ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod keâe efnvoer Yee<Ùe —Yeeie-Skeâ

ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod keâe efnvoer Yee<Ùe —Yeeie-Skeâ

ØeeÛeervekeâeue mes ner nceejs $e+ef<e-cegefve ‘yeÇÿe’ Deewj ‘Deelcee’ hej meowJe efÛevleve-ceveve keâjles jns nQ~ DeeJeMÙekeâ nesves hej Fmekesâ efueS meeLe&keâ mebJeeo Deewj ÛeÛee&-heefjÛeÛee& Yeer DeeÙeesefpele keâjles jns nQ~ jepee pevekeâ Ssmeer Oeeefce&keâ ÛeÛee&-heefjÛeÛee&DeeW keâes Dekeämej DeeÙeesefpele keâjles jnles Les~ Gvekesâ ojyeej ceW efJeÉeveeW Deewj ceveeref<eÙeeW keâe Yejhetj Deeoj-mecceeve neslee Lee~ Ssmeer ÛeÛee&DeeW ceW heg®<e efJeÉeveeW Deewj ceveeref<eÙeeW kesâ meeLe-meeLe ceefnuee efJeot<eer Yeer yeÌ{-ÛeÌ{keâj Yeeie uesleer LeeR~ Fme yeele keâe GoenjCe jepee pevekeâ kesâ ner ojyeej ceW ‘yeÇÿe%eeve’ hej DeeÙeesefpele ØeefleÙeesefielee mes efceue peelee nw, efpemeceW efJeot<eer ieeieea ves Deheves ØeMveeW keâer yeewÚejeW mes cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe keâes hemeerves ÚgšJee efoS~

Fme ÛeÛee&-heefjÛeÛee& DeLeJee mebJeeo mes Oece&-mecyevOeer Deewj Deelcee-mecyevOeer Ssmes Deveskeâ peefšue ØeMveeW kesâ lees Gòej mhe<š ngS ner, efpevekeâer jesMeveer ceW Deepe Yeer ‘yeÇÿe’ kesâ melÙe-ceeie& hej De«emej ngDee pee jne nw; Skeâ yeele Deewj mhe<š nesleer nw efkeâ YeejleerÙe-meceepe ceW Meg™ mes ner veejer keâes Yejhetj mecceeve efceuelee jne nw~ DevÙe #es$eeW kesâ meeLe-meeLe Oeeefce&keâ-#es$e ceW Yeer ceefnueeSB Dehevee JeÛe&mJe mLeeefhele keâjleer jner nQ~ mJeÙebJej kesâ veece hej Deheves heefle Ùeeveer peerJeve-meeLeer keâe mJeÙeb ÛeÙeve keâjves keâe DeefOekeâej YeejleerÙe-veejer keâes Meg™ mes ner efceuee ngDee nw~ meerlee-mJeÙebJej kesâ Deefleefjkeäle Deewj Yeer Deveskeâ GoenjCe ØeeÛeerve Fefleneme kesâ hevveeW ceW efueKes efceueles nQ, pees Ùen mhe<š GuuesKe keâjles nQ efkeâ YeejleerÙe meceepe ceW veejer keâes meowJe mecceepevekeâ efmLeefle Øeehle nesleer jner nw~ ]Kewj.....~ nceeje Deepe keâe efJe<eÙe ‘Oece&’ Deewj ‘yeÇÿe%eeve’ nw, FmeefueS nce otmejs efJe<eÙe ceW Yeškeâves keâer yepeeÙe efheâj Gmeer efJe<eÙe hej Deeles nQ~

Øemlegle hegmlekeâ ceW nceves ‘yeÇÿe’ Deewj ‘Deelcee’ hej DeeOeeefjle cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe kesâ %eeve mes Yejhetj «evLe ‘ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod’ kesâ ‘yeÇÿe%eeve’ keâes peve-peve lekeâ hengBÛeeves kesâ efueS Fmes mejue Deewj menpe ™he mes mecheeefole keâjves keâe ØeÙeeme efkeâÙee nw~

Ùen «evLe cetue ™he mes ØeeÛeerve mebmke=âle-Mewueer ceW nw~ Fme Mewueer ceW MeyoeW keâes meefvOe keâjles ngS Ùeeveer GvnW mebÙegkeäle ™he oskeâj Flevee yeÌ[e/uecyee keâj efoÙee peelee Lee efkeâ ieg®kegâue DeLeJee $e+ef<e-cegefveÙeeW kesâ DeeßeceeW ceW mebmke=âle heÌ{vesJeeues Úe$e ner GvnW heÌ{ heeles Les, meeceevÙe hee"keâ Gmes heÌ{ves mes JebefÛele ner jn peelee~ Deepe peyeefkeâ mebmke=âle Yee<ee Yeer Dehevee veÙee heefj<ke=âle-™he ues Ûegkeâer nw, Ssmes ceW hegjeveer Mewueer hegmlekeâeW/«evLeeW ceW ner ]kewâo neskeâj jn ieF& nw~ Deepe kesâ ßeæeueg hee"keâ keâer hekeâÌ[ Gme Mewueer hej/lekeâ veneR nes heeleer~ Fme ogefJeOee keâes otj keâjves kesâ efueS nceves cetue $e+ÛeeDeeW/mlees$eeW/MueeskeâeW kesâ meeLe-meeLe Gve mebÙegkeäle MeyoeW keâe efJeÛÚso/efJe«en keâjkesâ Ùeeveer mebÙegkeäle MeyoeW keâes Deueie-Deueie keâjkesâ $e+ÛeeDeeW/mlees$eeW/MueeskeâeW keâes menpe/mejue ™he ceW Øemlegle keâjves keâe Yeer ØeÙeeme efkeâÙee nw~ FmeceW nceves ÙeLeemLeve efJejece SJeb DeOe&efJejece Deeefo keâer JÙeJemLee Yeer keâer nw leeefkeâ menpelee mes $e+Ûee/mlees$e/Mueeskeâ keâe hee" efkeâÙee pee mekesâ~ Øemlegle hegmlekeâ ceW nceves nj $e+Ûee/mlees$e/Mueeskeâ keâe efnvoer DevegJeeo Yeer Øemlegle keâjves kesâ ØeÙeeme efkeâÙee nw~ nceves ØelÙeskeâ DeOÙeeÙe Deewj Gmekesâ yeÇeÿeCe keâer $e+ÛeeDeeW/mlees$eeW/MueeskeâeW keâe DeeJeMÙekeâ meejebMe Yeer Øemlegle keâjves keâe ØeÙeeme efkeâÙee nw leeefkeâ ßeæeueg hee"keâieCe menpelee mes Fme «evLe keâes heÌ{ Je mecePe mekeWâ Deewj efpe%eemeg meeOekeâeW keâes ‘yeÇÿe’, ‘Deelcee’, ‘yeÇÿeeC[’ Deewj ‘‘me=ef<š’ kesâ mecyevOe ceW menpelee mes peevekeâejer efceue mekesâ~

~~Ô ßeernefj~~

cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe : Skeâ heefjÛeÙe

heewjeefCekeâ-keâLeeDeeW kesâ Devegmeej $e+ef<e Ùee%eJeukeäÙe keâes yeÇÿeepeer keâe DeJeleej ceevee peelee nw~ keâne peelee nw efkeâ Skeâ yeej yeÇÿeepeer ves Deheves Ùe%e ceW helveer meeefJe$eer keâer peien ieeÙe$eer keâes Deheves meeLe yew"e efueÙee Lee~ Fme yeele hej ›eâesefOele neskeâj meeefJe$eer ves GvnW ceeveJe-™he ceW pevce uesvesss keâe ßeehe os efoÙee~ Fmeer ßeehe kesâ keâejCe Gvekeâe pevce $e+ef<e ÛeejCe kesâ ÙeneB ‘Ùee%eJeukeäÙe’ kesâ ™he ceW ngDee~

-----------------------

ieg® ves Ùee%eJeukeäÙe keâes efMe<Ùe heo mes

nše efoÙee Deewj Deheves Éeje efoÙee ieÙee

%eeve Yeer ueewševes kesâ efueS

Gvemes keân efoÙee~

----------

‘ßeerceodYeeieJele hegjeCe’ kesâ Devegmeej Ùes osJejele kesâ heg$e Les~ Fvekeâe pevce heâeuiegve ceeme keâer Megkeäue he#e keâer hebÛeceer keâes ngDee Lee~ kegâÚ efJeÉeveeW keâe cele nw efkeâ $e+ef<e Ùee%eJeukeäÙe keâe pevce keâeefle&keâ ceeme keâer mehleceer keâes ngDee Lee~ Gvekesâ ceelee-efhelee yeÇÿejLe Deewj megvevoe Les~

$e+ef<e Ùee%eJeukeäÙe keâer oes heeflveÙeeB LeeR—cew$esÙeer Deewj keâelÙeeÙeveer~ $e+ef<e Ùee%eJeukeäÙe keâes peye JewjeiÙe Øeehle ngDee Deewj FvneWsves Dehevee Iej-yeej lÙeeieves keâer yeele ceve ceW meesÛeer~ leye Fvnesves Deheveer helveer cew$esÙeer mes keâne—‘ceQ legcnejs Deewj keâelÙeeÙeveer kesâ yeerÛe Iej Deewj mecheefòe keâe yeBšJeeje keâjvee Ûeenlee ntB~’ heefle keâer yeele megvekeâj cew$esÙeer yeesueer—‘yeBšJeejs keâe meeceeve ueskeâj ceQ keäÙee keâ™Bieer? Ùen meye lees veMJej DeLee&led ve<š nesves Jeeuee nw~’ leye $e+ef<e ves cew$esÙeer keâes ‘yeÇÿe%eeve’ efoÙee Deewj %eeve heekeâj Jen Yeer mebvÙeeefmeve nes ieFË~

$e+ef<e Ùee%eJeukeäÙe ves cenef<e& JewMecheeÙeve mes efMe#ee «enCe keâer~ meele Je<e& keâer DeuheeÙeg ceW ner FvneWves JesoeW keâer meejer $e+ÛeeDeeW keâes keâC"mLe keâj efueÙee Lee~ FvneWves Gæeuekeâ Dee®efCe $e+ef<e mes DeOÙeelce, $e+ef<e efnjCÙeveece mes ÙeesieMeem$e keâer efMe#ee «enCe keâer~ ‘$e+iJeso’ keâe efJeMes<e DeOÙeÙeve FvneWves ieg® MeekeâuÙe kesâ Deeßece ceW peekeâj efkeâÙee~

Skeâ yeej Fvekeâe Deheves ieg® JewMecheeÙeve mes efJeJeeo nes ieÙee~ Fmemes ›eâesefOele neskeâj ieg® ves Ùee%eJeukeäÙe keâes efMe<Ùe heo mes nše efoÙee Deewj Deheves Éeje efoÙee ieÙee %eeve Yeer ueewševes kesâ efueS Gvemes keân efoÙee~ ieg® kesâ efveCe&Ùe keâes mJeerkeâej keâjles ngS Ùee%eJeukeäÙe ves GvnW meeje %eeve ueewše efoÙee~ Gme %eeve keâes ieg® kesâ DevÙe efMe<ÙeeW ves leerlej-he#eer kesâ ™he ceW «enCe keâj efueÙee~ efMe<ÙeeW Éeje leerlej-he#eer kesâ ™he ceW «enCe efkeâS peeves kesâ keâejCe ‘ÙepegJexo’ keâer Ùen MeeKee ‘lewefòejerÙe mebefnlee’ kesâ ™he ceW Øeefmeæ ngF&~

----------------------

ieg® JewMecheeÙeve Éeje Dehevee %eeve

Jeeheme ues uesves hej Ùee%eJeukeäÙe ves

metÙe& keâer Gheemevee keâer Deewj metÙe& ves

IeesÌ[s keâe ™he OeejCe keâjkesâ

ÙepegJexo kesâ cev$eeW keâer oer#ee oer

--------------------

Fme Iešvee kesâ heMÛeeled %eeve mes jefnle nes peeves kesâ keâejCe Ùee%eJeukeäÙe ves %eeve keâer Øeeefhle kesâ efueS metÙe& keâer Gheemevee keâer~ metÙe& ves DeMJe (IeesÌ[e) ™he OeejCe keâjkesâ GvnW ÙepegJexo kesâ Gve cev$eeW keâer oer#ee oer, efpevekeâe %eeve DeYeer lekeâ efkeâmeer keâes Yeer veneR Lee~ DeMJe-™heer metÙe& mes Øeehle nesves kesâ keâejCe ‘Megkeäue ÙepegJexo’ keâer Skeâ MeeKee ‘JeepemevesefÙe ceeOÙeefvove mebefnlee’ Deewj otmejer ‘keâeCJe mebefnlee’ kesâ veece mes peeveer ieF&~ ‘Megkeäue ÙepegJexo mebefnlee’ kesâ cev$eõ<še cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe ner nQ~ Fme mebefnlee ceW Ûeeueerme DeOÙeeÙe nQ~ meYeer hetpee Deewj Oeeefce&keâ Deveg<"eveeW, mebmkeâejeW ceW Fvekesâ cev$e ØeÙeesie nesles nQ~ ‘®õe<šeOÙeeÙeer’ Yeer Fmeer mebefnlee ceW nw~ Fvekeâe otmeje cenòJehetCe& «evLe ‘MeleheLe yeÇeÿeCe’ nw~ ‘ye=noejCÙekeâ’ Gheefve<eod Fmeer keâe Yeeie nw~ Ùen Gheefve<eod jepee pevekeâ kesâ ojyeej ceW ‘Ùee%eJeukeäÙe-ieeieea’ kesâ yeerÛe ngS mebJeeo hej DeeOeeefjle nw~

jepee pevekeâ kesâ meceÙe ceW ‘ieie&’ JebMe’ ceW JeÛekeäveg veecekeâ cenef<e& keâer heg$eer ‘JeeÛekeâvJeer ieeieea’ Glhevve ngF& Leer, efpemekeâe $e+ef<e Ùee%eJeukeäÙe mes jepee pevekeâ kesâ ojyeej ceW ‘yeÇÿe%eeve’ hej mebJeeo ngDee Lee~

------------------------

jepee pevekeâ ves Iees<eCee keâj jKeer Leer

efkeâ pees efJeÉeved Meem$eeLe& efJepeslee nesiee

Gmes meesves mes peefÌ[le 1000

ieeÙe YeWš keâer peeSBieer

-------------

heewjeefCekeâ-keâLeeDeeW kesâ Devegmeej jepee pevekeâ ØeefleJe<e& Deheves ojyeej ceW Meem$eeLe& keâjJeeles Les~ Skeâ yeej kesâ DeeÙeespeve ceW $e+ef<e Ùee%eJeukeäÙe keâes Yeer efvecev$eCe efceuee Lee~ jepee pevekeâ ves Meem$eeLe& efJepeslee kesâ efueS 1000 Ssmeer ieeÙe YeWš keâjves keâer Iees<eCee keâj jKeer Leer, efpevekesâ meeRie meessves mes peÌ[s ngS Les~ GvneWves keâne Lee efkeâ Meem$eeLe& kesâ efueS efpeleves Yeer efJeÉeved heOeejs nQ, GveceW-mes pees Yeer ßes<" %eeveer efJepeslee yevesiee, Jener Fve mJeCe&-peefÌ[le ieeÙeeW keâes Deheves meeLe ues peeSiee~

jepee pevekeâ keâer Iees<eCee megvekeâj $e+ef<e Ùee%eJeukeäÙe ves Deefle Deelce-efJeMJeeme mes Yejkeâj Deheves efMe<ÙeeW mes keâne—‘ns efMe<Ùees! Fve ieeÙeeW keâes nceejs Deeßece keâer Deesj neBkeâves keâer JÙeJemLee keâj uees~’

$e+ef<e Ùee%eJeukeäÙe keâe Deefle Deelce-efJeMJeeme osKe-megvekeâj DevÙe GheefmLele efJeÉeved GvnW Meem$eeLe& kesâ efueS Ûegveewleer osves ueies~ Meem$eeLe& Meg™ nes ieÙee~ $e+ef<e Ùee%eJeukeäÙe ves meyekesâ ØeMveeW kesâ ÙeLeeefJeefOe Gòej efoS, meyekeâer mecemÙeeDeeW keâe meceeOeeve megPeeÙee~

Gme meYee ceW ceneefJeot<eer yeÇÿeJeeefoveer ieeieea DeLee&led ‘JeeÛekeâvJeer ieeieea’ keâes Yeer Deeceefv$ele efkeâÙee ieÙee Lee~ efJeot<eer ieeieea, Meevle-YeeJe mes JeneB yew"er ngF& Meem$eeLe& keâe Deevevo uesleer jneR~ peye yee]keâer meye efJeÉeved Meem$eeLe& keâj Ûegkesâ lees $e+ef<e Ùee%eJeukeäÙe mes Meem$eeLe& keâjves kesâ efueS Jes G"eR Deewj $e+ef<e keâes Ûegveewleer oer~ oesveeW kesâ yeerÛe Meem$eeLe& ØeejcYe ngDee~ efJeot<eer ieeieea ves $e+ef<e Ùee%eJeukeäÙe mes Deveskeâ ØeMve efkeâS~ ‘ye=noejCÙekeâ’ Gheefve<eod Fve oesveeW kesâ yeerÛe ngS mebJeeo hej ner DeeOeeefjle nw~

Gheefve<eod kesâ jÛeveekeâeue kesâ DeeOeej hej $e+ef<e Ùee%eJeukeäÙe keâe meceÙe ueieYeie 1200F&.hetJe&. efveefMÛele efkeâÙee ieÙee nw, peesefkeâ mener veneR nw, keäÙeeWefkeâ Jes jepee pevekeâ kesâ keâeue ceW GheefmLele Les Deewj jepee pevekeâ 7000F&.hetJe&. ngS Les~

Ùee%eJeukeäÙepeer keâe oMe&ve ‘Deelcee keâe oMe&ve’ ceevee peelee nw~ Jewefokeâkeâeue kesâ meJeexheefj Jewefokeâ %eelee cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe keâe Ùen keâLeve—‘efpeme #eCe ceve ceW JewjeiÙe Glhevve nes peeS, leYeer mebvÙeeme efueÙee pee mekeâlee nw’, Deepe Yeer mebvÙeeme keâe cetue DeeOeej ceevee peelee nw~

µµµ

~~ßeer nefj~~

-------------------------

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod : Skeâ heefjÛeÙe~~

-------------------------

‘yeÇÿe’ ner Jen meyemes yeÌ[er, hejced leLee

efvelÙe ‘Ûeslevemeòee’ nw, pees peieled keâe

cetue keâejCe Deewj mele, efÛeled (ÛewlevÙe)

leLee DeevevomJe™he ceeveer ieF& nw

---------------------

Fme Gheefve<eod kesâ Devegmeej me=ef<š mes henues kesâJeue ‘yeÇÿe’ Lee~ JesoeW-hegjeCeeW kesâ Devegmeej ‘yeÇÿe’ ner Jen meyemes yeÌ[er, hejced leLee efvelÙe ‘Ûesleve-meòee’ nw, pees peieled keâe cetue keâejCe Deewj mele, efÛeled (ÛewlevÙe) leLee DeevevomJe™he ceeveer ieF& nw~ ‘yeÇÿe’ DeJÙeeke=âle DeLee&led DeØekeâš Ùeeveer ieghle Lee~ Fmemes Jen Tyeves ueiee~ leye Gmeves me=ef<š-efvecee&Ce kesâ yeejs ceW efJeÛeej efkeâÙee~

------------------------

Mejerj ceW pees Deelcee nw Jener yeÇÿeeC[

ceW JÙeehle nw Deewj nceW pees lejn-lejn

keâe Yeeve DeLeJee DeeYeeme neslee nw,

Jen ‘yeÇÿe’ ™he nw

---------

Gmeves JÙeeke=âle me=ef<š DeLee&led ØekeâeefMele Ùeeveer efoKeeF& osves Jeeues mebmeej keâer Glheefòe keâer; Gmeves oes hewj Jeeues, Ûeej hewj Jeeues ØeeCeer yeveeS, hegj (veiej-Menj) yeveeS Deewj GveceW he#eer yevekeâj yew" ieÙee~ Gmeves (‘yeÇÿe’ ves) Deheveer ceeÙee mes Deveskeâ ™he OeejCe efkeâS Deewj Fme Øekeâej veevee-™heeW mes efoKeeF& osves Jeeues ‘yeÇÿeeC[’ keâer jÛevee keâer~

Mejerj ceW pees Deelcee nw, Jener yeÇÿeeC[ ceW JÙeehle nw Deewj nceW pees lejn-lejn keâe Yeeve (DeeYeeme DeLeJee %eeve) neslee nw, Jen ‘yeÇÿe’ ™he nw~ he=LJeer, peue Deewj Deefive Gmeer kesâ ‘cetle&’ leLee JeeÙeg SJeb DeekeâeMe ‘Decetle&’ ™he nQ~

m$eer, mevleeve DeLeJee efpeme efkeâmeer mes ceveg<Ùe Øesce keâjlee nw, Jen Jemlegle: Deheves efueS keâjlee nw~ Demleg! Ùen Deelcee keäÙee nw? Fmes {tÌB{vee ÛeeefnS; efJeÉeveeW Deewj %eeefveÙeeW mes Fmekesâ efJe<eÙe ceW megvevee, Fmekeâe ceveve keâjvee Deewj meceeefOe ceW mee#eelkeâej keâjvee ner hejced heg®<eeLe& nw~ ‘Ûe#egJez melÙeced’ DeLee&led DeeBKeeW osKeer yeele melÙe ceeveves keâer ueeskeâOeejCee kesâ efJeÛeej mes peieled melÙe nw, hejvleg Jen ØelÙe#ele: DeefvelÙe Deewj heefjJele&veMeerue nw leLee Gmekesâ cetue ceW efmLele leòJe efvelÙe Deewj DeefJekeâejer nw~ DeleSJe cetue leòJe keâes ‘melÙe keâe melÙe’ DeLeJee ‘Dece=le’ keânles nQ~ veeMeJeeved ‘melÙe’ mes Dece=le {Bkeâe ngDee nw~

--------------------------

ceveg<Ùe mebmeej kesâ lejn-lejn kesâ JÙeeheejeW

ceW efuehle jnkeâj meebmeeefjkeâ efJeòe Deeefo

veeMeJeeved heoeLeeX mes De#eÙe-megKe

keâer JÙeLe& keâecevee keâjlee nw~

------------------

De%eeve DeLee&led DeelcemJe™he keâes ve peeveves kesâ keâejCe ceveg<Ùe mebmeej kesâ lejn-lejn kesâ JÙeeheejeW (keâeÙe&, ef›eâÙeelcekeâ-™he OeejCe keâjves keâe YeeJe) ceW efuehle jnkeâj meebmeeefjkeâ efJeòe Deeefo veeMeJeeved heoeLeeX mes De#eÙe-megKe keâer JÙeLe& keâecevee keâjlee nw~ keâeceveeceÙe nesves kesâ keâejCe efpeme GösMÙe keâer Jen keâecevee keâjlee nw, Jen leõthe (meÂMe) nes peelee nw; hegCÙe keâceeX mes hegCÙeJeeved Deewj heehe-keâceeX mes heeheer nes peelee nw leLee ce=lÙegkeâeue ceW Gmekesâ ØeeCe Gl›eâceCe keâjkesâ DeLee&led Mejerj keâes lÙeeiekeâj keâcee&vegmeej ce=lÙegueeskeâ, efhele=ueeskeâ DeLeJee osJeueeskeâ keâes Øeehle keâjles nQ~ ceveg<Ùe efpeme osJelee keâer Gheemevee keâjlee nw ceevees Gmeer keâe heMeg nes peelee nw~ Ùen ‘‘De%eeve’ Deelcee keâer meyemes yeÌ[er #eefle nw~

‘ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod’ Megkeäue ÙepegJexo mes pegÌ[e Skeâ Gheefve<eod nw~ Ùen DeÉwle Jesoevle Deewj mebvÙeeme-efve<"e keâe Øeefleheeokeâ nw~ Gheefve<eoeW ceW Ùen meJee&efOekeâ ye=noekeâej DeLee&led meyemes yeÌ[e nw leLee cegKÙe ome Gheefve<eoeW keâer ßesCeer ceW meyemes Deefvlece Gheefve<eod ceevee peelee nw~ yeÇÿeepeer Fmekeâer mecØeoeÙe-hejcheje kesâ ØeJele&keâ nQ~

---------------------

Ùen Gheefve<eod Deefle ØeeÛeerve nw Deewj

FmeceW ‘peerJe, yeÇÿeeC[ Deewj yeÇÿe’

Ùeeveer F&MJej kesâ yeejs ceW

ÛeÛee& ngF& nw~

--------

Ùen Gheefve<eod Deefle ØeeÛeerve nw Deewj FmeceW ‘peerJe, yeÇÿeeC[ Deewj yeÇÿe’ Ùeeveer F&MJej kesâ yeejs ceW ÛeÛee& ngF& nw~ Oeeefce&keâ Deewj oeMe&efvekeâ-™he mes cenòJehetCe& Fme Gheefve<eod hej Deeefo-MebkeâjeÛeeÙe& ves Yeer šerkeâe efueKeer nw~ Ùen Gheefve<eod ‘MeleheLe yeÇeÿeCe’ «evLe keâe Skeâ KeC[ nw Deewj Fmekeâes ‘MeleheLe yeÇeÿeCe’ kesâ hee" ceW meefcceefuele efkeâÙee peelee nw~

‘ÙepegJexo’ kesâ Øeefmeæ ‘heg®<e metkeäle’ kesâ Deefleefjkeäle Fme Gheefve<eod ceW ‘DeMJecesOe’, ‘Demelees cee meodieceÙe’ Deewj ‘vesefle vesefle’ pewmes efJe<eÙe nQ~ FmeceW cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe Deewj cew$esÙeer keâe mebJeeo nw, pees DelÙevle ›eâceyeæ Deewj ÙegefkeälehetCe& nw~ Fme Gheefve<eod kesâ veece (‘ye=noejCÙekeâ’·ye=nod DeLee&led yeÌ[e±DeejCÙekeâ Ùeeveer JesoeW keâer MeeKee keâe Jen Yeeie efpemeceW JeeveØemLeeW kesâ keâeÙeeX keâe efJeJejCe leLee Gvekesâ GheÙeesie ceW Deeves Jeeuee GheosMe) keâe DeLe& ‘ye=nod %eeve Jeeuee’ Ùee ‘Ieves pebieueeW ceW efueKee ieÙee Gheefve<eod’ nw~ FmeceW ‘leòJe%eeve’ Deewj leogheÙeesieer keâce& leLee GheemeveeDeeW keâe yeÌ[e ner megvoj JeCe&ve nw~)

‘ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod’ DeÉwle Jesoevle Deewj mebvÙeeme-efve<"e keâe Øeefleheeokeâ nw~

DeÉwle—DeeOÙeeeflcekeâ %eeve kesâ Devegmeej ‘Deelcee’ Deewj ‘yeÇÿe’ Skeâ nQ~ ‘yeÇÿe’ kesâ Deefleefjkeäle me=ef<š ceW kegâÚ Yeer veneR nw~ efpemes veeveelJe (Deveskeâlee) keâe Yeeve (DeeYeeme) neslee nw, Jen ‘ce=lÙeg’ mes ce=lÙeg keâer Deesj yeÌ{lee nw~ ‘Deelcee’ ceneved, Devevle, Deheej, DeefJeveeMeer, DevegefÛÚefòeOecee& Deewj efJe%eeveOeve nw~ vecekeâ keâer [ueer heeveer ceW Iegue peeves kesâ keâejCe Skeâjme nes peeves mes pewmes vecekeâ Deewj heeveer keâe DeYeso nes peelee nw, yeÇÿeelcewkeäÙe (yeÇÿe±Deelcee keâer Skeâlee Ùeeveer yeÇÿe Deewj Deelcee keâe Skeâ™he nesvee) leõthe DeYesoelcekeâ nw~ efpeme meceÙe meeOekeâ keâes Ùen Dehejes#e (DeØelÙe#e) DevegYetefle nes peeleer nw efkeâ ‘ceQ yeÇÿe ntB’ leLee ‘YetleelceeSB leLee ceQ Skeâ ntB’—Gmekesâ õ<še Deewj Âef<š, %eelee Deewj %esÙe FlÙeeefo Yeso efJeueerve nes peeles nQ, Deewj Jen ‘yeÇÿe YeJeefleÙe SJeb Jeso’—yeÇÿeYetle nes peelee nw~ Gmekesâ ØeeCe Gl›eâceCe veneR keâjles, Jen ÙeneR peerJeve-cegkeäle nes peelee nw~ Jen efJeefOe-efve<esOe mes hejs nw~ Gmes mebvÙeeme ueskeâj Yew#ÙeÛeÙee& (efYe#ee ceeBiekeâj peerJeve Ùeeheve keâjvee) keâjveer ÛeeefnS~ Ùen %eeve keâer hejced-DeJeefOe, Deelcee keâer hejced-ieefle Deewj hejceevevo nw, efpemekeâe DebMe ØeeefCeÙeeW keâe peerJevem$eesle nw~

-----------------------------

efÛeòeMegefæ keâjkesâ metÙe&, Ûevõ, efJeÅegled, JeeÙeg

DeekeâeMe, peue FlÙeeefo DeLeJee ØeeCe™he mes

‘yeÇÿe’ keâer Gheemevee keâe efveoxMe keâjles

ngS Deelce-efÛevleve ner meJe&ßes<"

Gheemevee yeleueeF& ieF& nw

---------------

Ùen Meeskeâ-ceesn-jefnle, efJepJej (leehe-cegkeäle, keäuesMe-cegkeäle) Deewj efJeue#eCe Deevevo keâer efmLeefle nw, efpememes yeÇÿe keâes ‘efJe%eeveceevebobyeÇÿe’ keâne ieÙee nw~ Ùen mJe™he ceve Deewj FefvõÙeeW kesâ DeieesÛej leLee kesâJeue meceeefOe ceW ØelÙe#e-DevegYetefle keâe efJe<eÙe SJeb veece™he mes hejs nesves kesâ keâejCe yeÇÿe keâe vesefle-vesefle’ MeyoeW Éeje Deefvlece mevosMe nw~

Deelcemee#eelkeâej kesâ efueS JesoevegyevOeve, Ùe%e, oeve Deewj lehe-GheJeeme Deeefo mes efÛeòeMegefæ keâjkesâ metÙe&, Ûevõ, efJeÅegled, DeekeâeMe, JeeÙeg, peue FlÙeeefo DeLeJee ØeeCe™he mes ‘yeÇÿe’ keâer Gheemevee keâe efveoxMe keâjles ngS Deelce-efÛevleve ner meJe&ßes<" Gheemevee yeleueeF& ieF& nw~

ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod ceW kegâue Ún DeOÙeeÙe nQ, efpeveceW kegâue 47 yeÇeÿeCe nQ~ Ùes meYeer DeOÙeeÙe Deewj yeÇeÿeCe meÛecegÛe %eeve keâe YeC[ej nQ~

µµµ

~~ßeer nefj~~

ØeLece DeOÙeeÙe

------------

Ún yeÇeÿeCeeW ceW keäÙee nw?

ØeLece DeOÙeeÙe ceW Ún yeÇeÿeCe nQ~ ØeLece yeÇeÿeCe (DeMJecesOe hejkeâ) ceW me=ef<š ™heer Ùe%e keâes Skeâ efJeješd DeMJe (IeesÌ[e) keâer Ghecee mes JÙekeäle efkeâÙee ieÙee nw DeLee&led yeefue kesâ Skeâ IeesÌ[s kesâ ™he ceW yeÇÿeeC[ keâer ÛeÛee& nw~ otmejs yeÇeÿeCe ceW ‘ØeueÙe kesâ yeeo ‘me=ef<š’ keâer Glheefòe Ùeeveer yeÇÿeeC[ keâer jÛevee keâe JeCe&ve nw~

------------------------

leermejs yeÇeÿeCe ceW osJeeW Deewj DemegjeW kesâ

Øemebie mes ‘ØeeCe’ keâer ceefncee Deewj Gmekesâ

Yeso mhe<š efkeâS ieS nQ lees ÛeewLes

yeÇeÿeCe ceW ‘yeÇÿe’ keâes meJe&™he

yeleeÙee ieÙee nw

-----------

leermejs yeÇeÿeCe ceW osJeeW Deewj DemegjeW kesâ Øemebie mes ‘ØeeCe’ keâer ceefncee Deewj Gmekesâ Yeso mhe<š efkeâS ieS nQ DeLee&led leermejs yeÇeÿeCe ceW mecemle keâeÙeeX ceW ØeeCe-Meefkeäle keâer peevekeâejer oer ieF& nw~ ÛeewLes yeÇeÿeCe ceW ‘yeÇÿe’ keâes meJe&™he keânkeâj Gmekesâ Éeje Ûeej JeieeX kesâ efJekeâeme keâe GuuesKe nw DeLee&led Fme Yeeie ceW ‘meeJe&Yeewefcekeâ mJe’ keâe me=peve Øeefleheeefole nw~ heeBÛeJeW yeÇeÿeCe ceW Øepeeheefle Éeje efJeMJe keâes Deheves efueS Yeespeve kesâ ™he ceW Glheeefole keâjvee nw~ Ú"s yeÇeÿeCe ceW efJeefYevve DevveeW keâer Glheefòe leLee ceve, JeeCeer SJeb ØeeCe kesâ cenòJe keâe JeCe&ve nw~ meeLe ner veece, ™he SJeb keâce& keâer Øeefle<"e Yeer nw~

µµµ

~~ßeer nefj~~

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod ~~

DeLe ØeLeceesÓOÙeeÙe: -- ØeLece yeÇeÿeCeced

ØeLece DeOÙeeÙe

----------

me=ef<š-™heer Ùe%e keâer Ghecee Skeâ efJeješd IeesÌ[s mes

----------------------

‘DeMJe’ Ùeeveer IeesÌ[e Gme jepee keâer

Meefkeäle keâe Øeleerkeâ nw, pees mJeÙeb keâes

‘Ûe›eâJeleea’ keânueevee Ûeenlee nw~

Fmeer Øekeâej Ùen mechetCe& me=ef<š Gme

‘hejyeÇÿe’ keâer Meefkeäle keâe Øeleerkeâ nw~

-----------------------

(meejebMe—ØeLece ‘yeÇeÿeCe’ ceW me=ef<š-™heer Ùe%e keâes DeMJecesOe Ùe%e kesâ efJeješd DeMJe Ùeeveer IeesÌ[s kesâ meceeve Øemlegle efkeâÙee ieÙee nw~ Ùen DelÙevle Øeleerkeâelcekeâ Deewj jnmÙeelcekeâ nw~ FmeceW ØecegKe-™he mes efJeješd Øeke=âefle keâer Gheemevee Éeje ‘yeÇÿe’ keâer Gheemevee keâer ieF& nw~

pewmeeefkeâ nce henues ner yelee Ûegkesâ nQ efkeâ Fme ‘yeÇeÿeCe’ ceW Øeke=âefle kesâ efJeješd-™he keâer leguevee ‘DeMJecesOe-Ùe%e’ kesâ IeesÌ[s mes keâer ieF& nw~ Gmekesâ efJeefYevve DebieeW ceW me=ef<š kesâ efJeefJeOe mJe™heeW keâer keâuhevee keâer ieF& nw~ ‘DeMJe’ (IeesÌ[e) Meyo Meefkeäle Deewj ieefle keâe heefjÛeeÙekeâ nw~ Ùen mechetCe& yeÇeÿeCe Yeer efvejvlej melele ieefleMeerue nw~ Fme Øekeâej Jewefokeâ $e+ef<e DeMJecesOe kesâ DeMJe kesâ ceeOÙece mes mechetCe& me=ef<š keâes Gme ‘De%eele’ Meefkeäle Éeje melele ieefleMeerue efmeæ keâjles nQ~ ‘DeMJe’ Ùeeveer IeesÌ[e Gme jepee keâer Meefkeäle keâe Øeleerkeâ nw, pees mJeÙeb keâes ‘Ûe›eâJeleea’ keânueevee Ûeenlee nw~ Fmeer Øekeâej Ùen mechetCe& me=ef<š Gme ‘hejyeÇÿe’ keâer Meefkeäle keâe Øeleerkeâ nw~ efpeme Øekeâej DeMJecesOe-Ùe%e ceW ‘DeMJe’ keâer hetpee keâer peeleer nw Deewj yeeo ceW Gmekeâer yeefue ÛeÌ{e oer peeleer nw, Gmeer Øekeâej meeOekeâ Fme me=ef<š keâer Gheemevee keâjlee nw, efkeâvleg Devle ceW Fmeer me=ef<š keâes veMJej peevekeâj ÚesÌ[ oslee nw DeLee&led lÙeeie oslee nw leLee Fmemes hejs Gme ‘yeÇÿe’ keâes ner DevegYeJe keâjlee nw, pees Fme me=ef<š keâe efveÙevlee nw~ pewmes ueewefkeâkeâ peieled ceW meYeer ‘DeMJe’ mes hejs Gme jepee keâes osKeles nQ, efpemekesâ Ùe%e keâe Jen IeesÌ[e nw leLee ‘jepee’ ner ØecegKe neslee nw, Jewmes ner DeeOÙeeeflcekeâ peieled ceW Jen ‘yeÇÿe’ nw~ GoenjCe kesâ ™he ceW $e+ef<eÙeeW keâer Fme keâuhevee keâe DeJeueeskeâve keâjW—Ùen Ùe%eerÙe-DeMJe Ùee efJeMJe-JÙeeheer Meefkeäle-ØeJeen keâe efmej ‘G<eekeâeue’ nw~ DeeefolÙe (metÙe&) Fmekesâ ves$e nQ, ‘JeeÙeg’ Fmekesâ ØeeCe nw, ‘Deefive’ Fmekeâe Keguee ngDee cegKe nw, ‘Devleefj#e’ Fmekeâe Goj Ùeeveer hesš nw, efove Deewj jeef$e Fmekesâ oesveeW hewj nQ, ve#e$e mecetn Fmekeâer DeefmLeÙeeB nQ~ cesIeeW keâe iepe&ve Fme DeMJecesOe IeesÌ[s keâer Debie[eF& nw Deewj peue-Je<ee& Gmekeâe cet$e nw~ Gme IeesÌ[s keâe MeyoIees<e Ùeeveer efnveefnveevee ‘JeeCeer’ nw~ JeemleJe ceW Ùes GheceeSB Gme efJeješd me=ef<š keâe kesâJeue yeesOe keâjeleer nQ~ otmejs MeyoeW ceW $e+ef<eiele ‘cetle& ØeleerkeâeW’ kesâ Éeje ‘Decetle&-yeÇÿe’ keâer efJeješd mebÛeslevee keâe efoioMe&ve keâjeles nQ~ Jener Gheemevee kesâ ÙeesiÙe nw~)

--------------------------------------

G<ee Jee DeMJemÙe cesOÙemÙe efMej:~

metÙe&MÛe#egJee&le: ØeeCees JÙeeòeceefiveJezMJeevej:

mebJelmej DeelceeÓMJemÙe cesOÙemÙe~

Åeew: he=<"cevleefj#ecegojb he=efLeJeer heepemÙeb efoMee: heeMJex

DeJeevlejefoMe: heMe&Je $e+leJeesÓÁeefve ceemeeMÛeeOe&ceemeeMÛe

heJee&CÙenesje$eeefCe Øeefle<"e ve#e$eeCÙemLeerefve veYees

cee dB meevÙetJeOÙe dB efmekeâle: efmevOeJees iegoe Ùeke=âÛÛe keäueesceeveMÛe

heJe&lee Dees<eOeÙeMÛe JevemheleÙeMÛe ueesceevÙegÅevhetJee&Oeex

efvecueesÛe_peIeveeOeex ÙeefÉpe=cYeles leefÉÅeesleles ÙeefÉOetvegles

lelmleveÙeefle Ùevcesnefle leÉ<e&efle JeeiesJeemÙe Jeekedâ~ ~1-1-1~

G<ee Jee DeMJemÙe cesOÙemÙe efMej:~ metÙe&MÛe#eg: Jeele: ØeeCe:,

JÙeeòeceefiveJezMJeevej: mebJelmej DeelceeÓMJemÙe cesOÙemÙe~

Åeew: he=<"ced, Devleefj#ecegojced, he=efLeJeer heepemÙeced, efoMee:

heeMJex, DeJeevlejefoMe: heMe&Je:, $e+leJeesÓÁeefve,

ceemeeMÛeeOe&ceemeeMÛe heJee&efCe, Denesje$eeefCe Øeefle<"e:, ve#e$eeCÙemLeerefve, veYees ceebmeeefve~ TJeOÙeb efmekeâlee,

efmevOeJees iegoe:, Ùeke=âÛÛe keäueesceeveMÛe heJe&lee:,

Dees<eOeÙeMÛe JevemheleÙeMÛe ueesceeefve, GÅeved hetJee&Oee&:

efvecueesÛe_peIeveeIe&:, ÙeefÉpe=cYeles leefÉÅeesleles,

ÙeefÉOetvegles lelmleveÙeefle, Ùevcesnefle leÉ<e&efle, JeeiesJeemÙe Jeekedâ~~1-1-1~

DeLee&led—‘G<ee’ Ùeeveer ‘Yeesj’ DeLee&led yeÇÿecegntle& ner Ùe%e-mecyevOeer DeMJe (IeesÌ[s) keâe efmej nw~ ‘metÙe&’ DeLee&led metÙe&osJe Gmekesâ ves$e nwb~ ÙeneB DeeBKeeW keâer Ghecee metÙe& mes oerr ieF& nw~ Fmekeâer GheÙeesefielee yengle mhe<š nw, keäÙeeWefkeâ pees-kegâÚ Yeer efove ceW efoKeeF& oslee nw, Jen metÙe& kesâ ØekeâeMe kesâ keâejCe ner efoKeeF& oslee nw~ Dele: DeeBKeeW keâe keâeÙe& DeLeJee oeefÙelJe metÙe& keâes meeQhevee ner GefÛele nw~ ‘JeeÙeg’ Gmekesâ ØeeCe nQ~ ÙeneB heJeve DeLee&led JeeÙeg’ mes leelheÙe& Gme yeÇÿeeC[erÙe ‘JeeÙeg’ mes nw, pees Mejerj ceW JÙeehle nw, FmeerefueS Gmes Ùe%eerÙe IeesÌ[s kesâ ‘ØeeCe’ keâne ieÙee nw~ nce IeesÌ[s kesâ Devoj ceewpeto ‘ØeeCe’ keâer henÛeeve yeenj ceewpeto ‘nJee’ mes Yeer keâj mekeâles nQ, keäÙeeWefkeâ oesveeW ner cetuele: Skeâ nQ~ ]heâ]ke&â efme]he&â Flevee nw efkeâ Skeâ JeeÙeg (nJee) yeenjer ogefveÙee ceW keâece keâj jner nw leLee otmejer JeeÙeg (nJee) IeesÌ[s kesâ Devoj ØeeCe-™he ceW keâeÙe&jle nw~

----------------------

‘he=LJeer’ Ùe%eerÙe-IeesÌ[s kesâ hewj jKeves

keâe mLeeve nw, ‘efoMeeSB’ Gmekeâe

heeMJe&Yeeie DeLee&led yeieue nQ

----------

‘JewMJeevej’ DeLee&led Deefive (Deeie) Gme IeesÌ[s keâe Keguee ngDee cegKe (cegBn) nw~ ÙeneB Ùen mhe<š keâjvee Deefle DeeJeMÙekeâ nw efkeâ efJeMes<e-™he mes ‘SslejsÙe’ ceW nceejs heeme Skeâ Deewj yeÇÿeeC[ keâe Meem$eerÙe JeCe&ve nw, peneB nceW yeleeÙee ieÙee nw efkeâ ‘yeÇÿeeC[ efJeješd’ kesâ cegKe kesâ ceeOÙece mes ‘Deefive’ hetâšer DeLee&led Deefive keâer Glheefòe ngF&~ ‘mecJelmej’ (Je<e&) Fme Ùe%eerÙe-IeesÌ[s keâer Deelcee nw~ Fme yeele keâes mecePeves kesâ efueS nceW Mejerj keâer mechetCe& Øeef›eâÙee keâes mecePevee DeeJeMÙekeâ nw~ Mejerj keâer Øeef›eâÙee keâer lejn ner meceÙe keâer Øeef›eâÙee nesleer nw~ pewmes Mejerj kesâ Deveskeâ Debie nesles nQ, Deveskeâ Yeeie nesles nQ—"erkeâ Gmeer Øekeâej meceÙe keâes Yeer ‘Jele&ceeve, Yetlekeâeue, YeefJe<Ùe’ Deeefo keâF& efJeYeeieeW ceW efJeYekeäle efkeâÙee pee mekeâlee nw; Deewj Ùeefo Fmes (meceÙe keâes) Deewj DeefOekeâ "esme yeveeÙee peeS Ùen ‘Je<eeX, cenerveeW, efoveeW, jeleeW’ Deeefo ceW efJeYeeefpele nesssves ceW me#ece nes peelee nw~ leguevee Ùen nw efkeâ pewmes meceÙe kesâ Yeer efJeYeeie/Yeeie nesles nQ, Jewmes ner Mejerj kesâ Yeer efJeYeeie-Yeeie nes mekeâles nQ~

‘Åegueeskeâ’ DeLee&led mJeie&ueeskeâ Gmekeâer heer" (keâcej) nw~ ‘Devleefj#e’ DeLee&led DeekeâeMe (he=LJeer Deewj metÙee&efo ueeskeâeW-«eneW kesâ yeerÛe keâe mLeeve) Ùe%eerÙe-IeesÌ[s keâe Goj (hesš) nw~ Fme mLeeve keâes FmeefueS ‘Goj’ Ùeeveer ‘hesš’ yeveeÙee ieÙee, keäÙeeWefkeâ ØeeefCeÙeeW kesâ hesš keâer lejn Ùen Yeer Devoj mes KeesKeuee jnlee nw~ FmeceW Yeer kegâÚ "esme veneR nw~

‘he=LJeer’ Ùe%eerÙe-IeesÌ[s kesâ hewj jKeves keâe mLeeve nw, ‘efoMeeSB’ Gmekeâe heeMJe&Yeeie DeLee&led Ùe%eerÙe-IeesÌ[s keâer yeieue nQ~ ‘DeJeevlej efoMeeSB’ DeLee&led efoMeeDeeW keâe ceOÙe-Yeeie Ùe%eerÙe-IeesÌ[s keâer hemeefueÙeeB nQ, ‘$e+legSB’ DeLee&led ceewmece Ùe%eerÙe-IeesÌ[s kesâ Debie Ùeeveer neLe-heeBJe Deeefo nQ~

--------------------------

‘DeJeevlej efoMeeSB’ DeLee&led efoMeeDeeW keâe

ceOÙe-Yeeie Ùe%eerÙe-IeesÌ[s keâer hemeefueÙeeB nQ,

‘$e+legSB’ DeLee&led ceewmece Ùe%eerÙe-IeesÌ[s

kesâ Debie Ùeeveer neLe-heeBJe Deeefo nQ

----------------------

‘ceeme’ Ùeeveer cenervee’ Deewj Deæ&ceeme (DeeOee cenervee DeLee&led Megkeäuehe#e Deewj ke=â<Cehe#e Deeefo) heJe& Ùe%eerÙe-IeesÌ[s kesâ meefvOemLeue DeLee&led ‘peesÌ[’ (kegânveer, Iegšves Deeefo) nQ, ‘efove Deewj jeef$e’ Fme IeesÌ[s kesâ hewj Ùeeveer heeBJe nQ, ‘ve#e$e’ (leejs-efmeleejs, «en) Fme IeesÌ[s keâer DeefmLeÙeeB Ùeeveer nef[d[ÙeeB nQ~ ‘DeekeâeMe’ (Deemeceeve kesâ cesIe-yeeoue Deeefo) Fme Ùe%eerÙe-IeesÌ[s kesâ Mejerj keâe ceebme (ieesMle) nw, ]‘peceerve’ Ùeeveer he=LJeer hej jnves Jeeueer ‘jsle’ (Oetue-efcešdšer) Ùe%eerÙe-IeesÌ[s keâer ‘TJeOÙe’ Ùeeveer Goj efmLele (hesš keâer) DeOe&hekeäJe Devve (DeOehekeâe Devve Ùee Yeespeve) nw~ ‘veefoÙeeB’ Ùe%e-™heer IeesÌ[s keâer veeefÌ[ÙeeB (vemeW) nQ, ‘heJe&le’ (heneÌ[ Deeefo) Ùe%e-™heer IeesÌ[s kesâ efpeiej Deewj ùoÙeiele (Ùeke=âle Deewj efoue keâe) ceebmeKeC[ nQ~ ‘Deew<eefOeÙeeB leLee JevemheefleÙeeB’ Ùe%e-™heer IeesÌ[s keâer ‘ueesce’ DeLee&led jesDeeb-yeeue Deeefo nQ~

Thej keâer Deesj peelee ngDee metÙe& Fme Ùe%e-™heer IeesÌ[s keâer veeefYe keâe Thejer Yeeie nw Deewj veerÛes keâer Deesj peelee ngDee metÙe& Fme IeesÌ[s keâer keâcej kesâ veerÛes keâe Yeeie nw~ Fme Ùe%e-™heer IeesÌ[s keâe ‘pecneF&’ uesvee efyepeueer keâe Ûecekeâvee nw Deewj ‘Mejerj efnueevee’ cesIe Ùeeveer yeeoueeW keâe iejpevee nw~ Ùen Ùe%e-™heer IeesÌ[e pees cet$e-lÙeeie keâjlee nw DeLee&led hesMeeye keâjlee nw Jener ‘Je<ee&’ (yeeefjMe) nw Deewj Fme Ùe%e-™heer IeesÌ[s keâer ‘iepe&vee’ ner ‘JeeCeer’ nw~ ~11-1-1~~

DenJee& DeMJeb hegjmleevceefnceeÓvJepeeÙele~ lemÙe hetJex mecegõs Ùeesveer

jeef$ejsveb heMÛeevceefnceeÓvJepeeÙele lemÙeehejs mecegõs Ùeesefvejsleew Jee DeMJeb

ceefnceeveeJeefYele: mecyeYetJelegn&Ùees YetlJee osJeeveJenod Jeepeer ievOeJee&ved

DeJee&Ómegjeved DeMJees ceveg<Ùeeved mecegõ SJeemÙe yevOeg: mecegões Ùeesefve: ~ ~11-1-2~~

DenJee& DeMJeced hegjmlevceefncevJepeeÙele, lemÙe hetJex mecegõs Ùeesefve:;

jeef$ejsveced heMÛeevceefnceevJepeeÙele, lemÙeehejs mecegõs Ùeesefve:;

jsleew Jee DeMJeced ceefnceeveeJeefYele: mecyeYetJeleg:~ nÙees YetlJee

osJeeveJenled, Jeepeer ievOeJee&ved, DeJee&megjeved, DeMJees ceveg<Ùeeved;

mecegõ SJeemÙe yevOeg:, mecegões Ùeesefve: ~~1-1-2~~

DeLee&led—DeMJe (IeesÌsÌ[s) kesâ meeceves ceefncee-™he mes ‘efove’ Øekeâš ngDee, Gmekeâe hetJe&-mecegõ DeLee&led hetJe& efoMee keâe meeiej ‘Ùeesefve’ nw~ ‘jeef$e’ Fmekesâ heerÚs ceefncee-™he mes Øekeâš ngF&, Gmekeâe heefMÛeceer-mecegõ Ùeeveer heefMÛece efoMee keâe meeiej ‘Ùeesefve’ nw~ Ùes ner oesveeW Fme DeMJe (IeesÌ[s) kesâ Deeies-heerÚs kesâ ceefncee-meb%ekeâ ieÇn ngS~ peye Ùen IeesÌ[s osJeleeDeeW kesâ Jeenve yeveles nQ lees GvnW ‘neÙees’ keâne peelee nw~ peye Ùes he=LJeer kesâ Thej ievOeJeeX Deewj osJeleeDeeW kesâ Jeenve yeveles nQ lees FvnW ‘Jeeefpe’ keâne peelee nw~ peye Ùen IeesÌ[e je#emeeW keâe Jeenve yevelee nw lees ‘DejJee’ keânueelee nw Deewj peye Ùen ‘Dee@šesceesyeeFue’ Jeenve yeve peelee nw lees Ùen meeOeejCe ‘ne@me&’ (DeMJe)~ Fve meYeer JemlegDeeW keâe õJÙe ‘meeiej’ nw~ Fme ‘meeiej’ keâe DeLe& Jen mecegõ veneR nw, pees Keejs heeveer mes Yejhetj nw Deefheleg ‘meeiej’ keâe DeLe& ‘yeÇÿeeC[erÙe-Deelcee’ nw~ Ùener ‘meeJe&Yeewce-Deelcee’ mebmeej DeLeJee me=ef<š keâe DeeOeej nw, pewmes Ùe%eerÙe-IeesÌ[e mechetCe& Ùe%e keâe DeeOeej nw; Deewj ØelÙeskeâ ieefleefJeefOe, pewmes—‘veece, ™he, keâce&’— Ùes meye mecegõ ceW Skeâ uenj keâer lejn nQ~ efpeme Øekeâej uenjW mecegõ keâer ef›eâÙeeSB nQ, Gmeer Øekeâej veece, ™he, keâce& Deeefo meeJe&Yeewce ‘Deelcee’ keâer ef›eâÙeeSB nQ~ Ùen ‘Deelcee’ Skeâ cenemeeiej keâe ™he ner nw~~1-1- 2 ~~

~~ Fefle ØeLeceb yeÇeÿeCeced ~

~~ßeer nefj~~

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod ~~

DeLe ØeLeceesÓOÙeeÙe: -- efÉleerÙe yeÇeÿeCeced

ØeLece DeOÙeeÙe

----------

efÉleerÙe yeÇeÿeCe

----------

(Deefive yeÇeÿeCe : DeMJecesOe-mecyevOeer Deefive keâer Glheefòe )

-----------------------

me=ef<š kesâ ØeejcYe ceW kegâÚ Yeer veneR

Lee~ kesâJeue Skeâ ‘meled’ ner Lee,

pees ØeueÙe-™heer ce=lÙeg mes

{Bkeâe ngDee Lee~

---------

meejebMe—ØeLece DeOÙeeÙe kesâ Fme otmejs yeÇeÿeCe’ ceW me=ef<š kesâ pevce keâer DeodYegle keâuhevee keâer ieF& nw~ keâesF& veneR peevelee efkeâ me=ef<š keâe efvecee&Ce Deewj efJekeâeme kewâmes ngDee, efkeâvleg Jewefokeâ $e+ef<eÙeeW ves DelÙevle Jew%eeefvekeâ {bie mes me=ef<š kesâ ‘efJekeâeme-›eâce’ keâes Øemlegle efkeâÙee nw~ Gvekeâe keânvee nw efkeâ me=ef<š kesâ ØeejcYe ceW kegâÚ Yeer veneR Lee~ kesâJeue Skeâ ‘meled’ ner Lee, pees ØeueÙe-™heer ce=lÙeg mes {Bkeâe ngDee Lee~ leye Gmeves mebkeâuhe efkeâÙee efkeâ Gmes hegve: Gefole nesvee nw~ Gme mebkeâuhe kesâ Éeje ‘Deehe’ Ùeeveer heeveer (peue) keâe ØeeogYee&Je ngDee~ Fme peue kesâ Thej mLetue keâCe Skeâef$ele nes peeves mes ‘he=LJeer’ keâer Glheefòe ngF&~ Gmekesâ Ghejevle me=ef<š kesâ me=pevekeâlee& kesâ ßece-mJe™he Gmekeâe ‘lespe’ Deefive kesâ ™he ceW Øekeâš ngDee~ leoghejevle hejced efhelee hejcesMJej ves ‘Deefive-™he’ keâes ‘metÙe&’, ‘JeeÙeg’ Deewj ‘Deefive’ leerve YeeieeW ceW efJeYekeäle keâj efoÙee~ hetJe& efoMee Gmekeâe Gmekeâe Meer<e& Yeeie DeLee&led ‘efmej’, Gòej-oef#eCe Yeeie Gmekeâe heeMJe&-Yeeie DeLee&led ‘yeieue’ yeveeR Deewj Åegueeskeâ Ùeeveer mJeie&ueeskeâ Gmekeâe he=<" Yeeie DeLee&led ‘heer"’, ‘Devleefj#e’ Gmekeâe Goj Ùeeveer ‘hesš’, ‘he=LJeer’ Je#emLeue Ùeeveer ‘Úeleer’ Deewj ‘Deefive-leòJe’ Gme efJeješd heg®<e keâer Deelcee yeveW~ Ùener ‘ØeeCe-leòJe’ keânueeÙee~ Fmekesâ yeeo Fme efJeješd heg®<e keâer FÛÚe ngF& efkeâ DevÙe Mejerj Glhevve neW~ leye cewLegveelcekeâ-me=ef<š keâe efvecee&Ce ØeejcYe ngDee~ vej-veejer, heMeg Deewj heef#eÙeeW leLee peueÛejeW ceW vej-ceeoe kesâ Ùegice Ùeeveer ‘peesÌ[s’ yeves Deewj Gvekesâ cewLegve-mebÙeesie mes peerJeve keâe ›eâefcekeâ efJekeâeme ngDee~ efheâj Fmekesâ heeueve kesâ efueS Devve, Devve mes ceve Deewj ceve mes JeeCeer keâe me=peve ngDee~ JeeCeer mes $e+kedâ, Ùepeg, meece keâe me=peve ngDee~)

------------------------------------

vewJesn efkebâÛevee«e Deemeerled

ce=lÙegvewJesoceeJe=leceemeeroMeveeÙeÙeeÓMeveeÙee

efn ce=lÙegmlevceesÓkegâ®lee DeelcevJeer mÙeeefceefle~

meesÓÛe&vveÛejled lemÙeeÛe&le DeeheesÓpeeÙevleeÛe&les Jew ces keâceYetefoefle~

leosJeekeäÙe&mÙeeke&âlJeced~

keâ dB Jee Demcew YeJeefle Ùe SJecesleoke&âmÙeeke&âlJeb Jeso ~~1-2-1 ~~

vewJesn efkebâÛevee«e Deemeerled ce=lÙegvewJesoceeJe=leceemeeroMeveeÙeÙee

DeMeveeÙee efn ce=lÙeg: mlevceesÓkegâ®le, DeelcevJeer mÙeeefceefle~

meesÓÛe&vveÛejled lemÙeeÛe&le DeeheesÓpeeÙevle:

DeÛe&les Jew ces keâceYetefoefle, leosJeekeäÙe&mÙeeke&âlJeced~

kebâ n Jee Demcew YeJeefle Ùe SJecesleoke&âmÙeeke&âlJeb Jeso ~~1-2-1 ~~

DeLee&led—henues ÙeneB DeLee&led Meg™]Deele ceW me=ef<š ceW kegâÚ Yeer veneR Lee~ efme]he&â Skeâ ‘meled’ Lee, pees ce=lÙeg mes DeeJe=òe Ùeeveer {Bkeâe ngDee Lee; DeLee&led ÛeejeW lej]heâ ceewle keâe-mee mevveeše Lee~ nj lej]heâ YetKe hemejer ngF& Leer Ùeeveer YetKe-ner-YetKe Leer~ YetKe ner ce=lÙeg nw~ Gmeves (meled ves) efveMÛeÙe efkeâÙee DeLee&led Dehevee ceve yeveeÙee efkeâ ceQ MejerjJeeuee yeve peeTB~ Gmeves hetpeve keâjles ngS ceve ceW efJeÛeej efkeâÙee efkeâ ‘ceQ Deelcee mes Ùegkeäle nes peeTB’~ Fmekesâ efueS Jen DeÛe&ve (hetpeve) keâjves ueiee~ leye ‘Deehe’ Ùeeveer Deke&â (peue) Øeehle ngDee, Dele: Ùener Deke&â keâe ‘Deke&âlJe’ nw~ pees Fme Øekeâej Deke&â kesâ Fme ‘Deke&âlJe’ keâes peevelee nw, Gmes efveMÛeÙe ner megKe keâer Øeeefhle nesleer nw~ ~1-2-1~~

Deehees Jee Deke&â leÅeohee dB Mej Deemeerled lelmecenvÙele~ mee

he=efLeJÙeYeJele lemÙeeceßeecÙeled lemÙe ßeevlemÙe lehlemÙe

lespees jmees efvejJele&leeefive: ~ ~~ 1-2-2~~

Deehees Jee Deke&â: leÅeoheeb Mej Deemeerled lelmecenvÙele~

mee he=efLeJÙeYeJeled, lemÙeeceßeecÙeled; lemÙe ßeevlemÙe lehlemÙe lespees jmees efvejJele&leeefive: ~~1-2-2~~

DeLee&led— ‘Deehe’ Ùeeveer peue ‘Deke&â’ nw~ Gme peue keâe pees Peeie Ùeeveer mLetueYeeie Lee, Jen Skeâ$e nes ieÙee Deewj Jener pecekeâj he=LJeer yeve ieÙee~ he=LJeer kesâ Glhevve nessves hej Jen ‘ce=lÙeg’ ™he Lee Ùeeveer Lekeâe ngDee Lee, JÙeefLele Lee~ Gme Lekesâ Deewj lehes ngS Øepeeheefle kesâ Mejerj mes Gmekeâe meejYetle lespe ‘Deefive’ kesâ ™he ceW Øekeâš ngDee~ ~1-2- 2 ~~

me $esOeeÓÓlceeveb JÙekegâ®leeÓÓefolÙeb le=leerÙeb JeeÙegb le=leerÙe dB~

me S<e ØeeCeŒesOee efJeefnlemlemÙe ØeeÛeer efoef#ejesÓmeew Ûeemeew Ûecee&Je

DeLeemÙe ØeleerÛeer efokeähegÛÚcemeew Ûeemeew Ûe mekeäLÙeew oef#eCee ÛeesoerÛeer

Ûe heeMJex Åeew: he=<"cevleefj#ecegojefceÙecegj: me S<eesÓhmeg

Øeefleef<"lees Ùe$e keäJe Ûewefle leosJe Øeefleefle<"lÙesJeb efJeÉeved~ ~~ 1-2-3~~

me $esOeelceeveb JÙekegâ®le, DeeefolÙeb le=leerÙeced, JeeÙegb le=leerÙeced~

me S<e ØeeCeŒesOee efJeefnle~ lemÙe ØeeÛeer efoekeâd efMej:

Demeew Ûeemeew Ûesceez~ DeLeemÙe ØeleerÛeer efokeâd hegÛeced,

Demeew Ûeemeew Ûe mekeäLÙeew, oef#eCee ÛeesoerÛeer

Ûe heeMJex, Åeew: he=<"ced, Devleefj#ecegojced; FÙecegj: me S<eesÓhmeg

Øeefleef<"le:; Ùe$e keäJe Ûewefle leosJe Øeefleefle<"lÙesJeb efJeÉeved~ ~~1-2-3~~

DeLee&led— Gme Deefive ves mJeÙeb keâes (Deheves Deehekeâes) leerve Øekeâej mes efJeYekeäle efkeâÙee, yeeBš efueÙee Ùeeveer Deueie keâj efueÙee~ (1)- Skeâ efleneF& Yeeie ‘DeeefolÙe’ Ùeeveer metÙe&, (2)-Skeâ efleneF& Yeeie ‘JeeÙeg’ leLee (3)-Skeâ efleneF& Yeeie Deefive~ Fme Øekeâej Lekesâ-lehes Øepeeheefle kesâ Mejerj mes Øekeâš nesves Jeeuee meejYetle lespe DeLee&led ‘ØeeCe’ leerve YeeieeW ceW efJeYekeäle nes ieÙee~ hetJe& efoMee Gmekeâe ‘efmej’ nw leLee FOej-GOej keâer (F&Meeveer—Gòej- hetJe& Deewj DeeivesÙeer—oef#eCe-hetJe&) efoMeeSB Gmekeâer ‘yeeng’ DeLee&led Yegpee nQ~ Fmeer Øekeâej heefMÛece efoMee Gmekeâer ‘hetBÚ’ nw leLee FOej-GOej keâer (JeeÙeJÙe—Gòej-heefMÛece Deewj vew$e+lÙe-oef#eCe-heefMÛece) efoMeeSB Gmekeâer ‘pebIeeSB’ DeLee&led peeBIe (jeve) nQ~ oef#eCe Deewj Gòej efoMeeSB Gmekesâ heeMJe& (Mejerj kesâ ye]ieueeW kesâ veerÛes keâe Yeeie, peneB hemeefueÙeeB nQ, DeOeesYeeie nQ, ‘Åegueeskeâ’ DeLee&led mJeie&ueeskeâ Gmekeâe he=<"Yeeie DeLee&led heer" DeLeJee keâcej nw, ‘Devleefj#e’ Gmekeâe Goj DeLee&led hesš nw Deewj Ùen he=LJeer DeLee&led Oejleer (]peceerve) Gmekeâe ùoÙe Ùeeveer efoue nw~ Ùen ‘Deefive™he’ efJeješd Øepeeheefle peue (heeveer) ceW efmLele nw~ Fmes Fme Øekeâej peevevesJeeuee heg®<e peneB keâneR peelee nw, JeneR Øeefleef<"le neslee nw~ ~1-2-3~~

meesÓkeâeceÙece efÉleerÙees ce Deelcee peeÙeslesefle~ me cevemee JeeÛeb

efceLegve dB meceYeJeoMeveeÙee ce=lÙegmleÅeõsle Deemeerled me

mebJelmejesÓYeJeled~ ve n hegje lele: mebJelmej Deeme~ lecesleeJevleb

keâeueceefyeYeÙee&JeevmebJelmejmlecesleeJele: keâeuemÙe hejmleeome=pele~

leb peeleceefYeJÙeeooeled me YeeCekeâjesled mewJe JeeieYeJeled ~~1-2-4~~

meesÓkeâeceÙece, efÉleerÙees ce Deelcee peeÙeslesefle~ me cevemee JeeÛeb

efceLegveb meceYeJeoMeveeÙee ce=lÙeg:; leÅeõsle Deemeerled me

mebJelmejesÓYeJeledd~ ve n hegje lele: mebJelmej Deeme~ lecesleeJevleb

keâeueceefyeYe:, ÙeeJeevmebJelmej:, lecesleeJele: keâeuemÙe hejmleeome=pele~

leb peeleceefYeJÙeeooeled, me YeeCekeâjesled, mewJe JeeieYeJeled~ ~~ 1-2-4~~

DeLee&led— Gmeves keâecevee DeLee&led FÛÚe keâer efkeâ cesje otmeje Mejerj Glhevve nes Ùeeveer cegPes otmeje ™he efceues~ Dele: Gme YetKe-™heer ce=lÙeg ves ceve mes Jeso-™he efceLegve keâer YeeJevee keâer~ Gmemes pees yeerpe Glhevve ngDee, Jen ‘mebJelmej’ ngDee~ Fmemes henues mebJelmej veneR Lee~ Gme mebJelmej keâes efpelevee mebJelmej keâe keâeue neslee nw, Gleves meceÙe lekeâ Jen ce=lÙeg™heer Øepeeheefle Deheves ieYe& ceW OeejCe efkeâS jne, Deheves ieYe& ceW heeuee~ Fleves meceÙe kesâ heerÚs DeLee&led yeeo ceW Gmeves (ce=lÙeg™heer Øepeeheefle ves) Gmekeâes (keâeue keâes) Glhevve efkeâÙee Ùeeveer pevce efoÙee~ peye Jen Glhevve ngDee lees ce=lÙe-™heer yeÛÛee ves Gmekeâer lej]heâ cegBn Keesuee~ cegBn Kegueves hej Gme yeÛÛes ves ‘YeeCe’ pewmee Meyo GÛÛeeefjle efkeâÙee~ Ùener Meyo JeeCeer (DeeJee]pe) DeLeJee Yee<eCe keânueeÙee~ ~~1-2-4~~

me Ss#ele Ùeefo Jee FceceefYece dBmÙes keâveerÙeesÓvveb keâefj<Ùe Fefle~

me leÙee JeeÛee lesveeÓÓlceveso dBmeJe&ceme=pele Ùeefoob

efkeâ_ÛeÛeex Ùepet dBef<e meeceeefve Úvoe dBefme Ùe%eeved Øepee:

heMetved me ÙeÅeosJeeme=pele leòeoòegceefOeÇÙele~ meJeË Jee Deòeerefle

leoefolesjefoeflelJe dB ~ meJe&mÙeeòee YeJeefle meJe&cemÙeevveb YeJeefle

Ùe SJecesleoefolesjefoeflelJeb Jeso~ ~~1-2-5~~

me Ss#ele, Ùeefo Jee FceceefYecebmÙes, keâveerÙeesÓvveb keâefj<Ùe Fefle~

me leÙee JeeÛee lesveelcevesob meJe&ceme=pele

Ùeefoob efkeâbÛe—$e+Ûeex Ùepetbef<e meeceeefve Úvoebefme Ùe%eeved

Øepee: heMetved~ me ÙeÅeosJeeme=pele leòeoòegceefOeÇÙele~

meJeË Jee Deòeerefle leoefolesjefoeflelJeced~

meJe&mÙeeòee YeJeefle, meJe&cemÙeevveced YeJeefle,

Ùe SJecesleoefolesjefoeflelJeb Jeso~ ~~ 1-2-5 ~~

DeLee&led— Gmeves efJeÛeej efkeâÙee efkeâ ‘Ùeefo ceQ Fmekeâes ceejlee ntB lees LeesÌ[e-mee Yeespeve keâ™Biee DeLee&led Fmekeâer ce=lÙeg mes lees yengle keâce Yeespeve Øeehle nes heeSiee~ Dele: Gmeves (Gme JeeCeer Deewj Gme ceve kesâ Éeje) Fve meyekeâes jÛee, pees kegâÚ-Yeer Ùes $e+keâ, Ùepeg:, meece, Úvo, Ùe%e, Øepee Deewj heMeg nQ~ Gmeves efpeme-efpemekeâer jÛevee keâer, Gmeer-Gmeer keâes Keeves keâe efJeÛeej efkeâÙee~ efveMÛeÙe ner Jen meyekeâes Keelee nw, Ùener Deefoefle keâe ‘DeefoeflelJe’ nw~ Jen meye-kegâÚ Kee peelee nw, meyekeâe Ye#eCe keâj ueslee nw, FmeefueS Fmekeâes (Deefoefle keâes) ‘ce=lÙeg’ keânles nQ~ pees Fme Øekeâej Deefoefle kesâ ‘DeefoeflelJe’ keâes peevelee nw, Jen Fve meyekeâe Yeeskeälee Ùeeveer Ye#ekeâ neslee nw Deewj Ùen meye Gmekeâe Devve Ùeeveer Yeespeve yeve peelee nw~~~1-2-5~~

meesÓkeâeceÙele YetÙemee Ùe%esve YetÙees ÙepesÙesefle~ meesÓßeecÙeled me

leheesÓlehÙele~ lemÙe ßeevlemÙe lehlemÙe ÙeMees JeerÙe&cego›eâeceled ØeeCee

Jew ÙeMees JeerÙe&ced~ leled ØeeCes<etl›eâevles<eg Mejerj dB MJeefÙelegceefOeÇÙele

lemÙe Mejerj SJe ceve Deemeerled~ ~~ 1-2-6~~

meesÓkeâeceÙele, YetÙemee Ùe%esve YetÙees ÙepesÙesefle~ meesÓßeecÙeled,

me leheesÓlehÙele~ lemÙe ßeevlemÙe lehlemÙe ÙeMees JeerÙe&cego›eâeceled~ ØeeCee Jew ÙeMees JeerÙe&ced~ leled ØeeCes<etl›eâevles<eg Mejerjced MJeefÙelegceefOeÇÙele,

lemÙe Mejerj SJe ceve Deemeerled~ ~~ 1-2-6~~

DeLee&led— Gmekeâe Ùen ceve ngDee DeLee&led Gmeves Ùen keâecevee keâer efkeâ ceQ hegve: yengle yeÌ[s Ùe%e mes Ùepeve keâ™B~ Fmemes Jen ßeefcele nes ieÙee DeLee&led Lekeâ ieÙee~ Gmeves lehe efkeâÙee~ Gme ßeefcele DeLee&led Lekesâ Deewj lehes ngS ce=lÙeg keâe ÙeMe Deewj JeerÙe& efvekeâue ieÙee Ùeeveer Gmekeâer lee]keâle (ØeeCe) Ûeueer ieF&~ ‘ØeeCe’ ner ÙeMe Deewj JeerÙe& nQ~ leye ØeeCeeW kesâ efvekeâue peeves hej Mejerj ves hetâuevee DeejcYe efkeâÙee; neueeBefkeâ ØeeCe kesâ efvekeâueves kesâ yeeo Mejerj hetâueves ueiee efkeâvleg Gmekeâe ceve Gme ce=lekeâ Mejerj ceW ner jne~ ~~1-2-6~~

meesÓkeâeceÙele cesOÙeb ce Fo dB mÙeeoelcevJÙevesve mÙeeefceefle~

leleesÓMJe: meceYeJeod ÙeoMJeled levcesOÙeceYetefoefle~

leosJeeMJecesOemÙeeMJecesOelJeb S<e n Jee DeMJecesOeb Jeso Ùe SvecesJeb Jeso~ leceveJe®OÙewJeecevÙele leb mebJelmejmÙe hejmleeoelceve DeeueYele

heMetvosJeleeYÙe: ØelÙeewnled lemceelmeJe&osJelÙeb Øeeef#eleb ØeepeehelÙeceeueYevles S<e n Jee DeMJecesOees Ùe S<e leheefle lemÙe mebJelmej

DeelceeÓÙeceefivejke&âmlemÙesces ueeskeâe

DeelceevemleeJesleeJekeâe&cesOeew~ mees hegvejskewâJe osJelee YeJeefle ce=lÙegjsJe Dehe

hegvece=&lÙeg peÙeefle vewveb ce=lÙegjehveesefle ce=lÙegjmÙeeÓÓlcee

YeJelÙesleemeeb osJeleeveeceskeâes YeJeefle~ ~~ 1-2-7~~

meesÓkeâeceÙele, cesOÙeb ce Fob mÙeeled, DeelcevJÙevesve mÙeeefceefle~

leleesÓMJe: meceYeJeled, ÙeoMJeled, levcesOÙeceYetefoefle~

leosJeeMJecesOemÙeeMJecesOelJeced~ S<e n Jee DeMJecesOeb Jeso Ùe SvecesJeb Jeso~ leceveJe®OÙewJeecevÙele leb mebJelmejmÙe hejmleeoelceve DeeueYele

heMetvosJeleeYÙe: ØelÙeewnled~ lemceelmeJe&osJelÙeced Øeeef#eleced

ØeepeehelÙeceeueYevles~ S<e n Jee DeMJecesOees Ùe S<e leheefle,

lemÙe mebJelmej Deelcee~ DeÙeceefivejke&â:, lemÙesces ueeskeâe

Deelceeve:~ leeJesleeJekeâe&cesOeew~ mees hegvejskewâJe osJelee YeJeefle ce=lÙegjsJe;

Dehe hegvece=&lÙegb peÙeefle, vewveced ce=lÙegjehveesefle, ce=lÙegjmÙeelcee

YeJeefle, Sleemeeb osJeleeveeceskeâes YeJeefle~ ~~1-2-7~~

DeLee&led— Gmeves Ùen Ûeene DeLee&led Gmeves Ùen keâecevee keâer efkeâ cesje Ùen Mejerj ‘cesOÙe-Ùe%e’ kesâ ÙeesiÙe nes peeS, ceQ Fmekesâ Éeje MejerjJeeved nesTB Ùeeveer osn OeejCe keâ™B; keäÙeeWefkeâ Ùen Mejerj DeMJeled nes ieÙee Lee DeLee&led hetâue ieÙee Lee, FmeefueS Jen ‘DeMJe’ (IeesÌ[e) nes ieÙee Deewj Jen ‘cesOÙe’ (Ùe%e-mecyevOeer) ngDee~ Dele: Ùener ‘DeMJecesOe’ Ùe%e keâe ‘DeMJecesOelJe’ nw~ pees JÙeefkeäle Fmes Fme Øekeâej peevelee Jener ‘DeMJecesOe’ keâes peevelee nw~ Gmeves Gmes DeJejesOe-jefnle (yevOeve-MetvÙe) ner efÛevleve efkeâÙee~ Gmeves mecJelmej kesâ heMÛeeled Gmekeâes (DeMJe keâes) Deheves ner efueS Øeehle efkeâÙee leLee DevÙe heMegDeeW keâes Yeer osJeleeDeeW kesâ efueS hengBÛeeÙee~ Dele: Ùeeef%ekeâ ueesie cev$e Éeje mebmkeâej efkeâS ngS meJe& osJe mecyevOeer ØeepeeheelÙe-heMeg keâes Øeehle keâjles nQ~ Ùen, pees metÙe& lehelee nw, Ùener ‘DeMJecesOe’ nw~ ‘mecJelmej’ Gmekeâe Mejerj nw, Ùen Deefive ‘Deke&â’ nw leLee Gmekesâ Ùes ueeskeâ ‘Deelcee’ nQ~ Ùes ner oesveeW—Deefive Deewj DeeefolÙe ‘Deke&â’ Deewj ‘DeMJecesOe’ nQ~ efkeâvleg Jes ce=lÙeg™he Skeâ ner osJelee nQ~ pees Fme Øekeâej peevelee nw Jen hegvece=&lÙeg keâes peerle ueslee nw, Gmes ce=lÙeg efheâj Øeehle veneR keâj mekeâleer~ ce=lÙeg Gmekeâer Deelcee yeve peeleer nw Deewj Jen osJeleeDeeW ceW-mes Skeâ yeve peelee nw Ùeeveer ‘osJelJe’ keâes Øeehle keâj ueslee nw~ ~~1-2-7~~

~~ Fefle efÉleerÙeb yeÇeÿeCeced ~

~~ efÉleerÙe yeÇeÿeCe meceehle ~~

µµµ

~~ßeer nefj~~

----------

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod ~~

DeLe ØeLeceesÓOÙeeÙe: -- le=leerÙe yeÇeÿeCeced

ØeLece DeOÙeeÙe

----------

le=leerÙe yeÇeÿeCe

----------

(GodieerLe yeÇeÿeCe : osJeleeDeeW Deewj DemegjeW ceW Øeeflemheæe&)

---------------------------

Demegj peeveles Les efkeâ meecetefnkeâ cev$e Ùeeveer

GodieerLe kesâ ceeOÙece mes osJeieCe

MeefkeäleMeeueer nes peeSBies Deewj ncemes

Deeies efvekeâue peeSBies~ Dele: Jes

osJeieCeeW kesâ ØeÙeeme ceW JÙeJeOeeve [eueles

jns Deewj GvnW Øeotef<ele keâjles jns~

-----------------------

meejebMe— ‘ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod’ kesâ ØeLece DeOÙeeÙe kesâ leermejs yeÇeÿeCe ceW Øepeeheefle-heg$eeW kesâ oes JeieeX keâe GuuesKe nw~ Skeâ osJeieCe, otmejs Demegj Ùeeveer je#eme~ osJeieCe mebKÙee ceW keâce Les Deewj DemegjieCe (je#eme) DeefOekeâ~ oesveeW ceW Øeeflemheæe& nesves ueieer~ osJeleeDeeW ves efveMÛeÙe efkeâÙee efkeâ Jes Ùe%e ceW ‘GodieerLe’ (meecetefnkeâ cev$eieeve) Éeje DemegjeW hej neJeer nesves keâe ØeÙeeme keâjWies~ Ssmee efJeÛeej keâjkesâ GvneWves henues ‘Jeekedâ’ (JeeCeer) mes, efheâj ØeeCe, Ûe#eg (ves$e), keâeve, ceve, cegKe Deeefo mes ‘GodieerLe’ hee" keâjves keâe efveJesove efkeâÙee~ meYeer osJeleeDeeW kesâ efueS GodieerLe Ùeeveer meecetefnkeâ cev$eieeve efkeâÙee ieÙee ceiej Demegj-ieCeeW ves Gmes heehe mes yeeROe efoÙee Ùeeveer heeheceÙe keâj efoÙee~ Demegj peeveles Les efkeâ meecetefnkeâ cev$e Ùeeveer GodieerLe kesâ ceeOÙece mes osJeieCe MeefkeäleMeeueer nes peeSBies Deewj ncemes Deeies efvekeâue peeSBies~ Dele: Jes osJeieCeeW kesâ ØeÙeeme ceW JÙeJeOeeve [eueles jns Deewj GvnW Øeotef<ele keâjles jns~ Fme keâejCe osJeieCeeW keâer JeeCeer, ØeeCe-Meefkeäle, Ûe#eg (ves$e), keâeve Deewj ceve —meye otef<ele nes ieS Ùeeveer heehe mes efyebOe ieS, efkeâvleg cegKe ceW efveJeeme keâjves Jeeues ‘ØeeCe’ keâes Jes otef<ele veneR keâj mekesâ Ùeeveer ØeeCe heeheceÙe veneR keâj mekesâ~ JeneB DemegjieCe hetjer lejn hejeefpele nes ieS~ Fme ‘cegKe’ ceW mecemle DebieeW keâe nesves kesâ keâejCe Fmes ‘Deebefiejme’ Yeer keâne peelee nw~ Fme ‘ØeeCe-™heer’ osJelee ves FefvõÙeeW kesâ mecemle heeheeW keâes ve<š keâjkesâ GvnW Mejerj keâer meercee mes yeenj keâj efoÙee~ leye Gme ØeeCe-osJelee ves JeeiosJelee (JeeCeer), Ûe#eg (ves$e), IeÇeCe (veekeâ), ßeJeCe-Meefkeäle (keâeve), ceve-Meefkeäle Deeefo mes ce=lÙeg-YeÙe keâes otj keâj efoÙee Deewj efheâj ØeeCe-Meefkeäle keâes Yeer ce=lÙeg-YeÙe mes otj keâj efoÙee~ mecemle osJeiegCe ‘ØeeCe’ ceW ØeJesMe keâj ieS Deewj DeYeÙe nes ieS~ Ùen ‘ØeeCe’ ner ‘meece’ (ieeÙes peesJeeues Jesocev$e) nw~ ‘Jeekeâd’ ner ‘mee’ leLee ‘ØeeCe’ ner ‘Dece’ nw; oesveeW kesâ menÙeesie mes (mee±Dece·meece) ‘meece’ yevelee nw DeLee&led Ùeefo ‘ØeeCeleòJe’ mes ieeÙeve efkeâÙee peeS lees Ùen ‘peerJeve-meeOevee’ keâes meheâue yeveelee nw~ JeeCeer Deewj ùoÙeiele YeeJeeW keâe mebÙeesie meeceieeve keâes Decej yevee oslee nw~ Ssmee ieeve keâjves Jeeuee JÙeefkeäle Oeve-OeevÙe SJeb SsMJeÙe& mes mechevve neslee nw~ Gmes Øeefle<"e Øeehle nesleer nw~

----------------------------------

ÉÙee nw ØeepeehelÙee: osJeeMÛeemegjeÛe~ lele: keâeveerÙemee SJe osJee pÙeeÙemee

Demegjemle S<eg ueeskesâ<JemheOe&vle~ les n osJee TÛegn&vleemegjevÙe%e

GodieerLesveelÙeÙeecesefle~ ~~1-3-1~~

odJeÙee nw ØeepeehelÙee:, osJeeMÛeemegjeÛe~ lele: keâeveerÙemee SJe osJee:,

pÙeeÙemee Demegje:, le S<eg ueeskesâ<JemheOe&vle~ les n osJee TÛeg:,

nvleemegjevÙe%e GodieerLesveelÙeÙeecesefle~ ~~1-3-1~~

DeLee&led— Øepeeheefle kesâ oes Øekeâej kesâ heg$e Les DeLee&led Øepeeheefle kesâ heg$eeW kesâ oes Jeie& Les~ Skeâ Jeie& ceW ‘osJeieCe’ Ùeeveer osJelee Les lees otmejs Jeie& ceW ‘DemegjieCe’ Ùeeveer je#eme Les~ mebKÙeeyeue ceW osJe keâce Les Deewj Demegj ]pÙeeoe~ Fve ueeskeâeW ceW Jes Skeâ-otmejs mes Deeies efvekeâueves kesâ efueS hejmhej mheæe& keâjves ueies~ GveceW-mes osJeleeDeeW ves efJeÛeej efkeâÙee efkeâ —‘nce Ùe%e ceW GodieerLe (GoieerLe·meeceosJe keâe Skeâ Yeeie nw pees DeeWceÔ keâer OJeefve mes Meg™ neslee nw~ Ùen Skeâ Øekeâej keâe meecetefnkeâ cev$e nw) kesâ Éeje DemegjeW keâes hejeefpele keâjW~ ~~ 1-3-1~~

les n JeeÛecetÛegmlJeb ve GodieeÙesefle~ leLesefle, lesYÙees JeeiegoieeÙeod Ùees JeeefÛe Yeesiemleb osJesYÙe DeeieeÙeod ÙelkeâuÙeeCeb Jeoefle leoelceves ~ les efJeogjvesve Jew ve Godiee$eeÓlÙes<Ùevleerefle~ leceefYeõglÙe heehceveeÓefJeOÙeved me Ùe: me heehcee ÙeosJesoceØeefle™heb Jeoefle me SJe me heehcee~ ~~ 1-3-2~~

les n JeeÛecetÛeg:, lJeb ve GodieeÙesefle~ leLesefle, lesYÙees JeeiegoieeÙeled~

Ùees JeeefÛe Yeesiemleb osJesYÙe DeeieeÙeled, ÙelkeâuÙeeCeced Jeoefle leoelceves~ les efJeogjvesve Jew ve Godiee$eelÙes<Ùevleerefle, leceefYeõglÙe heehceveeÓefJeOÙeved, me Ùe: me heehcee, ÙeosJesoceØeefle™heced Jeoefle me SJe me heehcee~ ~~1-3-2~~

DeLee&led— Gve osJeieCeeW Ùeeveer osJeleeDeeW ves ‘JeeCeer’ mes keâne—‘legce nceejs efueS Godieeve keâjes DeLee&led legce nceejs efueS pehe keâjes~’ JeeCeer ves ‘"erkeâ nw, yengle DeÛÚe’ keânkeâj Gvekesâ efueS Godieeve/pehe efkeâÙee~ JeeCeer keâer FefvõÙe mes pees meeceevÙe Yee<eCe DeeÙee, Jen Gmeves cev$eesÛÛeej kesâ Éeje osJeleeDeeW kesâ efueS mebjef#ele keâj efoÙee Ùeeveer Gvekeâes meceefhe&le keâj efoÙee, peyeefkeâ Gòece Yee<eCe keâes Gmeves Deheves ØeÙeesie kesâ efueS jKe efueÙee~ Fmes nce ÙetB Yeer keân mekeâles nQ efkeâ JeeCeer kesâ GheÙeesie ceW pees ‘Yeesie’ keâe Yeeie nw Gmes osJeleeDeeW kesâ efueS ieeÙee Deewj pees MegYe-Yee<eCe Lee Gmes Deheves efueS ieeÙee~ leye DemegjeW ves mecePee efkeâ Fme Godieelee (Godieeve keâjves Jeeuee) kesâ Éeje osJelee ncemes Deeies efvekeâue peeSBies~ Dele: GvneWves Gmekesâ heeme peekeâj Gmes (JeeCeer keâes) heehe mes yeeROe efoÙee~ Ùen JeeCeer pees ‘DeÙeesiÙe Yee<eCe’ (ieeueer osvee, Pet" yeesuevee, keâ"esj yeesuevee FlÙeeefo) keâjleer nw— Ùen Jener heehe nw, Ùen Jener heehe nw~ ~~1-3-2~~

DeLe n IeÇeCecetÛegmlJeb ve GodieeÙesefle~ leLesefle, lesYÙe: ØeeCe GodieeÙeod

Ùe: IeÇeCes Yeesiemleb osJesYÙe DeeieeÙeod ÙelkeâuÙeeCeb efpeIeÇefle leoelceves~

les efJeogjvesve Jew ve Godiee$eeÓlÙes<Ùevleerefle~ leceefYeõglÙe

heehceveeÓefJeOÙeved me Ùe: me heehcee ÙeosJesoceØeefle™heb efpeIeÇefle me SJe

me heehcee~ ~~1-3-3~~

DeLe n IeÇeCecetÛeg:, lJeb ve GodieeÙesefle~ leLesefle, lesYÙe: ØeeCe GodieeÙeled, Ùe: IeÇeCes Yeesiemleb osJesYÙe DeeieeÙeled, Ùeled keâuÙeeCeb efpeIeÇefle leoelceves~ les efJeogjvesve Jew ve Godiee$eelÙes<Ùevleerefle~ leceefYeõglÙe

heehceveeefJeOÙeved, me Ùe: me heehcee, ÙeosJesoceØeefle™heb efpeIeÇefle me SJe

me heehcee~ ~~1-3-3~~

DeLee&led— efheâj osJeleeDeeW ves ‘IeÇeCe’ (veekeâ) mes keâne— ‘legce nceejs efueS Godieeve DeLee&led pehe keâjes~’ leye IeÇeCe ves ‘leLeemleg’ keânkeâj Gvekesâ efueS Godieeve efkeâÙee~ IeÇeCe ceW pees ‘Yeesie-Yeeie’ nw Gmes Gmeves osJeleeDeeW kesâ efueS ieeÙee Deewj pees kegâÚ Gmeves MegYe Ùeeveer DeÛÚe metBIee Gmes Deheves efueS ieeÙee~ Fmes nce ÙetB Yeer keân mekeâles nQ efkeâ veekeâ mes pees meeceevÙe ueeYe efceuelee nw, Jen cev$eesÛÛeej Éeje osJeleeDeeW kesâ efueS mebjef#ele nes peelee nw, peyeefkeâ metBIeves Jeeuee GheÙeesie veekeâ Deheves efueS keâjleer nw~ DemegjeW ves mecePee DeLeJee meesÛee efkeâ Fme Godieelee (Godieeve keâjves Jeeuee) kesâ Éeje osJelee ncemes Deeies efvekeâue peeSBies~ Dele: GvneWves Gmekesâ heeme peekeâj Gmes heehe mes yeeROe efoÙee~ Ùen pees ‘yegje’ meBtIelee nw Ùeeveer ogie&vOe Deeleer nw—Jen Ùener heehe nw, Ùener heehe nw~~1-3-3~~

DeLe n Ûe#eg™ÛegmlJeb ve GodieeÙesefle~ leLesefle~ lesYÙeMÛe#eg®oieeÙeod ÙeMÛe#egef<e Yeesiemleb osJesYÙe DeeieeÙeod ÙelkeâuÙeeCeb heMÙeefle

leoelceves~ les efJeogjvesve Jew ve Godiee$eeÓlÙes<Ùevleerefle~ leceefYeõglÙe

heehceveeÓefJeOÙeved me Ùe: me heehcee ÙeosJesoceØeefle™heb heMÙeefle

me SJe me heehcee~ ~~1-3-4~~

DeLe n Ûe#eg™Ûeg:, lJeb ve GodieeÙesefle~ leLesefle, lesYÙeMÛe#eg®oieeÙeled~ ÙeMÛe#egef<e Yeesiemleb osJesYÙe DeeieeÙeled, Ùeled keâuÙeeCeb heMÙeefle

leoelceves~ les efJeogjvesve Jew ve Godiee$eelÙes<Ùevleerefle~ leceefYeõglÙe

heehceveeefJeOÙeved; me Ùe: me heehcee, ÙeosJesoceØeefle™heced heMÙeefle

me SJe me heehcee~ ~~1-3-4~~

DeLee&led— efheâj osJeleeDeeW ves Ûe#eg (ves$e) mes keâne—‘legce nceejs efueS Godieeve DeLee&led pehe keâjes, cev$eesÛÛeej keâjes~’ Ûe#eg ves ‘leLeemleg’ keânkeâj Gvekesâ efueS Godieeve/cev$eesÛÛeej efkeâÙee~ Ûe#eg ves pees ‘Yeesie-Yeeie’ nw Gmes osJeleeDeeW kesâ efueS ieeÙee Deewj pees-kegâÚ Jen MegYe-oMe&ve keâjlee nw Gmes Deheves efueS ieeÙee~ Fmes nce ÙetB Yeer keân mekeâles nQ efkeâ ves$e mes pees meeceevÙe ueeYe neslee nw, Jen pehe DeLee&led cev$eesÛÛeej Éeje osJeleeDeeW kesâ efueS megjef#ele nes peelee nw, peyeefkeâ ÂMÙe-™he mes pees DeÛÚe ueielee nw Gmes Deheves GheÙeesie kesâ efueS jKe efueÙee~ leye DemegjeW ves mecePee Fme Godieelee (Godieeve keâjves Jeeuee) kesâ Éeje osJelee ncemes Deeies efvekeâue peeSBies~ Dele: GvneWves Gmekesâ heeme peekeâj Gmes heehe mes yeeROe efoÙee Ùeeveer Gme hej yegje ØeYeeJe [euee~ Ùen pees ‘DeÙeesiÙe’ DeLee&led DevegefÛele Ûeer]peW osKelee nw, yegjs keâce& osKelee nw— Jen Ùener heehe nw, Jen Ùener heehe nw~ ~~1-3-4~~

DeLe n ßees$ecetÛegmlJeb GodieeÙesefle~ leLesefle~ lesYÙe: ßees$ecegoieeÙeod

Ùe: ßees$es Yeesiemleb osJesYÙe DeeieeÙeod ÙelkeâuÙeeCeb ëe=Ceesefle

leoelceves~ les efJeogjvesve Jew ve Godiee$eeÓlÙes<Ùevleerefle~ leceefYeõglÙe

heehceveeÓefJeOÙeved me Ùe: me heehcee ÙeosJesoceØeefle™heb ëe=Ceesefle

me SJe me heehcee~ ~~1-3-5~~

DeLe n ßees$ecetÛeg:, lJeb GodieeÙesefle~ leLesefle~ lesYÙe: ßees$ecegoieeÙeled,

Ùe: ßees$es Yeesiemleced osJesYÙe DeeieeÙeled, Ùeled keâuÙeeced ëe=Ceesefle

leoelceves~ les efJeogjvesve Jew ve Godiee$eelÙes<Ùevleerefle~ leceefYeõglÙe

heehceveeefJeOÙeved; me Ùe: me heehcee, ÙeosJesoceØeefle™heced ëe=Ceesefle

me SJe me heehcee~ ~~1-3-5~~

DeLee&led— efheâj osJeleeDeeW ves ßees$e (keâeve) mes keâne—‘legce nceejs efueS Godieeve Ùeeveer cev$eesÛÛeej keâjes~’ ßees$e (keâeve) ves ‘leLeemleg’ DeLee&led ‘"erkeâ nw’ keânkeâj Gvekesâ efueS Godieeve efkeâÙee~ ßees$e (keâeve) ves pees ‘Yeesie-Yeeie’ Lee, Jen osJeleeDeeW kesâ efueS ieeÙee Deewj pees ‘MegYe ßeJeCe’ (DeÛÚe megvevee) keâjlee nw, Jen Deheves efueS ieeÙee~ Fmes nce ÙetB Yeer keân mekeâles nQ efkeâ keâeve mes pees meeceevÙe ueeYe Øeehle neslee nw, Jen pehe/cev$eesÛÛeej kesâ Éeje osJeleeDeeW kesâ efueS megjef#ele nes peelee nw, peyeefkeâ ßeJeCe Ùeeveer megveves kesâ ceeOÙece Jen Deheves efueS GheÙeesie keâjlee nw~ leye DemegjeW ves mecePee Fme Godieelee (Godieeve keâjves Jeeuee) kesâ Éeje osJelee ncemes Deeies efvekeâue peeSBies~ Dele: GvneWves Gmekesâ heeme peekeâj Gmes heehe mes yeeROe efoÙee Ùeeveer je#emeeW ves keâeve hej oes<e ueieeÙee Deewj Gme hej yegje ØeYeeJe [euee~ Jen yegjeF& leye meeceves Deeleer nw, peye keâesF& DevegefÛele yeeleW megvelee nw~ Ùen pees ‘DeÙeesiÙe ßeJeCe’ keâjlee nw DeLee&led yegje megvelee nw, DevegefÛele yeeleW megvelee nw— Jen Ùener heehe nw, Jen Ùener heehe nw~ ~~1-3-5~~

DeLe n ceve TÛegmlJeb ve GodieeÙesefle~ leLesefle~ lesYÙe: ceve GodieeÙeod

Ùe: ceveefme Yeesiemleb osJesYÙe DeeieeÙeod ÙelkeâuÙeeCeb mebkeâuheÙeefle leoelceves~ les efJeogjvesve Jew ve Godiee$eeÓlÙes<Ùevleerefle~ leceefYeõglÙe

heehceveeÓefJeOÙeved me Ùe: me heehcee ÙeosJesoceØeefle™heb mebkeâuheÙeefle me SJe me heehcewJeceg KeuJeslee osJelee: heehceefYe®heeme=peved

heehceefYemegheeme=peved SJecesvee: heehceveeÓefJeOÙeveved~ ~~1-3-6~~

DeLe n ceve TÛeg:, lJeb ve GodieeÙesefle~ leLesefle~ lesYÙe: ceve GodieeÙeled, Ùees ceveefme Yeesiemleced osJesYÙe DeeieeÙeled,Ùeled keâuÙeeveced mebkeâuheÙeefle leoelceves~ les efJeogjvesve Jew ve Godiee$eelÙes<Ùevleerefle~ leceefYeõglÙe

heehceveeefJeOÙeved; me Ùe: me heehcee ÙeosJesoceØeefle™heced mebkeâuheÙeefle me SJe me heehcee; SJeceg KeuJeslee osJelee: heehceefYe®heeme=peved,

heehceefYemegheeme=peved SJecesvee: heehceveeefJeOÙeveved~ ~~1-3-6~~

DeLee&led— efheâj osJeleeDeeW ves ‘ceve’ mes keâne—‘legce nceejs efueS Godieeve/pehe Ùeeveer cev$eesÛÛeej keâjes~’ Ûe#eg ves ‘leLeemleg’ keânkeâj Gvekesâ efueS Godieeve efkeâÙee~ ceve ves pees ‘Yeesie-Yeeie’ nw Gmes osJeleeDeeW kesâ efueS ieeÙee Deewj pees-kegâÚ Jen MegYe-mebkeâuhe keâjlee nw Gmes Deheves efueS ieeÙee~ Fmes nce ÙetB Yeer keân mekeâles nQ efkeâ ceve keâer pees meeceevÙe YeueeF& nesleer nw, Jen pehe DeLeJee cev$eesÛÛeej kesâ Éeje osJeleeDeeW kesâ megjef#ele/mebjef#ele nes peelee nw, peyeefkeâ DeÛÚer meesÛe keâe Jen Deheves efueS Fmlesceeue keâjlee nw~ leye DemegjeW ves mecePee Fme Godieelee (Godieeve keâjves Jeeuee) kesâ Éeje osJelee ncemes Deeies efvekeâue peeSBies~ Dele: GvneWves Gmekesâ heeme peekeâj Gmes heehe mes yeeROe efoÙee Ùeeveer ceve keâes yegjeFÙeeW mes Ùegkeäle keâj efoÙee, ceve ceW yegjeF& Yej oer~ Ùen yegjeF& leye nceejs meeceves Deeleer nw, peye keâesF& DevegefÛele meesÛelee nw~ Ùen ceve pees ‘DeÙeesiÙe mebkeâuhe’ DeLee&led yegjs mebkeâuhe keâjlee nw— Ùener heehe nw, Ùener heehe nw~ Fme Øekeâej efveMÛeÙe ner Fve osJeleeDeeW keâes heehe keâe mecheke&â ngDee Deewj Ssmes ner DemegjeW ves Fve osJeleeDeeW keâes heehe mes yeeROe efoÙee Ùeeveer osJeleeDeeW keâes yegjeF& mes ØeYeeefJele efkeâÙee~ ~~ 1-3-6~~

DeLe nsceceemevÙeb ØeeCecetÛegmlJeb ve GodieeÙesefle~ leLesefle~ lesYÙe: S<e

ØeeCe GoieeÙeled les efJeogjvesve Jew ve Godiee$eeÓlÙes<Ùevleerefle~ leceefYeõglÙe heehceveeÓefJeOÙeved ~ me ÙeLeeMceevece=lJee uees<šes efJeOJe dBmeslewJe dB nwJe efJeOJe dBmeceevee efJe<Je_Ûees efJevesMegmlelees osJee DeYeJeved hejeÓmegje:~ YeJelÙeelcevee hejeÓmÙe efÉ<evYeüele=JÙees YeJeefle Ùe SJeb Jeso~ ~~1-3-7~~

DeLe nsceceemevÙeced ØeeCecetÛe:, lJeb ve GodieeÙesefle~ leLesefle~ lesYÙe: S<e ØeeCe GoieeÙeled; les efJeogjvesve Jew ve Godiee$eelÙes<Ùevleerefle~ leceefYeõglÙe heehceveeefJeOÙeved ~ me ÙeLeeMceevece=lJee uees<šes efJeOJebmesle, SJeb nwJe efJeOJebmeceevee efJe<Je_Ûees efJevesMeg:, lelees osJee DeYeJeved, hejemegje:~ YeJelÙeelcevee hejemÙe efÉ<evYeüele=JÙees

YeJeefle Ùe SJeb Jeso~ ~~ 1-3-7 ~~

DeLee&led—efheâj GvneWves Deheves cegBn ceW jnvesJeeueer ‘ØeeCe-Meefkeäle’ mes keâne—‘legce nceejs efueS Godieeve Ùeeveer pehe/cev$eesÛÛeej keâjes~’ leye ØeeCe ves ‘leLeemleg’ keânkeâj Gvekesâ efueS Godieeve efkeâÙee~ DemegjeW keâes helee Lee efkeâ Fme Godieelee/pehe/cev$eesÛÛeej kesâ Éeje osJelee ncemes Deeies efvekeâue peeSBies~ Dele: GvneWves Gmekesâ heeme peekeâj Gmes heehe mes yeeROevee Ûeene efkeâvleg efpeme Øekeâej helLej mes škeâjekeâj efcešdšer keâe {suee ve<š Ùeeveer ÛekeâveeÛetj nes peelee nw, Gmeer Øekeâej Jes Yeer ÛekeâveeÛetj neskeâj Deveskeâ Øekeâej mes ve<š nes ieS~ leye osJeieCe efJekeâej-jefnle nes ieS Deewj DemegjeW keâer hejepeÙe ngF&~ pees Fme Øekeâej peevelee nw Jen Øepeeheefle-™he mes Gvveefle keâer Deesj De«emej neslee nw Deewj Gmemes És<e keâjves Jeeuee Me$eg hejepeÙe keâes Øeehle neslee nw Ùeeveer Gmekesâ F&<Ùee&ueg ueesie ve<š nes peeles nQ~ ~~1-3-7~~

les nesÛeg: keäJe veg meesÓYetod Ùees ve FlLecemekeäleslÙeÙeceemÙesÓvleefjefle

meesÓÙeemÙe DeeefÁjmeesÓÁevee dB efn jme:~ ~~1-3-8~~

les nesÛeg: keäJe veg meesÓYetod Ùees ve FlLecemekeälesefle; ÙeceemÙesÓvleefjefle,

meesÓÙeemÙe DeeefÁjme:, DeÁeveeced efn jme:~ ~~1-3-8~~

DeLee&led— osJelee yeesues—‘efpemeves nceW Fme Øekeâej ‘osJeYeeJe’ keâes Øeehle keâjeÙee nw, Jen keâneB nw?’ GvneWves efJeÛeej keâjkesâ efveMÛeÙe efkeâÙee efkeâ ‘‘Ùen DeemÙe’’ DeLee&led cegKe kesâ Yeerlej efmLele nw~ Dele: Ùen ØeeCe ‘DeÙeemÙe’ keânueelee nw Deewj keäÙeeWefkeâ Ùen DebieeW keâe jme nw, FmeefueS ‘Deebefiejme’ nw~ ~~1-3-8~~

(‘DeÙeb’·Ùen, ‘DeemÙes’·cegKe ceW mes~ ‘DeÙeemÙe’·ØeeCeJeeÙeg)~

me Jee S<ee osJelee otvee&ce otj Bd ¢emÙee ce=lÙegot&j Bd n Jee

Demceevce=lÙegYe&Jeefle Ùe SJeb Jeso~ ~~1-3-9~~

me Jee S<ee osJelee otvee&ce, otjced ¢emÙee ce=lÙeg:; otjb n Jee

Demceevce=lÙegYe&Jeefle Ùe SJeb Jeso~ ~~1-3-9~~

DeLee&led—Jen osJelee ‘otj’ veeceJeeuee nw Ùeeveer Gme osJelee keâe veece ‘otj’ nw~ Gmekeâe Ùen veece FmeefueS heÌ[e, keäÙeeWefkeâ Fmemes ce=lÙeg otj jnleer nw~ pees Ssmee DeLee&led Fme jnmÙe keâes peevelee nw, Gmemes ce=lÙeg otj jnleer nw~ ~~1-3-9~~

mee Jee S<ee osJelewleemeeb osJeleeveeb heehceeveb ce=lÙegcehenlÙe Ùe$eeÓÓmeeb

efoMeecevlemleiveceÙeebÛekeâej leoemeeb heehcevees efJevÙeoOeeled lemceevve

peveefceÙeeved veevleefceÙeeved veslheehceeveb ce=lÙegcevJeJeeÙeeveerefle~ ~~ 1-3-10~~

mee Jee S<ee osJelewleemeeb osJeleeveeced heehceeveced ce=lÙegcehenlÙe Ùe$emeeced

efoMeecevlemleiveceÙeebÛekeâej, leoemeeced heehcevees efJevÙeoOeeled, lemceevve

peveefceÙeeved veevleefceÙeeved veslheehceeveced ce=lÙegcevJeJeeÙeeveerefle~ ~~1-3-10~~

DeLee&led— Fme ØeeCe-osJelee ves ‘Jeeieeefo’ osJeleeDeeW kesâ ‘heehe™heer’ ce=lÙeg keâes nšekeâj JeneB hengBÛee efoÙee, peneB Fve efoMeeDeeW keâe Devle nw~ JeneB Fvekesâ heehe keâes GvneWves eflejmkeâejhetJe&keâ mLeeefhele keâj efoÙee~ Dele: ‘ceQ heehe-™heer ce=lÙeg mes Ùegkeäle ve nes peeTB’ Fme YeÙe mes ceveg<Ùe keâes Oece&-heeflele ueesieeW kesâ heeme veneR peevee ÛeeefnS Deewj Gve efoMeeDeeW ceW Yeer veneR peevee ÛeeefnS, pene Jes Jeeme (efveJeeme) keâjles nQ, jnles nQ~ ~~1-3-10~~

mee Jee S<ee osJelewleemeeb osJeleeveeb heehceeveb ce=lÙegcehenlÙeeLewvee

ce=lÙegcelÙeJenled ~~ 1-3-11~~

mee Jee S<ee osJelewleemeeced osJeleeveeced heehceeveced

ce=lÙegcehenlÙeeLewvee ce=lÙegcelÙeJenled~ ~~1-3-11~~

DeLee&led— Jen ØeeCe-osJelee Fve osJeleeDeeW keâer yegjeF&, heehe-™heer ce=lÙeg keâes otj keâjkesâ efheâj FvnW ce=lÙeg kesâ heej ues-peekeâj DecejlJe Øeehle keâje oslee nw, osJeelce-YeeJe keâes Øeehle keâje oslee nw~ ~~1-3-11~~

me Jew JeeÛecesJe ØeLeceecelÙeJenled mee Ùeoe ce=lÙegcelÙecegÛÙele

meesÓefivejYeJeled meesÓÙeceefive: hejsCe ce=lÙegceefle›eâevlees oerhÙeles~ ~~ 1-3-12~~

me Jew JeeÛecesJe ØeLeceecelÙeJenled; mee Ùeoe ce=lÙegcelÙecegÛÙele

meesÓefivejYeJeled; meesÓÙeceefive: hejsCe ce=lÙegceefle›eâevlees oerhÙeles~ ~~1-3-12~~

DeLee&led— Gme Øeefmeæ ØeeCe-osJelee ves meyemes henues Yee<eCe kesâ Debie Ùeeveer meyemes cenòJehetCe& Debie Jeekedâ-osJelee (JeeCeer) keâes ce=lÙeg kesâ heej hengBÛeeÙee~ peye Jen JeeCeer keâer FefvõÙe ce=lÙeg mes cegkeäle nes ieF& lees Jen ‘Deefive’ yeve ieF&~ efheâj Jen Deefive ce=lÙeg mes cegkeäle ngF&~ ce=lÙeg keâes peerlekeâj Jen osoerhÙeceeve (DelÙevle ØekeâeMeÙegkeäle) neskeâj Ûecekeâleer nw~ ~~1-3-12 ~~

DeLe ØeeCecelÙeJenled me Ùeoe ce=lÙegcelÙecegÛÙele me JeeÙegjYeJeled

meesÓÙeb JeeÙeg: hejsCe ce=lÙegceefle›eâevle: heJeles~ ~~ 1-3-13 ~~

DeLe ØeeCecelÙeJenled; me Ùeoe ce=lÙegcelÙecegÛÙele me JeeÙegjYeJeled;

meesÓÙeced JeeÙeg: hejsCe ce=lÙegceefle›eâevle: heJeles~ ~~ 1-3-13 ~~

DeLee&led— Fmekesâ heMÛeeled Gmeves veekeâ (IeÇeCe) keâes ce=lÙeg kesâ heej hengBÛeeÙee~ Jen ‘IeÇeCe’ ce=lÙeg mes cegkeäle ngDee lees ‘JeeÙeg’ yeve ieÙee~ efheâj Jen ‘JeeÙeg’ ce=lÙeg mes cegkeäle neskeâj, Gmes peerlekeâj mes Deeies efvekeâuekeâj cegkeäle-YeeJe mes yenleer nw~ ~~1-3-13~~

DeLe Ûe#egjlÙeJenled leÅeoe ce=lÙegcelÙecegÛÙele me DeeefolÙeesÓYeJeled

meesÓmeeJeeefolÙe: hejsCe ce=lÙegceefle›eâevlemleheefle~ ~~1-3-14 ~~

DeLe Ûe#egjlÙeJenled; leÅeoe ce=lÙegcelÙecegÛÙele me DeeefolÙeesÓYeJeled;

meesÓmeeJeeefolÙe: hejsCe ce=lÙegceefle›eâevlemleheefle~ ~~1-3-14 ~~

DeLee&led— Fmekesâ heMÛeeled Gmeves ‘Ûe#eg’ Ùeeveer ves$e (DeeBKe) keâes ce=lÙeg kesâ heej hengBÛeeÙee Ùeeveer ceewle keâer hekeâÌ[ mes yeenj efkeâÙee~ Jen ‘ves$e’ ce=lÙeg mes cegkeäle neskeâj ‘DeeefolÙe’ Ùeeveer ‘metjpe’ nes ieÙee~ efheâj Jen DeeefolÙe (metjpe) ce=lÙeg mes cegkeäle neskeâj, Gmes peerlekeâj Gmekeâer hengBÛe mes hejs neskeâj lehelee Deewj Ûecekeâlee nw~ ~~1-3-14 ~~

DeLe ßees$ecelÙeJenled leÅeoe ce=lÙegcelÙecegÛÙele lee

efoMeesÓYeJe Bdmlee Fcee efoMe: hejsCe ce=lÙegceefle›eâevlee:~ ~~ 1-3-15 ~~

DeLe ßees$ecelÙeJenled; leÅeoe ce=lÙegcelÙecegÛÙele lee

efoMeesYeJeved; lee Fcee efoMe: hejsCe ce=lÙegceefle›eâevlee:~~1-3-15~~

DeLee&led— efheâj Gmeves ‘ßees$e’ Ùeeveer ‘keâeve’ keâes ce=lÙeg kesâ heej hengBÛeeÙee Ùeeveer ceewle keâer hekeâÌ[ mes otj efkeâÙee~ Jen ‘ßees$e’ Ùeeveer ‘keâeve’ ce=lÙeg mes cegkeäle neskeâj ‘efoMee’ nes ieÙee~ Deye Jes efoMeeSB ce=lÙeg mes cegkeäle nQ Ùeeveer GvnW ce=lÙeg keâe keâesF& YeÙe veneR nQ~ ~~1-3-15~~

DeLe ceveesÓlÙeJenled leÅeeoe ce=lÙegcelÙecegÛÙele me Ûevõcee DeYeJeled

meesÓmeew Ûevõ: hejsCe ce=lÙegceefle›eâevlees YeelÙesJe Bdn Jee Sveces<ee

osJelee ce=lÙegceefleJenefle Ùe SJeb Jeso~ ~~ 1-3-16 ~~

DeLe ceveesÓlÙeJenled; leÅeeoe ce=lÙegcelÙecegÛÙele me Ûevõcee DeYeJeled;

meesÓmeew Ûevõ: hejsCe ce=lÙegceefle›eâevlees Yeeefle; SJeb n Jee Sveces<ee

osJelee ce=lÙegceefleJenefle Ùe SJeb Jeso~ ~~1-3-16 ~~

DeLee&led— efheâj Gmeves ‘ceve’ keâes ce=lÙeg kesâ heej hengBÛeeÙee~ Jen ‘ceve’ ce=lÙeg mes cegkeäle neskeâj ‘Ûevõcee’ nes ieÙee~ Deye Jen Ûevõcee ce=lÙeg mes cegkeäle neskeâj DeLee&led ce=lÙeg keâer peerlekeâj Ûecekeâlee nw~ Fmeer Øekeâej pees ceveg<Ùe Fme jnmÙe keâes mecePe ueslee nw, Ùen ØeeCe-osJelee Gme ceveg<Ùe keâes ce=lÙeg kesâ heej hengBÛee oslee nw~ ~~1-3-16~~

DeLeeÓÓlcevesÓvveeÅeceeieeÙeod Ùeefæ efkeâ_ÛeevveceÅelesÓvesvewJe leoÅeles

Fn Øeefleefle<"efle~ ~~ 1-3-17~~

DeLeelcevesÓvveeÅeceeieeÙeled; Ùeefæ efkeâbÛeevveceÅelesÓvesvewJe leoÅeles,

Fn Øeefleefle<"efle~ ~~1-3-17 ~~

DeLee&led— Fmekesâ heMÛeeled Gme ØeeCe-osJelee ves Deheves efueS Keeves ÙeesiÙe Devve keâe ieeve efkeâÙee DeLee&led Deheves Yeespeve kesâ efueS pehe efkeâÙee, keäÙeeWefkeâ pees kegâÚ Yeer Devve KeeÙee peelee nw, Jen ØeeCe kesâ Éeje ner KeeÙee peelee nw leLee Fme osn ceW efJeÅeceeve Gme Devve ceW ØeeCe Øeefleef<"le neslee nw~ ~~1-3-17 ~~

les osJee DeyeÇgJevve SleeJeÉe Fo BdmeJeË Ùeovveb leoelceve

Deeieemeerjveg veesÓefmcevvevve DeeYepemJesefle~ les Jew ceeÓefYemebefJeMelesefle

leLesefle~ le Bdmecevleb heefjCÙeefJeMevle~ lemceeÅeovesveevveceefòe

lesvewleemle=hÙevlÙesJe Bdn Jee Sve Bd mJee DeefYemebefJeMeefvle Yelee&

mJeevee Bd ßes<": hegj Slee YeJelÙevveeoesÓefOeheefleÙe& SJeb Jeso~

Ùe G nwJebefJeo Bd mJes<eg ØeefleØeefleyeg&Yet<eefle ve nwJeeueb YeeÙexYÙees YeJeefle~

DeLe Ùe SJewleceveg YeJeefle, Ùees Jewleceveg YeeÙee&vyegYet<e&efle, me

nwJeeueb YeeÙexYÙees YeJeefle~ ~~ 1-3-18 ~~

les osJee DeyeÇgJevve, SleeJeÉe Fo BdmeJeË Ùeovveced, leoelceve

Deeieemeer:, Deveg veesÓefmcevvevve DeeYepemJesefle~ les Jew

ceeÓefYemebefJeMelesefle; leLesefle~ leced mecevleced heefjCÙeefJeMevle~

lemceeÅeovesveevveceefòe lesvewleemle=hÙeefvle; SJeced n Jee Sveced mJee DeefYemebefJeMeefvle, Yelee& mJeeveeced ßes<": hegj Slee YeJelÙevveeoesÓefOeheefleÙe& SJeb Jeso~ Ùe G nwJebefJeoced mJes<eg Øeefle Øeefleyeg&Yet<eefle ve nwJeeueb YeeÙexYÙees YeJeefle;

DeLe Ùe SJewleceveg YeJeefle, Ùees Jewleceveg YeeÙee&vyegYet<e&efle, me

nwJeeueb YeeÙexYÙees YeJeefle~ ~~ 1-3-18 ~~

DeLee&led— Jes osJelee ØeeCe-Meefkeäle mes yeesues—‘Ùen pees Devve DeLee&led Yeespeve nw, Ùen meye lees yeme Flevee ner nw; Gmes legceves Deheves efueS ieeÙee nw Ùeeveer Devve ner Fme peieled ceW meyemes Gòece Jemleg nw, efpemes legceves Deheves efueS ieeÙee nw DeLee&led Deheves efueS ner Øeeefhle keâer keâecevee keâer nw DeLee&led pehe/cev$eesÛÛeejCe Éeje Deheves efueS megjef#ele keâj efueÙee nw~ Fme megjef#ele Yeespeve ceW nceeje (osJeleeDeeW keâe) Yeeie nceW oes Ùeeveer nceW Yeer Fme Devve ceW Yeeieeroej yeveeDees~’ leye ØeeCe-Meefkeäle DeLee&led ØeeCe ves keâne—‘legce ueesie meYeer Deesj mes cegPeceW ØeJesMe keâj peeDees~’ leye ‘leLeemleg’ keânkeâj Jes osJelee meYeer Deesj mes GmeceW ØeJesMe keâj ieS~ Dele: ‘ØeeCe’ kesâ Éeje ceveg<Ùe pees Devve Keelee nw, Gmemes Ùes meYeer osJelee Yeer le=hle nesles nQ~ Dele: pees Fme Øekeâej peevelee nw Ùeeveer Fme melÙe keâes mecePe ueslee nw Gmekesâ peeeflepeve meYeer Deesj mes Gmekeâe DeeßeÙe «enCe keâjles nQ, Jen mJepeveeW keâe YejCe keâjves Jeeuee, GveceW meyemes ßes<" Deewj Gvekesâ Deeies Ûeueves Jeeuee De«emej Ùeeveer veslee neslee nw leLee Devve Ye#eCe keâjeves Jeeuee meyekeâe DeefOeheefle neslee nw~ peeefle-peveeW ceW-mes pees Yeer Fme Øekeâej peeveves Jeeues kesâ Øeefle Øeefleketâue nesvee Ûeenlee nw DeLee&led Gmekesâ efJe®æ meesÛelee nw, Jen Deheves DeeefßeleeW keâe hees<eCe keâjves ceW meceLe& veneR neslee Deewj pees Yeer Fmekesâ Devegketâue jnlee nw, pees Yeer Fmekesâ Devegmeej jnkeâj Deheves DeeefßeleeW keâe heeueve-hees<eCe keâjvee Ûeenlee nw, Jen efveMÛeÙe ner Deheves DeeefßeleeW keâe heeueve-hees<eCe keâjves ceW meceLe& jnlee nw~ ~~1-3-18~~

meesÓÙeemÙe DeeefÁjmeesÓÁevee Bd efn jme:~ ØeeCees Jee DeÁevee Bd jme:~

ØeeCees efn Jee DeÁevee Bd jmemlemceeÅemceelkeâmceelkeâmceeÛÛeeÁelØeeCe Gl›eâeceefle leosJe leÛÚg<ÙelÙes<e efn Jee DeÁevee Bd jme:~ ~~ 1-3-19 ~~

meesÓÙeemÙe DeeefÁjme: DeÁeveeced efn jme:~ ØeeCees Jee DeÁeveeced jme:~ ØeeCees efn Jee DeÁeveeced jme:; lemceeÅemceeled keâmceelkeâmceeÛÛeeÁelØeeCe Gl›eâeceefle

leosJe leÛÚg<Ùeefle, S<e efn Jee DeÁeveeced jme:~ ~~ 13-19 ~~

DeLee&led— Jen ØeeCe DeÙeemÙe (ØeeCe-JeeÙeg) Deebefiejme nw, keäÙeeWefkeâ Jen Mejerj kesâ meYeer meomÙeeW Ùeeveer DebieeW keâe jme DeLee&led meej nw~ ØeeCe ner DebieeW keâe jme nw, efveMÛeÙe ner ØeeCe DebieeW keâe jme nw; keäÙeeWefkeâ efpeme efkeâmeer Debie mes ØeeCe yeenj efvekeâue peelee nw, Jen Debie JeneR mes metKe peelee nw, veerjme nes peelee nw, yesoce nes peelee nw~ efve:mevosn Ùener DebieeW keâe jme nw~ ~~1-3-19 ~~

S<e G ye=nmheefleJee&iJew ye=nleer lemÙee S<e heeflemlemceeog ye=nmheefle:~ ~~ 1-3-20 ~~

S<e G ye=nmheefle: JeeiJew ye=nleer, lemÙee S<e heefle:,

mlemceeog ye=nmheefle:~ ~~1-3-20 ~~

DeLee&led— Ùener ØeeCe ‘ye=nmheefle’ Yeer nw~ JeeCeer ner JeemleJe ceW ‘ye=nleer’ nw Deewj Ùen (ØeeCe) Gmekeâe mJeeceer Ùeeveer heefle nw, FmeefueS Ùen ‘ye=nmheefle’ nw~ ~~ 1-3-20 ~~

S<e G SJe yeÇÿeCemheefle JeeiJew yeÇÿe lemÙee S<e heeflemlemceeog

yeÇÿeCemheefle:~ ~~ 1-3-21 ~~

S<e G SJe yeÇÿeCemheefle:, JeeiJew yeÇÿe, lemÙee S<e heefle:,

mlemceeog yeÇÿeCemheefle:~ ~~ 1-3-21 ~~

DeLee&led— Ùener ØeeCe yeÇÿeCemheefle DeLee&led Ùe%e keâe mJeeceer Yeer nw, keäÙeeWefkeâ JeeCeer ner yeÇÿe nw Deewj Gmekeâe Ùen (ØeeCe) mJeeceer Ùeeveer heefle nw, FmeefueS Ùen ‘yeÇÿeCemheefle’ nw~ ~~ 1-3- 21~~

S<e G SJe meece JeeiJew meecew<e mee ÛeeceMÛesefle lelmeecve: meecelJeced~

ÙeÉsJe mece: huegef<eCee mecees ceMekesâve mecees veeiesve

mece SefYeefŒeefYeueexkewâ:

meceesÓvesve meJexCe lemceeÉsJe meeceevßegles meecve: meeÙegpÙe Bd meueeskeâleeb

Ùe SJeceslelmeece Jeso~ ~~ 1-3-22~~

S<e G SJe meece; JeeiJew mee], Deecew<e mee ÛeeceMÛesefle lelmeecve: meecelJeced~ ÙeÉsJe mece: huegef<eCee mecees ceMekesâve mecees veeiesve,

mece SefYeefŒeefYeueexkewâ:, meceesÓvesve meJexCe lemceeÉsJe meece: DeMvegles meecve: meeÙegpÙeced meueeskeâleeced Ùe SJeceslelmeece Jeso~ ~~ 1-3-22~~

DeLee&led— Ùener ØeeCe ‘meece’ (ieeÙee peeves Jeeuee Jesocev$e) Yeer nw~ JeeCeer mes ‘mee’ nw leLee Ùen ØeeCe ‘Dece’ nw~ ‘mee’ Deewj ‘Dece’ ner ‘meece’ nw, Ùener meece keâe ‘meecelJe’ nw; keäÙeeWefkeâ Ùen ØeeCe ‘ÛeeRšeR’ kesâ meceeve nw, ‘cekeäKeer’ kesâ meceeve nw, ceÛÚj kesâ meceeve nw, neLeer kesâ meceeve nw, Fme ef$eueeskeâer Ùeeveer leerveeW ueeskeâeW kesâ meceeve nw Deewj Ùen yeÇÿeeC[ kesâ meceeve nw, FmeefueS Ùen meyekesâ meceeve nw~ FmeefueS ner Ùen ‘meece’ nw~ pees Fme meceevelee Deewj ‘meecelJe’ keâes Fme Øekeâej peevelee nw DeLee&led Fme meece kesâ Fme melÙe keâes mecePelee nw— Jen meece keâer Skeâ™helee Deewj Gmekeâer Mueeskeâlee keâes Øeehle keâjlee nw DeLee&led Fmeer meceeve ogefveÙee/me=ef<š ceW jnlee nw~ ~~ 1-3-22~~

S<e G Jee GodieerLe:~ ØeeCees Jee Gled ØeeCesve nero Bd meJe&cegòeyOeced~

JeeiesJe ieerLeesÛÛe ieerLee Ûesefle me GoieerLe:~ ~~ 1-3-23~~

S<e G Jee GodieerLe:~ ØeeCees Jee Gled, ØeeCesve neroced meJe&cegòeyOeced~

JeeiesJe ieerLee, GÛÛe ieerLee Ûesefle me GoieerLe:~ ~~ 1-3-23~~

DeLee&led— Ùen ØeeCe ner Meem$eerÙe ‘GodieerLe’ (meeceJeso kesâ ieeÙeve keâe Skeâ Debie) Yeer nw~ ØeeCe ner ‘Gled’ nw, ØeeCe kesâ Éeje ner Ùen meye-kegâÚ OeejCe efkeâÙee ngDee nw~ JeeCeer ner ‘ieerLee’ (JeekeäÙe, ieerle) nw~ ‘Gled’ Deewj ‘ieerLee’ DeLee&led ØeeCe Deewj JeeCeer— Ùener oesveeW efceuekeâj ‘GodieerLe’ nw~ ~~ 1-3-23~~

heæeefhe yeÇÿeoòeMÛewefkeâleevesÙees jepeeveb Ye#eÙevvegJeeÛeeÙeb lÙemÙe

jepee cetOee&veb efJeheeleÙeleeod ÙeefoleesÓÙeemÙe

DeeefÁjmeesÓvÙesveesoieeÙeefoefle~

JeeÛee Ûe ¢esJe me ÛeesoieeÙeefoefle~ ~~ 1-3-24~~

heæeefhe yeÇÿeoòeMÛewefkeâleevesÙees jepeeveb Ye#eÙevvegJeeÛe, DeÙeb lÙemÙe

jepee cetOee&veced efJeheeleÙeleeod, ÙeefoleesÓÙeemÙe

DeeefÁjmeesÓvÙesveesoieeÙeefoefle~

JeeÛee Ûe ¢esJe me ÛeesoieeÙeefoefle~ ~~ 1-3-24~~

DeLee&led— Gme ‘ØeeCe’ kesâ efJe<eÙe ceW Ùen DeeKÙeeve Ùeeveer keâneveer Yeer nw— ‘ÛewefkeâleevesÙe’ Ùeeveer jepee Ûesefkeâleeve kesâ heew$e DeLee&led heesles ‘yeÇÿeoòe’ ves Ùe%e ceW meesceheeve keâjles ngS keâne Lee—‘Ùeefo ‘DeÙeemÙe’ (ØeeCe-JeeÙeg) Deewj ‘Deebefiejme’ veecekeâ cegKÙe ‘ØeeCe’ ves JeeCeer mebÙegkeäle ‘ØeeCe’ kesâ DeueeJee DevÙe ceeOÙece Éeje Godieeve efkeâÙee nes lees Ùen meesce cesje efmej efieje os Ùeeveer Ùen meesce cegPes Meefce&oieer keâe keâejCe yeveekeâj cesje efmej Pegkeâe os~’ Dele: Gmeves ØeeCe Deewj JeeCeer kesâ Éeje ner Godieeve efkeâÙee Lee Ùeeveer GvneWveW ØeeCe SJeb JeeCeer kesâ ceeOÙece mes ner pehe efkeâÙee— Ssmee efveMÛeÙe neslee nw~ ~~ 1-3-24~~

lemÙe nwlemÙe meecvees Ùe: mJeb Jeso YeJeefle nemÙe mJeced~ lemÙe Jew mJej

SJe mJeced~ lemceeoeeflJe&pÙeb keâefj<ÙevJeeefÛe mJejefceÛÚsle leÙee JeeÛee

mJejmechevveÙeeÓÓeflJe&pÙeb kegâÙee&led lemceeÅe%es mJejJevleb efoÂ#evle

SJeeLees ÙemÙe mJeb YeJeefle~ YeJeefle nemÙe mJeb Ùe SJeceslelmeecve: mJeb

Jeso~ ~~ 1-3-25~~

lemÙe nwlemÙe meecvees Ùe: mJeb Jeso YeJeefle nemÙe mJeced~ lemÙe Jew mJej

SJe mJeced~ lemceeoeeflJe&pÙeced keâefj<ÙevJeeefÛe mJejefceÛÚsle, leÙee JeeÛee

mJejmechevveÙeeeflJe&pÙeb kegâÙee&led; lemceeÅe%es mJejJevleb efoÂ#evle

SJeeLees ÙemÙe mJeb YeJeefle~ YeJeefle nemÙe mJeb Ùe SJeceslelmeecve: mJeb

Jeso~ ~~ 1-3-25~~

DeLee&led— pees Fme meceeve (ØeeCe-Meefkeäle) Ùeeveer Fme meece-Meyo JeeÛÙe cegKÙe ØeeCe kesâ Oeve keâes peevelee nw, Gmes Oeve Øeehle neslee nw~ ‘mJej’ JeemleJe ceW Fmekeâe Oeve nw~ Dele: $e+eflJekedâ keâce& keâjves Jeeues keâes (Jesocev$eeW Éeje keâce&keâeC[ keâjeves Jeeuee JÙeefkeäle Ùeeveer hegjesefnle/hegpeejer keâes) JeeCeer ceW mJej keâer FÛÚe nesveer ÛeeefnS~ Gme mJej-mechevve JeeCeer mes $e+eflJekedâ keâes keâce& keâjvee ÛeeefnS DeLee&led hegjesefnle keâes me-mJej Jebocev$eeW keâe GÛÛeejCe keâjvee ÛeeefnS~ Ùener keâejCe nw efkeâ Ùe%e ceW ueesie Gmeer ‘Godieelee’ (Jesocev$eeW keâe ieeÙeve keâjves Jeeuee) keâes osKevee Ûeenles nQ pees ‘mJejJeeved’ nes~ ueeskeâ ceW Yeer Ùeeveer mebmeej ceW Yeer ueesie Gmeer keâes osKevee hemevo keâjles nQ efpemekesâ heeme Oeve nes~ leelheÙe& Ùen nw efkeâ pewmes ueesie OeveJeeved JÙeefkeäle keâes osKevee Ùee efceuevee hemevo keâjles nQ, Gmeer Øekeâej Jes DeÛÚer DeeJee]pe Jeeues hegpeejer/hegjesefnle keâes osKevee/yegueevee hemevo keâjles nQ~ pees Fme Øekeâej, Fme meece kesâ Oeve DeLee&led ‘mJej’ Deewj mJej keâer ceefncee keâes peevelee nw, Gmes Oeve keâer Øeeefhle nesleer nw~ ~~ 1-3-25~~

lemÙe nwlemÙe meecvees Ùe: megJeCe&ced Jeso, YeJeefle nemÙe megJeCe&ced~ lemÙe Jew mJej SJe megJeCe&ced~ YeJeefle nemÙe megJeCeË Ùe SJeceslelmeecve: megJeCeË Jeso~ ~~ 1-3-26~~

lemÙe nwlemÙe meecvees Ùe: megJeCe&ced Jeso, YeJeefle nemÙe megJeCe&ced~ lemÙe Jew mJej SJe megJeCe&ced~ YeJeefle nemÙe megJeCxced Ùe SJeceslelmeecve: megJeCeË Jeso~ ~~ 1-3-26~~

DeLee&led— pees Fme meece keâer mener OJeefve keâes peevelee nw, Gmes megJeCe& DeLee&led meesvee Øeehle neslee nw~ ‘mJej’ JeemleJe ceW megJeCe& nw~ pees Fme Øekeâej Fme meece kesâ megJeCe& keâes peevelee nw, Gmes meesvee Ùeeveer kebâÛeve efceuelee nw~ ~~1-3-26~~

lemÙe nwlemÙe meecvees Ùe: Øeefle<"eb Jeso Øeefle n efle<"efle~ lemÙe Jew JeeiesJe Øeefle<"e JeeefÛe efn KeuJes<e SlelØeeCe: Øeefleef<"lees ieerÙelesÓvve FlÙeg nwkeâ Deeng:~ ~~ 1-3-27~~

lemÙe nwlemÙe meecvees Ùe: Øeefle<"eced Jeso Øeefle n efle<"efle~ lemÙe Jew JeeiesJe Øeefle<"e, JeeefÛe efn KeuJes<e SlelØeeCe: Øeefleef<"lees ieerÙeles;

Devve FlÙeg nwkeâ Deeng:~ ~~ 1-3-27~~

DeLee&led— pees Gme/Fme meece keâer Øeefle<"e keâes peevelee nw, Jen Øeefleef<"le neslee nw~ Gmekeâer ‘JeeCeer’ ner Øeefle<"e nw, keäÙeeWefkeâ JeeCeer ceW Øeefleef<"le ngDee Ùen ØeeCe ner ieeÙee peelee nw~

kegâÚ Ssmee Yeer keânles nQ efkeâ Ùen ‘Devve’ Ùeeveer Yeespeve ceW Øeefleef<"le neskeâj ieeÙee peelee nw~ ~~ 1-3-27~~

DeLeele: heJeceeveeveecesJeeYÙeejesn:~ me Jew Keueg Øemleeslee meece

Øemleewefle~ me Ùe$e ØemlegÙeeled leosleeefve pehesomelees cee meod ieceÙe

lecemees cee pÙeesefle&ieceÙe ce=lÙeescee&Óce=leb ieceÙesefle~ me Ùeoenemelees cee

meodieceÙesefle ce=lÙegJee& Demeled meoce=leb ce=lÙeescee&Óce=leb ieceÙeece=leb

cee kegâefJe&lÙesJewleoen~ lecemees cee pÙeesefleie&Ùesefle ce=lÙegJez lecees

pÙeesefleece=leb ieceÙesefle vee$e eflejesefnleefceJeemlÙeLe ÙeeveerlejeefCe

mlees$eeefCe les<JeelcevesÓvveeÅeceeieeÙesled lemceeog les<eg Jejb Je=Ceerle Ùeb

keâeceb keâeceÙesle le Bd~ me S<e SJebefJeogodieeleelceves Jee ÙepeceeveeÙe Jee

Ùeb keâeceb keâeceÙeles leceeieeÙeefle~ leæwleuueeskeâefpeosJe ve nwJeeueeskeäÙeleeÙee

DeeMeeefmle Ùe SJeceslelmeece Jeso~ ~~ 1-3-28~~

DeLeele: heJeceeveeveecesJeeYÙeejesn:~ me Jew Keueg Øemleeslee meece

Øemleewefle~ me Ùe$e ØemlegÙeeled, leosleeefve pehesled—Demelees cee meodieceÙe,

lecemees cee pÙeesefle&ieceÙe, ce=lÙeescee&Óce=leb ieceÙesefle~ me Ùeoenemelees cee

meodieceÙesefle, ce=lÙegJee& Demeled, meoce=leced, ce=lÙeescee&ce=leb ieceÙe, Dece=leb

cee kegâefJe&lÙesJewleoen~ lecemees cee pÙeesefleie&ceÙesefle, ce=lÙegJez lece:

pÙeesefleece=leced, ce=lÙeescee&ce=leced ieceÙesefle vee$e eflejesefnleefceJeeefmle~ DeLe ÙeeveerlejeefCe mlees$eeefCe les<JeelcevesÓvveeÅeceeieeÙesled, lemceeog les<eg Jejb Je=Ceerle Ùeb keâeceb keâeceÙesle leced~ me S<e SJebefJeogodieeleelceves Jee ÙepeceeveeÙe Jee

Ùeb keâeceb keâeceÙeles leceeieeÙeefle~ leæwleuueeskeâefpeosJe ve nwJeeueeskeäÙeleeÙee

DeeMeeefmle Ùe SJeceslelmeece Jeso~ ~~ 1-3-28~~

DeLee&led— Deye Deeies heJeceeve (mlees$e, pees Ùe%e ceW ieeÙee peelee nw) cev$eeW keâe ner DeYÙeejesn keâne peelee nw Ùeeveer Deye heJeceeve YepeveeW keâer efMe#eeØeo OJeefve keâer ÛeÛee& keâer peeSieer~

Øemleeslee efveMÛeÙe ner meece keâe ner ØemleeJe (DeejcYe) keâjlee nw~ efpeme meceÙe Jen ØemleeJe (DeejcYe) keâjs, Gme meceÙe Fve cev$eeW keâe pehe keâjs—

‘Demelees cee meodieceÙe’, ‘lecemees cee pÙeesefleie&ceÙe’, ‘ce=lÙegcee&ce=leb ieceÙe’

(‘cegPes Demeled mes meled keâer Deesj ues peeDees’, ‘cegPes DebOekeâej mes ØekeâeMe keâer Deesj ues peeDees’, ‘cegPes ce=lÙeg mes DecejlJe keâer Deesj ues peeDees’, ‘cegPes yegjeF& mes DeÛÚeF& keâer Deesj ues peeDees’~)

Jen efpeme meceÙe keânlee nw—‘cegPes Demeled mes meled keâer Deesj ues peeDees’ lees ÙeneB ‘ce=lÙeg’ ner Demeled nw Deewj ‘Dece=le’ meled nw~ Dele: Jen Ùener keânlee nw efkeâ ‘cegPes ce=lÙeg mes Dece=le keâer Deesj ues peeDees DeLee&led cegPes ‘Decej’ keâj oes~

------------------------

peye Jen keânlee nw—‘cegPes DebOekeâej mes

ØekeâeMe keâer Deesj ues peeDees’ lees ÙeneB

‘ce=lÙeg’ ner DevOekeâej nw Deewj ‘Dece=le’

pÙeesefle Ùeeveer ØekeâeMe nw DeLee&led Jen

Ùener keânlee nw efkeâ cegPes ce=lÙeg mes

Dece=le keâer Deesj ues peeDees

DeLee&led cegPes Decej keâj oes~

-----------------

peye Jen keânlee nw—‘cegPes DebOekeâej mes ØekeâeMe keâer Deesj ues peeDees’ lees ÙeneB ‘ce=lÙeg’ ner DevOekeâej nw Deewj ‘Dece=le’ pÙeesefle Ùeeveer ØekeâeMe nw DeLee&led Jen Ùener keânlee nw efkeâ cegPes ce=lÙeg mes Dece=le keâer Deesj ues peeDees DeLee&led cegPes Decej keâj oes~

Deewj, peye Jen Ùen keânlee nw efkeâ ‘cegPes ce=lÙeg mes DecejlJe keâer Deesj ues peeDees lees FmeceW lees keâesF& yeele efÚheer ngF& veneR nw, keâesF& jnmÙe veneR nw, Gmekeâe DeeMeÙe Skeâoce mhe<š nw efkeâ cegPes ‘‘Decej’ keâj oes~

Fmekesâ yeeo pees DevÙe mlees$e nQ, GveceW Godieelee Deheves efueS Keeves ÙeesiÙe Devve Ùeeveer Yeespeve keâe ieeve keâjlee nw DeLee&led Jen Keeves ÙeesiÙe Devve keâer keâecevee keâjlee nw~ Gmekeâe ieeve efkeâS peeves hej Ùepeceeve Jej ceeBies Deewj efpeme Yeesie keâer FÛÚe nes Gmekeâer keâecevee keâjs~

Fme Øekeâej peeveves Jeeuee Godieelee Deheves Ùee Ùepeceeve kesâ efueS efpeme Yeesie keâer keâecevee keâjlee nw, Gmeer keâe Godieeve keâjlee nw~ Ùener ØeeCeoMe&ve ueeskeâ-Øeeefhle keâe meeOeve nw~ pees Fme Øekeâej mes meece keâes peevelee nw Gmes ueeskeâ kesâ DeÙeesiÙe nesves keâer DeeMee DeLeJee Gcceero lees nes ner veneR mekeâleer~ ~~ 1-3-28~~

~~ Fefle le=leerÙeb yeÇeÿeCeced ~

~~ leermeje yeÇeÿeCe meceehle ~~

µµµ

-----------------

~~ßeer nefj~~

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod ~~

DeLe ØeLeceesÓOÙeeÙe: -- ÛelegLeË yeÇeÿeCeced

ØeLece DeOÙeeÙe

----------

ÛelegLe& yeÇeÿeCe

----------

(heg®<eefJeOe yeÇeÿeCe : ‘yeÇÿe’ ceW efJeueervelee)

-----------------------

cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe yeleeles nQ efkeâ peye

‘Deelcee’ Mejerj keâe heefjlÙeeie keâjves

ueielee nw, leye Jen FefvõÙeeW ceW JÙeehle

Deheveer mecemle Meefkeäle keâes mecesš ueslee nw

---------------------------

meejebMe—ØeLece DeOÙeeÙe kesâ ÛelegLe& yeÇeÿeCe ceW yeleeÙee ieÙee nw efkeâ ‘yeÇÿe’ kesâ DeueeJee me=ef<š ceW otmeje keâesF& DevÙe veneR nw~ peerJeve-ce=lÙeg kesâ Ûe›eâ mes cegefkeäle heekeâj ceeveJe meowJe kesâ efueS ‘yeÇÿe’ keâer efoJÙe-pÙeesefle ceW efJeueerve nes peelee nw~

Fme yeÇeÿeCe ceW Mejerj lÙeeieves mes hetJe& ‘Deelcee’ Deewj ‘Mejerj’ keâer pees efmLeefle nesleer nw, Gmekeâe efJeJesÛeve efkeâÙee ieÙee nw~ cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe yeleeles nQ efkeâ peye Deelcee (ÙeneB ‘Deelcee’ keâes heg®<e™he ceevee ieÙee nw) Mejerj keâe heefjlÙeeie keâjves ueielee nw, leye Jen FefvõÙeeW ceW JÙeehle Deheveer mecemle Meefkeäle keâes mecesš ueslee nw Deewj ùoÙe-#es$e ceW meceeefnle neskeâj Skeâ ‘efuebie-Mejerj’ DeLee&led ‘met#ce-Mejerj’ keâe me=peve keâj ueslee nw~ Ùen efuebie-Mejerj ner Deelcee keâes Deheves meeLe ueskeâj Mejerj ÚesÌ[lee nw~ Ùen efpeme ceeie& mes efvekeâuelee nw, Jen Debie leer›e DeeJesie mes Keguee jn peelee nw~ Gme meceÙe Deelcee hetjer lejn ÛesleveeceÙe neslee nw~ GmeceW peerJe keâer Øeyeuelece JeemeveeDeeW Deewj mebmkeâejeW keâe DeeJesie jnlee nw~ GvneR keâeceveeDeeW kesâ DeeOeej hej Jen veÙee Mejerj OeejCe keâjlee nw~ efpeme Øekeâej Skeâ mJeCe&keâej mJeCe& keâes efheIeueekeâj Skeâ-™he keâer jÛevee keâjlee nw, Gmeer Øekeâej Deelcee ‘hebÛeYetleeW’ kesâ efceßeCe mes Skeâ veÙes Mejerj keâer jÛevee keâj ueslee nw~ pees ceveg<Ùe efve<keâece-YeeJe mes Mejerj ÚesÌ[les nQ, Jes peerJeve-cejCe kesâ Ûe›eâ mes Útškeâj cegkeäle nes peeles nQ Deewj meowJe kesâ efueS yeÇÿe keâer efoJÙe-pÙeesefle ceW efJeueerve nes peeles nQ~

------------------------------------

DeelcewJesoce«e Deemeerlheg®<eefJeOe:~ meesÓvegJeer#Ùe

veevÙeoelceveesÓheMÙeled

meesÓncemceerlÙe«es JÙeenjled leleesÓnvveeceeYeJeled~

lemceeohÙesle¢ee&leefv$eleesÓnceÙeefcelÙesJee«e GkeälJeeÓLeevÙevveece

ØeyeÇtles ÙeomÙe YeJeefle~ me

ÙelhetJeexÓmceelmeJe&mceelmeJee&vheehceve Deew<eled lemceelheg®<e:~ Dees<eefle n Jew me leb ÙeesÓmceelhetJeex yegYet<eefle Ùe SJeb Jeso~ ~~ 1-4-1~~

DeelcewJesoce«e Deemeerlheg®<eefJeOe:~ meesÓvegJeer#Ùe

veevÙeoelceveesÓheMÙeled,

meesÓncemceerlÙe«es JÙeenjled, leleesÓnvveeceeYeJeled~

lemceeohÙesle¢ee&leefv$elees

ÓnceÙeefcelÙesJee«e GkeälJeeÓLeevÙevveece ØeyeÇtles ÙeomÙe YeJeefle~ me

ÙelhetJeexÓmceelmeJe&mceelmeJee&vheehceve Deew<eled lemceelheg®<e:~ Dees<eefle n Jew me leb ÙeesÓmceelhetJeex yegYet<eefle Ùe SJeb Jeso~ ~~ 1-4-1~~

DeLee&led— henues Ùeeveer me=ef<š kesâ ØeejcYe ceW Ùen efJeMJe ‘heg®<eekeâej’ Deelcee ner Lee~ Gmeves ÛeejeW Deesj osKeves hej Deheves mes (mJeÙeb mes) efYevve kegâÚ DevÙe veneR osKee~ Gmeves DeejcYe ceW ‘Denceefmce’ DeLee&led ‘ceQ ner nBt’—Ssmee keâne, FmeefueS Jen ‘Denced’ veeceJeeuee ngDee~ FmeefueS DeYeer Yeer hegkeâejs peeves hej henues ‘Denced—ceQ’ Ssmee ner keânkeâj Gmekesâ heMÛeeled pees Gmekeâe veece neslee nw Jen yeleueelee nw; keäÙeeWefkeâ Fme meyemes hetJe&Jeleea Gme Deelcee-meb%ekeâ Øepeeheefle ves mecemle heeheeW keâes oiOe keâj [euee Lee, FmeefueS Ùen heg®<e ngDee~

pees Fme jnmÙe keâes peeve ueslee nw, Jen efve:mevosn mecemle heeheeW keâes peuee [euelee nw Ùeeveer Deheveer mecemle yegjeFÙeeW keâes lÙeeie oslee nw~ ~~1-4-1~~

meesÓefyeYesled lemceeoskeâekeâer efyeYesefle~ me neÙeceer#eeb Ûe›esâ

ÙevceovÙevveeefmle

keâmceevveg efyeYesceerefle~ leled SJeemÙe YeÙeb JeerÙeeÙe~ keâmceeæŸeYes<Ùeled

efÉleerÙeeÉw YeÙeb YeJeefle~ ~~ 1-4-2~~

meesÓefyeYesled, lemceeoskeâekeâer efyeYesefle~ me neÙeceer#eeb Ûe›esâ,

ÙevceovÙevveeefmle, keâmceevveg efyeYesceerefle~ leled SJeemÙe YeÙeb JeerÙeeÙed~ keâmceeæŸeYes<Ùeled?

efÉleerÙeeÉw YeÙeb YeJeefle~ ~~ 1-4-2~~

DeLee&led— Dekesâuee nesves kesâ keâejCe Jen YeÙeYeerle nes ieÙee Ùeeveer [j ieÙee~ Dekesâuee ceveg<Ùe Deepe Yeer [jlee nw, YeÙeYeerle neslee nw~ FmeefueS Gmeves Ùen efJeÛeej efkeâÙee—‘Ùeefo cesjs DeueeJee keâesF& otmeje veneR nw lees ceQ efkeâmemes [jlee ntB?’ DeLee&led cegPes [jvee veneR ÛeeefnS~ Ùen meesÛeles ner Gmekeâe Jen [j/YeÙe otj nes ieÙee efkeâvleg Gmes YeÙe keäÙeeW ngDee (?) Ùen ØeMve Gmekesâ mece#e DeYeer Yeer yevee jne, keäÙeeWefkeâ YeÙe lees kesâJeue otmejs mes ner neslee nw~ ~~ 1-4-2 ~~

me Jew vewJe jsces lemceeoskeâekeâer ve jceles~ me efÉleerÙecewÛÚled

me nwleeJeeveeme ÙeLee m$eerhegcee Bd meewmecheefj<Jekeäleew~

me FcecesJeeÓÓlceeveb ÉsOeeÓheeleÙeled~ lele: heefleMÛe helveer

ÛeeYeJeleeced~ lemceeefooceOe&ye=ieueefceJe mJe Fefle n mceeÓÓn

Ùee%eJeukeäÙemlemceeoÙeceekeâeMe: efm$eÙee hetÙe&le SJe~ lee BdmeceYeJeled

lelees ceveg<Ùee DepeeÙevle~ ~~ 1-4-3~~

me Jew vewJe jsces, lemceeoskeâekeâer ve jceles~ me efÉleerÙecewÛÚled~

me nwleeJeeveeme ÙeLee m$eerhegceecedmeew mecheefj<Jekeäleew~

me FcecesJeelceeveced ÉsOeeheeleÙeled~ lele: heefleMÛe helveer

ÛeeYeJeleeced~ lemceeefooceOe&ye=ieueefceJe mJe Fefle n mceen

Ùee%eJeukeäÙe:, lemceeoÙeceekeâeMe: efm$eÙee hetÙe&le SJe~ leeced meceYeJeled,

lelees ceveg<Ùee DepeeÙevle~ ~~ 1-4-3~~

DeLee&led— Ùen peevekeâj efkeâ Gmekesâ Deefleefjkeäle JeneB keâesF& Deewj veneR nw, Gmes ]KegMeer veneR ngF&, Jen Øemevve veneR ngDee~ Dekesâuee heg®<e Deepe Yeer Øemevve veneR neslee nw, Dekesâuesheve mes Jen Tyeves ueielee nw, [jves ueielee nw~ leye, Gmeves otmejs keâer FÛÚe keâer~ Fme efJeÛeej mes Jen Gme Deekeâej keâe nes ieÙee, efpeme Deekeâej mes hejmhej Deeefuebefiele m$eer Deewj heg®<e nesles nQ~ Gmeves Deheves Fme efJeješd Mejerj keâes oes YeeieeW ceW efJeYekeäle keâj [euee~ Gmemes heefle Deewj helveer ngS~ FmeefueS cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe ves keâne efkeâ ‘Ùen Mejerj Deæ&ye=ieue1 nw DeLee&led Ùen Mejerj mJeÙeb keâe DeeOee efnmmee nw~ Jen Ûevee kesâ oes oueeW Ùeeveer oes šgkeâÌ[eW ceW-mes Skeâ šgkeâÌ[s kesâ meceeve nw~ Ùen m$eer Ùeeveer helveer kesâ efceueve hej ner hetCe& neslee nw~ Jen Dekesâuee heg®<e peye mJeÙeb efveefce&le m$eer mes mebÙegkeäle ngDee; Gmeer mes ceveg<Ùe Glhevve ngS nQ~ ~~ 1-4-3~~

(1-efpeme Øekeâej Ûeves kesâ oeves oes Deueie-Deueie oue nesles nQ Gmeer Øekeâej heg®<e Deewj m$eer Skeâ hetCe& Jemleg kesâ oes Deueie-Deueie oue nQ~)

mee nsÙeceer#eeb Ûe›esâ keâLeb veg ceeÓÓlceve SJe peveefÙelJee

mecYeJeefle~ nvle eflejesÓmeeveerefle~ mee ieewjYeJeod $e+<eYe

Flejmlee Bd mecesJeeYeJeled lelees ieeJeesÓpeeÙevle~ Je[JeslejeÓYeJeod

DeMJeJe=<e Flejes ieo&Yeerleje ieo&Ye Flejmlee Bd mecesJeeYeJeled

lele SkeâMeheâcepeeÙele DepeslejeÓYeJeod Jemle FlejesÓefJeefjleje ces<e

Flejmlee Bd mecesJeeYeJeled leleesÓpeeJeÙeesÓpeeÙevlewJecesJe Ùeefoob efkeâ_Ûe

efceLegvecee efheheerefuekeâeYÙemlelmemeJe&ceme=pele~ ~~ 1-4-4~~

mee nsÙeceer#eeb Ûe›esâ, keâLeb veg ceeÓÓlceve SJe peveefÙelJee

mecYeJeefle? nvle eflejesÓmeeveerefle~ mee ieewjYeJeod $e+<eYe

Flej:, leeb mecesJeeYeJeled, lelees ieeJeesÓpeeÙevle~ Je[JeslejeYeJeod,

DeMJeJe=<e Flej:, ieo&Yeerleje, ieo&Ye Flej:, leeb mecesJeeYeJeled,

lele SkeâMeheâcepeeÙele, DepeslejeYeJeod, Jemle Flej:, DeefJeefjleje, ces<e Flej:, leeb mecesJeeYeJeled, leleesÓpeeJeÙeesÓpeeÙevle, SJecesJe Ùeefoob efkeâbÛe efceLegvecee efheheerefuekeâeYÙemlelmemeJe&ceme=pele~ ~~ 1-4-4~~

DeLee&led— Gme m$eer ves Ùen meesÛee Ùeeveer efJeÛeej efkeâÙee efkeâ Deheves (mJeÙeb) mes ner Glhevve keâjkesâ Ùen (heg®<e) cegPemes ner keäÙeeW meceeiece keâjlee nw? Ùen cegPemes Skeâekeâej keäÙeeW neslee nw? cegPes Fmemes yeÛeves kesâ efueS efÚhe peevee ÛeeefnS~ Dele: Gmes Dehevee ™he yeoue efueÙee, Jen ‘ieew’ (ieeÙe) nes ieF& lees otmeje he#e Ùeeveer heg®<e ves ‘Je=<eYe’ (meeB[) keâe ™he OeejCe keâjkesâ Gmemes mecYeesie efkeâÙee, Fmemes Gvekesâ pees yeÛÛes ngS Jes ieeÙe DeLeJee yewue yeves~ leye Jen m$eer ‘IeesÌ[er’ yeveer lees Jen heg®<e ‘IeesÌ[e’ (DeMJe) yevee; efheâj Jen m$eer ‘ieo&Yeer’ (ieOeer, ieoner) yeveer lees Jen heg®<e ‘ieo&Ye’ (ieOee, ieone) yevee— Fme Øekeâej Skeâ ‘Kegj Jeeues’ heMeg Glhevve ngS~ leovevlej Jen m$eer ‘yekeâjer’ nes ieF& Deewj Jen heg®<e ‘yekeâje’ nes ieÙee~ efheâj Jen m$eer ‘YesÌ[’ nes ieF&, leye Jen heg®<e ‘YesÌ[e’ neskeâj Gmemes meceeiece keâjves ueiee~ Fme Øekeâej yekeâjer Deewj YesÌ[eW Glheefòe ngF&~ Fmeer Øekeâej ÛeeRšer mes ueskeâj neLeer lekeâ efpeleves Yeer cewLegefvekeâ (m$eer-heg®<e ™heer peesÌ[s pees Deeheme ceW mecYeesie keâjkesâ yeÛÛes Glhevve keâjles nQ) nQ, Gve meYeer keâer jÛevee keâj [eueer~ ~~ 1-4-4~~

(efJeMes<e—ÙeneB, Skeâ ner efJeješd heg®<e mes m$eer-heg®<e keâer Glheefòe efoKeueekeâj Ùen yeleeves keâe ØeÙeeme efkeâÙee ieÙee nw efkeâ pees Yeeie ‘veejer’ keâe Lee Jen ieew, IeesÌ[er, yekeâjer Deewj YesÌ[ FlÙeeefo ‘veejer’ mJe™heeW ceW Øekeâš neslee Ûeuee ieÙee leLee ‘vej’ Yeeie meeB[, IeesÌ[e, yekeâje Deewj YesÌ[e FlÙeeefo ‘vej’ ™heeW ceW Øekeâš neslee Ûeuee ieÙee~ Ùen kesâJeue me=ef<š keâer Glheefòe kesâ JeCe&ve keâe Skeâ jesÛekeâ Deuebkeâeefjkeâ ™he nw~)

meesÓJesonb JeeJe me=ef<šjmcÙen Bdnero Bd meJe&ceme=#eerefle~

lele: me=ef<šjYeJeled me=<šŸee Bd nemÙewlemÙeeb YeJeefle Ùe SJeb Jeso~ ~~ 1-4-5~~

meesÓJesled, Denb JeeJe me=ef<šjefmce, Denb nerob meJe&ceme=#eerefle~

lele: me=ef<šjYeJeled, me=<šŸeeced nemÙewlemÙeeb YeJeefle Ùe SJeb Jeso~ ~~ 1-4-5~~

DeLee&led— Gme efJeješd heg®<e ves Ssmee peeve DeLeJee ceeve efueÙee efkeâ ÛetBefkeâ ceQves ner Fme mecemle me=ef<š keâer heefjkeâuhevee keâer nw, ceQves ner Fmekeâes jÛee nw, FmeefueS ceQ Fmekeâe Meem$eerÙe jÛeveekeâej ntB Deewj Ùen me=ef<š cesjer jÛevee nw~ Gmeves DencedYeeJmes meesÛee ‘ceQ ner me=ef<š ntB’~ Fme keâejCe Jen ‘me=ef<š’ veeceJeeuee ngDee~ pees Ssmee peevelee nw DeLee&led mecePelee nw, Jen Fme (Øepeeheefle) keâer Fme me=ef<š keâes peerlee nw, Fme me=ef<š keâe Deevevo ueslee nw~ ~~ 1-4-5~~

DeLeslÙeYÙecevLeled me cegKeeÛÛe Ùeesvesn&mleeYÙeeb

Ûeeefiveceme=pele~ lemceeosleogYeÙeceueescekeâcevlejleesÓueescekeâe

efn ÙeesefvejvlejlemleÅeefooceengjcegb Ùepeecegb ÙepeslÙeskewâkebâ

osJeceslemÙewJe mee efJeme=ef<šjs<e G ¢esJe meJex osJee DeLe

Ùeeflkeâ_ÛesoceeõË leõslemeesÓme=pele leog meesce:~ SleeJeÉe

Fo Bd meJe&vveb ÛewJeevveeoMÛe meesce SJeevveceefivejvveeo:~

mew<ee yeÇÿeCeesÓefleme=ef<šÙe&ÛÚ^sÙemees osJeeveme=peleeLe ÙevcelÙe&:

mevvece=leeveme=pele lemceeoefleme=ef<šjefleme=<šŸee Bd nemÙewlemÙeeb

YeJeefle Ùe SJeb Jeso~ ~~ 1-4-6~~

DeLeslÙeYÙecevLeled, me cegKeeÛÛe Ùeesvesn&mleeYÙeeb

Ûeeefiveceme=pele~ lemceeosleogYeÙeceueescekeâcevlejle:~ Deueescekeâe

efn Ùeesefvejvlejle:~ leÅeefoocee: G:, Decegb Ùepeecegb ÙepeslÙed, Skewâkebâ

osJeced, SlemÙewJe mee efJeme=ef<š:, S<e G ¢esJe meJex osJee:~ DeLe

Ùeeflkeâ_Ûesoceeo&Çced, leõslemeesÓme=pele leog meesce:~ SleeJeÉe

Fob meJe&ced Devveb ÛewJeevveeoMÛe, meesce SJeevveced, Deefivejvveeo:~

mew<ee yeÇÿeCeesÓefleme=ef<šÙe&ÛÚ^sÙemees osJeeveme=pele, DeLe ÙevcelÙe&:

mevvece=leeveme=pele lemceeoefleme=ef<š:, Defleme=<šŸeb nemÙewlemÙeeb

YeJeefle Ùe SJeb Jeso~ ~~ 1-4-6~~

DeLee&led— efheâj Gmeves (efJeješd heg®<e ves) Fme Øekeâej cevLeve efkeâÙee~ Gmeves cegKe-™heer Ùeesefve (Deefive kesâ mLeeve) keâes oesveeW neLeeW Éeje cevLeve keâjkesâ ‘Deefive’ keâes Glhevve efkeâÙee~ FmeefueS Ùes oesveeW (cegKe Deewj neLe) Devoj keâer lej]heâ mes ueesYe-jefnle DeLee&led jesDeeB-efJenerve nQ, keäÙeeWefkeâ Deefive Yeer Devoj mes ueesce-jefnle ner nesleer nw~ Dele: Ùeeef%ekeâ (Ùe%e keâjves Ùee keâjeves Jeeues) ueesie Deefive, Fvõ Deeefo osJeleeDeeW keâes, Skeâ-Skeâ mes Deueie-Deueie osJelee ceeveles ngS pees Ssmee keânles nQ efkeâ ‘Fme Deefive keâe Ùepeve keâjes, Fme Fvõ keâe Ùepeve keâjes’, Jes Ùen mecePe DeLeJee peeve ueW efkeâ Ùes meye Skeâ ner yeÇÿe kesâ efJeefYevve ™he nQ~

Ùen ‘Øepeeheefle’ ner meJe&osJe-™he nw Ùee ÙetB keân mekeâles nQ efkeâ meejs osJelee Skeâ-ner Øepeeheefle kesâ efJeefYevve ™he nQ~ Fmekesâ yeeo pees-kegâÚ Ùen jme-Ùegkeäle Jemleg nw, Gmes Gmeves (Øepeeheefle ves) yeerpe mes Glhevve efkeâÙee nw, Jener ‘meesce’ nw~ Flevee ner Ùen meye Devve nw Deewj Fleves ner Devve keâes Keeves Jeeues nQ~ ‘meesce’ ner Devve nw Deewj ‘Deefive’ ner Devve keâes KeevesJeeueer nw~

Ùen ‘yeÇÿe’ keâer Deefle me=ef<š nw efkeâ Gmeves Deheves mes (mJeÙeb mes) Glke=â<š osJeleeDeeW keâer jÛevee keâer; mJeÙeb ‘ce=lÙeg’ nesves hej ‘Dece=leeW’ keâe Glhevve efkeâÙee~ FmeefueS Ùen ‘Deefleme=ef<š’ nw~

pees Fme Øekeâej peevelee nw DeLee&led Fme melÙe keâes mJeerkeâej keâjlee nw — Jen Fme Øepeeheefle keâer Fme ‘Deefleme=ef<š’ ceW ner meceeefnle nes peelee nw DeLee&led Fme me=ef<š ceW megJÙeJeefmLele nes peelee nw~ ~~1-4-6~~

leæsob le¢e&JÙeeke=âleceemeerled levveece™heeYÙeecesJe JÙeeef›eâÙeleemeew

veeceeÓÙeefceo Bd ™he Fefle~ leefoocehÙesleefn& veece™heeYÙeecesJe

JÙeeef›eâÙelesÓmeew veeceeÙeefceo Bd ™he Fefle~ me S<e Fn ØeefJe<š Dee

veKee«esYÙees ÙeLee #egj: #egjOeevesÓJeefnle: mÙeeod efJeMJecYejes Jee

efJeMJecYejkegâueeÙes leb ve heMÙevlÙeke=âlmvees efn me: ØeeCevvesJe ØeeCees

veece YeJeefle JeovJeekedâ heMÙebMÛe#eg: Me=CJe_Ües$eb cevJeevees

cevemleevÙemÙewleeefve keâce&veeceevÙesJe~ me ÙeesÓle Skewâkeâcegheemles ve me

Jesoeke=âlmvees ¢es<eesÓle Skewâkesâve YeJelÙeelceslÙesJeesheemeerlee$e ¢esles

meJe& Skebâ YeJeefvle~ leoslelheoveerÙecemÙe meJe&mÙe ÙeoÙeceelceeÓvesve

¢eslelmeJeË Jeso~ ÙeLee n Jew heosveevegefJevososJeb keâerefle& Bd Mueeskebâ

efJevoles Ùe SJeb Jeso~ ~~1-4-7~~

leæsob le¢e&JÙeeke=âleceemeerled, levveece™heeYÙeecesJe JÙeeef›eâÙele,

DemeeveeceeÙeefceoced ™he Fefle~ leefoocehÙesleefn& veece™heeYÙeecesJe

JÙeeef›eâÙel, DemeeveeceeÙeefceoced ™he Fefle~ me S<e Fn ØeefJe<š Dee

veKee«esYÙe:, ÙeLee #egj: #egjOeevesÓJeefnle: mÙeeod, efJeMJecYejes Jee

efJeMJecYejkegâueeÙes, leb ve heMÙeefvle~ Deke=âlmvees efn me:, ØeeCevvesJe ØeeCees veece YeJeefle, Jeoved Jeekedâ, heMÙebMÛe#eg:, Me=CJe_edßees$eced cevJeevees

ceve:, leevÙemÙewleeefve keâce&veeceevÙesJe~ me ÙeesÓle Skewâkeâcegheemles ve me

Jeso, Deke=âlmvees ¢es<eesÓle Skewâkesâve YeJeefle, DeelceslÙesJeesheemeerle, De$e ¢esles meJe& Skeâced YeJeefvle~ leoslelheoveerÙecemÙe meJe&mÙe ÙeoÙeceelcee Devesve

¢eslelmeJeË Jeso~ ÙeLee n Jew heosveevegefJevososJeced, keâerefle&b Mueeskebâ

efJevoles Ùe SJeb Jeso~ ~~ 1-4-7~~

DeLee&led— Glheefòe mes hetJe& Ùen yeÇÿeeC[ DeefJeYeepÙe Lee~ Ùen ‘Øekeâš’ veneR Lee DeLee&led efkeâmeer keâes Yeer efoKeeF& veneR oslee Lee~ Ùen kesâJeue veece-™he ceW efJeYesefole Lee DeLee&led Ùen Deveskeâ veece-™he kesâ Ùeesie mes Øekeâš ngDeeDeepe Yeer Fmekeâe kesâJeue veece Deewj ™he ner efJeYesefole efkeâÙee ieÙee nw Ùeeveer Fme meceÙe Yeer Ùen DeJÙeeke=âle (DeØekeâeefMele) Jemleg ‘Fme veece Deewj Fme ™he Jeeueer nw’ —Fme Øekeâej JÙekeäle nesleer nw~ Jen JÙeekeâlee& (hejcesMJej, hejceelcee) Fme Mejerj ceW veKee«e (veKe Ùeeveer vee]Ketve keâe Deieuee Yeeie) heÙe&vle ØeJesMe efkeâS ngS nw~ efpeme Øekeâej efkeâ Skeâ Úgje Úgjs kesâ Iej DeLee&led Úgjs kesâ Keesue ceW efÚhee jnlee nw DeLeJee efJeMJe keâe YejCe keâjves Jeeuee ‘Deefive’ Deefive kesâ DeeßeÙe Ùeeveer uekeâÌ[er FlÙeeefo ceW ieghle jnleer nw, Gmeer Øekeâej Ùen meJee&vlejelcee FmeceW ØeefJe<š ngDee hejvleg Gmes ueesie osKe veneR mekeâles~ Jen meeBme ueslee nw, FmeerefueS Jen ‘ØeeCe’ keânueelee nw, yeesueves kesâ keâejCe Jen ‘JeeCeer’ nw, osKeves kesâ keâejCe Jen ‘ves$e’ DeLee&led ‘DeeBKe’ nw, megveves kesâ keâejCe ‘ßees$e’ (keâeve) nw Deewj ceveve keâjves kesâ keâejCe ‘ceve’ nw~ Ùes Fmekesâ keâcee&vegmeejer veece ner nQ~ Dele: FveceW-mes pees Skeâ-Skeâ keâer Gheemevee keâjlee nw, Jen De%eeveer nw, Jen kegâÚ veneR peevelee DeLee&led Jen DemechetCe& nw Ùeeveer mechetCe& veneR nw~ Jen Skeâ-Skeâ efJeMes<eCe mes ner Ùegkeäle neslee nw~ Dele: ‘Deelcee nw’— Ssmee peevekeâj Gmekeâer Gheemevee keâjveer ÛeeefnS, keäÙeeWefkeâ Fme ‘Deelcee’ ceW ner Jes meye (ØeeCe, JeeCeer, veekeâ, keâeve, DeeBKe FlÙeeefo) Skeâ nes peeles nQ~ Ùen pees ‘Deelcee’ nw, Jener Fve meyekeâes Øeehle keâjves kesâ ÙeesiÙe nw; keäÙeeWefkeâ Ùen ‘Deelcee’ nw, Fme Deelcee kesâ mJe™he keâes peeve uesves hej ner Fme mecemle peieled keâes peevee pee mekeâlee nw~

Deelcee keâes peevekeâj ner meyekeâess peevee pee mekeâlee nw

efpeme Øekeâej heoeW kesâ Kegj (heeBJeeW kesâ Kegj) Deeefo kesâ efÛendveeW (Úehe DeLeJee efveMeeve) Éeje KeesÙes ngS heMeg keâes {tÌB{ uesles nQ, Gmeer Øekeâej pees Ssmee (efkeâ ‘Deelcee’ ner meJe&™he nw) peevelee nw, Jen Fmekesâ Éeje ÙeMe Deewj F<š heg®<eeW keâer keâerefle& SJeb mlegefle keâes Øeehle keâjlee nw~ ~~ 1-4-7~~

leoslelØesÙe: heg$eeled ØesÙees efJeòeeled ØesÙeesÓvÙemceeled meJe&mceeovlejlejb

ÙeoÙeceelcee~ me ÙeesÓvÙeceelceve: efØeÙeb yeÇgJeeCeb yeÇtÙeeled efØeÙe Bd

jeslmÙeleerleerMJejes n leLewJe mÙeeoelceevecesJe efØeÙecegheemeerle~ me Ùe

DeelceevecesJe efØeÙecegheemles ve nemÙe efØeÙeb ØeceeÙegkebâ YeJeefle~ ~~ 1-4-8 ~~

leoslelØesÙe: heg$eeled ØesÙees efJeòeeled, ØesÙeesÓvÙemceeled meJe&mceeled,

Devlejlej ÙeoÙeceelcee~ me ÙeesÓvÙeceelceve: efØeÙeb yeÇgJeeCeb yeÇtÙeeled,

efØeÙeb jeslmÙeleerefle, F&MJejes n, leLewJe mÙeeled, DelceevecesJe

efØeÙecegheemeerle~ me Ùe DeelceevecesJe efØeÙecegheemles ve nemÙe efØeÙeb

ØeceeÙegkebâ YeJeefle~ ~~ 1-4-8 ~~

DeLee&led— Ùen ‘Deelce-leòJe’ Ùeeveer Deelcee heg$e mes Yeer DeefOekeâ efØeÙe nw, Oeve mes DeefOekeâ efØeÙe nw Deewj DevÙe meYeer Meem$e mes Yeer DeefOekeâ efØeÙe nw Deewj DevleÙee&ceer nw~ Jen, pees Deelcee keâes efØeÙe osKeves Jeeuee nw Ùeefo Deelcee mes efYevve ‘Deveelcee’ keâes efØeÙe keânves Jeeues heg®<e mes keâns efkeâ ‘lesje efØeÙe ve<š nes peeSiee’ lees Jewmee ner nes peeSiee, keäÙeeWefkeâ Jen meceLe& nw~ Dele: Deelcee-™he efØeÙe keâer ner Gheemevee keâjveer ÛeeefnS~ pees Deelcee-™he efØeÙe keâer ner Gheemevee keâjlee nw, Gmekeâe efØeÙe ‘cejCeMeerue’ Ùeeveer veeMeJeeved veneR neslee~ ~~ 1-4-8~~

leoengÙe&odyeÇÿeefJeÅeÙee meJeË YeefJe<Ùevlees ceveg<Ùee cevÙevles efkeâceg

leodyeÇÿeJesod ÙemceeòelmeJe&ceYeJeefoefle~ ~~ 1-4-9~~

leoeng:, Ùeled yeÇÿeefJeÅeÙee meJe&ced YeefJe<Ùevle: ceveg<Ùee cevÙevles,

efkeâceg leodyeÇÿeJesod ÙemceeòelmeJe&ceYeJeefoefle~ ~~ 1-4-9~~

DeLee&led— Gve efpe%eemeg yeÇeÿeCeeW ves Ùen keâne efkeâ yeÇÿeefJeÅee kesâ Éeje pees ceveg<Ùe Ùen ceeveles nQ efkeâ ‘nce yeÇÿe-efJeÅee mes meJe& (meye-kegâÚ, mecemle) nes peeSBies’; lees Jen keäÙee Lee Deewj Gme yeÇÿe ves keäÙee peevee efpememes Jen ‘meJe&’ (meye-kegâÚ, mecemle) nes ieÙee? ~~9~~

yeÇÿe Jee Foce«e Deemeerled leoelceevecesJeeJesonb yeÇÿeemceerefle~

lemceeòelmeJe&ceYeJeled leÅees Ùees osJeeveeb ØelÙeyegOÙele me SJe leoYeJeled

leLe<eeaCeeb leLee ceveg<ÙeeCeeced~ leæwlelheMÙevve=ef<eJee&ceosJe:

ØeeflehesosÓnb cevegjYeJe Bd metÙe&MÛesefle~ leefoocehÙesleefn&

Ùe SJeb Jesoenb yeÇÿeemceerefle Fefle me Fo Bd meJeË YeJeefle lemÙe n

ve osJeeMÛeveeYetlÙee F&Meles Deelcee ¢es<ee Bd me YeJelÙeLe ÙeesÓvÙeeb

osJeleecegheemlesÓvÙeesvÙeesÓmeeJevÙeesÓncemceerefle ve me Jeso~ ÙeLee heMegjsJe dB

me osJeeveeced~ ÙeLee n Jew yenJe: heMeJees ceveg<Ùeb Yeg_pÙegjsJeceskewâkeâ:

heg®<ees osJeevYegvekeälÙeskeâefmcevvesJe heMeeJeeoerÙeceevesÓefØeÙeb YeJeefle

efkeâceg yeng<eg lemceeos<eeb levve efØeÙeb Ùeoslevceveg<Ùee efJeodÙeg:~ ~~ 1-4-10~~

yeÇÿe Jee Foce«e Deemeerled, leoelceevecesJeeJesled, Denced yeÇÿeemceerefle~

lemceeòelmeJe&ceYeJeled, leÅees Ùees osJeeveeced ØelÙeyegOÙele me SJe leoYeJeled,

leLe<eeaCeeced, leLee ceveg<ÙeeCeeced~ leæwlelheMÙevve=ef<eJee&ceosJe:

Øeeflehesos, Denced cevegjYeJeced metÙe&MÛesefle~ leefoocehÙesleefn&

Ùe SJeb Jeso, Denced yeÇÿeemceerefle, Fefle me Foced meJe&ced YeJeefle,

lemÙe n ve osJeeMÛeveeYetlÙee F&Meles, Deelcee ¢es<eb me YeJeefle,

ÙeLe ÙeesÓvÙeeb osJeleecegheemles, DevÙeesvÙeesÓmeeJevÙeesÓncemceerefle,

ve me Jeso~ ÙeLee heMegjsJeced me osJeeveeced~ ÙeLee n Jew yenJe: heMeJees ceveg<ced Yeg_pÙeg:, SJeceskewâkeâ: heg®<ees osJeeved Yegveefkeäle, SkeâefmcevvesJe heMeeJeeoerÙeceevesÓefØeÙeced YeJeefle, efkeâced G yeng<eg? lemceeos<eeced levve efØeÙeb Ùeoslevceveg<Ùee efJeodÙeg:~ ~~ 1-4-10~~

DeLee&led— yeÇÿeeC[ keâer Meg™Deele Ùeeveer DeejcYe ceW Ùen mJeÙeb ‘yeÇÿe’ ner Lee~ Gmeves Deheves keâe DeLee&led mJeÙeb keâes peevee efkeâ ‘ceQ yeÇÿe ntB’~ Fmemes Jen ‘meJe&’ (mecemle, kegâue) nes ieÙee~ Gmes osJeeW ceW-mes efpeme-efpemeves peevee Gmeer keâer DeefJeÅee DeLee&led De%eeve otj nes ieÙee~ Fmeer Øekeâej $e+ef<eÙeeW Deewj ceveg<ÙeeW ceW-mes Yeer efpemeves Gmes peevee, Jen ‘yeÇÿeceÙe’ nes ieÙee~ Gmes ‘Deelcee-™he’ mes osKeles ngS $e+ef<e JeeceosJe ves peevee—‘ceQ ‘ceveg’ ngDee Deewj ‘metÙe&’ Yeer’~ Gme yeÇÿe keâes pees Fme meceÙe Yeer Fme Øekeâej peevelee nw efkeâ ‘ceQ yeÇÿe ntB’, Jen Ùen ‘meJe&’ (mecemle, kegâue) nes peelee nw~ Gmekesâ SsMJeÙe& keâes jeskeâves ceW osJelee Yeer meceLe& veneR nesles; keäÙeeWefkeâ Jen Gvekeâe ‘Deelcee-™he’ ner nes peelee nw~ Deewj, pees DevÙe osJeleeDeeW keâer Ùen mecePeles ngS Gheemevee keâjlee nw efkeâ Jen ‘Skeâ’ nw Deewj ceQ ‘otmeje’ ntB —Jen osJeleeDeeW kesâ heMeg keâer YeeBefle nw~ pewmes ueeskeâ (mebmeej) ceW yengle-mes heMeg Fvmeeve keâer mesJee keâjles nQ (keâesF& otOe oskeâj, keâesF& ceeue-meeceeve {eskeâj DeLeJee meJeejer keâe meeOeve yevekeâj FlÙeeefo) Deewj GvnW Deheves mesJee-keâeÙe& mes heeueles nQ, Gmeer Øekeâej Skeâ-Skeâ ceveg<Ùe osJeleeDeeW kesâ mesJee-keâeÙe& ceW ueiee jnlee nw Deewj Deheves-Deheves mesJee-keâeÙe& mes Jen osJeleeDeeW keâes heeuelee nw, Gvekeâe YejCe-hees<eCe (Yeesie oskeâj) Deewj mecceeve keâjlee nw~

efpeme Øekeâej Skeâ heMeg kesâ efyeÚgÌ[ peeves/Deueie nes peeves Ùee njCe nes peeves mes ceveg<Ùe keâes heerÌ[e nesleer nw, Gmeer Øekeâej mes osJeleeDeeW keâes Yeer ceeveJe-™heer heMegDeeW kesâ Kees peeves DeLeJee efyeÚgÌ[ peeves keâe yengle keâ<š neslee nw~ Fme keâ<š Deewj heerÌ[e mes yeÛeves kesâ efueS osJeleeDeeW keâe Ùener ØeÙeeme jnlee nw efkeâ ceveg<Ùe Gmekeâer mesJee ceW ner ueiee jns, Gmemes efJeueie DeLee&led Deueie ve nes~ FmeefueS osJeleeDeeW keâes Ùen hemevo veneR efkeâ ceveg<Ùe ‘yeÇÿelJe’ keâes peeves, keäÙeeWefkeâ Deiej ceveg<Ùe ‘yeÇÿelJe’ keâes peeve ieÙee lees Jen osJeleeDees keâer leLeekeâefLele mesJee Ùeeveer Gheemevee ÚesÌ[keâj ‘yeÇÿe’ keâer mesJee ceW ner ueie peeSiee~ Dele: meYeer osJeieCe ceveg<Ùe kesâ ceve ceW ‘yeÇÿe’ kesâ Øeefle YeškeâeJe Deewj Yeüce-™heer De%eeve hewoe keâjves keâer pegieeÌ[ ceW ner ueies jnles nQ~ ~~ 1-4-10~~

yeÇÿe Jee Foce«e DeemeeroskeâcesJe~ leoskeâ Bd mevve JÙeYeJeled leÛÚ^sÙees

™hecelÙeme=pele #e$eb ÙeevÙesleeefve osJe$ee #e$eeCeervões Je®Ce: meescees

®õ: hepe&vÙees Ùecees ce=lÙegjerMeeve Fefle~ lemceel#e$eelhejb veeefmle

lemceeodyeÇeCe: #eef$eÙeceOemleeogheemles jepemetÙes~ #e$e SJe leÅeMees

oOeeefle mew<ee #e$emÙe ÙeesefveÙe&odyeÇÿe~ lemceeÅeÅeefhe jepee hejceleeb

ieÛÚefle yeÇÿewJeevlele GheefveßeÙeefle mJeeb Ùeesefveced~ Ùe G Sve Bd efnveefmle mJee Bd me Ùeesefvece=ÛÚefle~ me heeheerÙeevYeJeefle ÙeLee ßesÙee Bdme Bdefn BdefmelJee~ ~~ 1-4-11~~

yeÇÿe Jee Foce«e DeemeeroskeâcesJe~ leoskeâced mevve JÙeYeJeled~

leÛÚ^sÙees ™hecelÙeme=pele #e$eced, ÙeevÙesleeefve osJe$ee #e$eeefCe—Fvões Je®Ce: meescees ®õ: hepe&vÙees Ùecees ce=lÙegjerMeeve Fefle~ lemceel#e$eelhejb veeefmle, lemceeodyeÇeCe: #eef$eÙeceOemleeogheemles jepemetÙes~ #e$e SJe leÅeMees

oOeeefle, mew<ee #e$emÙe ÙeesefveÙe&odyeÇÿe~ lemceeÅeÅeefhe jepee hejceleeced

ieÛÚefle yeÇÿewJeevlele GheefveßeÙeefle mJeeced Ùeesefveced~ Ùe G Sveb efnveefmle mJeeb me Ùeesefvece=ÛÚefle~ me heeheerÙeeved YeJeefle, ÙeLee ßesÙeebmeb efnbefmelJee~ ~~ 1-4-11~~

DeLee&led— me=ef<š kesâ DeejcYe Ùeeveer Meg™Deele ceW Ùen Skeâ ‘yeÇÿe’ ner Lee~ hejvleg Dekesâuee nesves kesâ keâejCe Jen mebmeej-Je=efæ keâce& keâjves ceW meceLe& veneR ngDee DeLee&led mebmeej keâer Je=efæ venerb keâj mekeâe~ leye, Gmeves Fme #es$e ceW lelhejlee efoKeeles ngS Skeâ efJeMes<e ™he ‘#e$e-™he’ keâer jÛevee keâjles ngS osJeleeDeeW ceW Ùes peess Fvõ, Je®Ce, meesce, ®õ, cesIe, Ùece, ce=lÙeg Deewj F&Meeve-Deeefo #eef$eÙe nQ, GvnW Glhevve efkeâÙee~ Dele: #eef$eÙe mes Glke=â<š DeLee&led yeÌ{keâj keâesF& veneR nw~ Fmeer keâejCe mes ‘jepemetÙe-Ùe%e’ ceW yeÇeÿeCe veerÛes yew"lee nw Deewj #eef$eÙe mes veerÛes yew"keâj Gmekeâer Gheemevee keâjlee nw; Jen #eef$eÙe ceW ner Deheves ÙeMe keâes mLeeefhele keâjlee nw Ùeeveer #eef$eÙe keâes ner ceefncee Øeoeve keâjlee nw~

Ùen pees ‘yeÇÿe’ keâe ‘yeÇeÿeCelJe’ nw, Jener #eef$eÙe keâe ‘Glheefòe-mLeue’ nw DeLee&led Ùen pees yeÇeÿeCe nw, Ùen #eef$eÙe keâe œeesle nw~ FmeefueS ÙeÅeefhe jepee Glke=â<šlee DeLeJee meJeexÛÛelee keâes Øeehle neslee nw lees Yeer Jen ‘jepemetÙe-Ùe%e’ kesâ Devle ceW Jen Deheves œeesle yeÇeÿeCe keâe ner DeeßeÙe/meneje ueslee nw~ Dele: pees #eef$eÙe Fme yeÇeÿeCe keâes legÛÚ mecePelee nw, Fmekeâer efnbmee keâjlee nw, Jen Deheves œeesle DeLee&led Deheveer ‘Ùeesefve’ keâe ner veeMe keâjlee nw~ efpeme Øekeâej ßes<" keâer efnbmee keâjves mes heg®<e heeheer neslee nw, Gmeer Øekeâej yeÇeÿeCe keâer efnbmee keâjves Jeeuee #eef$eÙe Yeer heeheer neslee nw, og<š nes peelee nw~ ~~ 1-4-11~~

me vewJe JÙeYeJeled me efJeMeceme=pele ÙeevÙesleeefve osJepeeleeefve ieCeMe

DeeKÙeeÙevles JemeJees ®õe DeeefolÙee efJeMJes osJee ce®le Fefle~ ~~ 1-4-12~~

me vewJe JÙeYeJeled, me efJeMeceme=pele, ÙeevÙesleeefve osJepeeleeefve ieCeMe

DeeKÙeeÙevles—JemeJees ®õe DeeefolÙee efJeMJesosJee ce®le Fefle~ ~~ 1-4-12~~

DeLee&led— ‘#e$e’ keâes jÛekeâj Yeer yeÇÿe mebmeej keâer Je=efæ keâjves ceW meceLe& veneR ngDee~ leye Gmeves JewMÙe-peeefle keâer jÛevee keâer~ Ùes pees efJeefYevve osJeleeDeeW kesâ mecetn — Jemeg, ®õ, DeeefolÙe, efJeMJesosJe, Deewj ce®led FlÙeeefo osJeieCe ‘ieCeMe:’ keâns peeles nQ, GvnW Glhevve efkeâÙee~ ~~ 1-4-12 ~~

me vewJe JÙeYeJeled me Meewõb JeCe&ceme=pele het<eCeefceÙeb Jew

het<esCe Bd nero Bd meJeË heg<Ùeefle Ùeefoob efkeâ_Ûe~ ~~ 1-4-13~~

me vewJe JÙeYeJeled, me Meewõb JeCe&ceme=pele het<eCeced,

FÙeb Jew het<ee, FÙeb nerob meJeË heg<Ùeefle Ùeefoob efkeâ_Ûe~ ~~ 1-4-13~~

DeLee&led— JewMÙe-peeefle keâer jÛevee keâjves hej Yeer yeÇÿe mebmeej-Je=efæ keâe keâece keâjves ceW meceLe& veneR ngDee~ leye Gmeves (yeÇÿe ves) ‘Metõ’ JeCe& keâer jÛevee keâer~ Ùen he=LJeer Ùeeveer ‘het<ee’ ner ‘MetõJeCe&’ nw~ Ùen he=LJeer ner ‘het<ee’ nw, keäÙeeWefkeâ Ùen he=LJeer Gmekeâe-Fmekeâe DeLee&led Gve meyekeâe heeueve-hees<eCe keâjleer nw, pees DeefmlelJe ceW nQ~ ~~ 1-4-13~~

me vewJe JÙeYeJeled leÛÚ^sÙees ™hecelÙeme=pele Oece&ced~

leoslel#e$emÙe #e$eb Ùeæce&mlemceeæcee&led hejb veemlÙeLees

DeyeueerÙeeved yeueerÙee Bd meceeMe Bd meles OecexCe ÙeLee je%ewJeced~ Ùees Jew me

Oece&: melÙeb Jew leled lemceelmelÙeb JeovleceengOe&ceË Jeoleerefle OeceË

Jee Jeovle Bd melÙeb JeoleerlÙesleæŸesJewleogYeÙeb YeJeefle~ ~~ 1-4-14~~

me vewJe JÙeYeJeled, leÛÚ^sÙees ™hecelÙeme=pele Oece&ced~

leosleled #e$emÙe #e$eb Ùeæce&:, lemceeæcee&led hejb veeefmle, ÙeLee

DeyeueerÙeeved yeueerÙeebmeceeMebmeles OecexCe, ÙeLee je%ewJeced~ Ùees Jew me

Oece&: melÙeb Jew leled, lemceeled melÙeb Jeovleceeng:, OeceË Jeoleerefle, OeceË

Jee Jeovleced melÙeb Jeoleerefle, SleæŸesJewleogYeÙeb YeJeefle~ ~~ 1-4-14~~

DeLee&led—#eef$eÙe, JewMÙe Deewj Metõ keâer jÛevee keâjves hej Yeer yeÇÿe mebmeej-Je=efæ keâe keâece keâjves ceW hetCe& meceLe& veneR ngDee~ leye Gmeves DelÙevle ßes<", keâuÙeeCe mJe™he ‘Oece&’ keâer Deefleme=ef<š keâer Ùeeveer ‘Oece&’ keâes Øe#esefhele efkeâÙee~ Ùen pees Oece& nw, ‘#eef$eÙe’ keâe Yeer efveÙeecekeâ/ØeyevOekeâ nw~ Dele: ‘Oece&’ mes yeÌ{keâj Ùeeveer Oece& mes Glke=â<š kegâÚ veneR nw~ FmeefueS efpeme Øekeâej jepee keâer meneÙelee mes ogye&ue JÙeefkeäle ceW Yeer Øeyeue Me$eg keâes peerleves keâer Meefkeäle Dee peeleer nw, Gmeer Øekeâej Oece& kesâ Éeje efveye&ue heg®<e Yeer yeueJeeved keâes peerleves DeLeJee hejeefpele keâjves keâer FÛÚe keâjves ueielee nw~ Ùen pees ‘Oece&’ nw, efveefMÛele ™he mes ‘melÙe’ ner nw~ FmeeefueS melÙe yeesueves Jeeues kesâ efueS keâne peelee nw efkeâ ‘Ùen Oece&-ceÙe JeÛeve yeesuelee nw DeLee&led Jen Oece& keâer yeele keâjlee nw’ leLee Oece&ceÙe JeÛeve Ùeeveer melÙe yeesueves Jeeues kesâ efJe<eÙe ceW keânles nw efkeâ Ùen melÙe yeesuelee nw, keäÙeeWefkeâ Ùes oesveeW ‘Oece&’ kesâ ner henuet nQ, Ùes oesveeW ner Oeefce&keâlee kesâ oes he#e nQ~

~~ 1-4-14~~

leosleodyeÇÿe #e$eb efJeod MetõmleoefivevewJe osJes<eg yeÿeeYeJeod

yeÇeÿeCees ceveg<Ùes<eg #eef$eÙesCe #eef$eÙees JewMÙesve JewMÙe: MetõsCe

MetõmlemceeoiveeJesJe osJes<eg ueeskeâefceÛÚvles yeÇeÿeCes ceveg<Ùes<JesleeYÙee Bd

efn ™heeYÙeeb yeÇÿeeYeJeoLe Ùees n Jee DemceeuueeskeâelmJeb

ueeskeâceÂ<šdJee Øewefle me SveceefJeefolees ve Yegveefkeäle ÙeLee Jesoes

JeeÓvevetkeäleesÓvÙeÉe keâcee&ke=âleced~ Ùeefo n Jee DehÙevesJebefJevcenlhegCÙeb

keâce& keâjesefle leæemÙeevlele: #eerÙele SJeeÓÓlceevecesJe

ueeskeâcegheemeerle~ me Ùe DeelceevecesJe ueeskeâcegheemles ve nemÙe keâce&

#eerÙelesÓmceeæŸesJeeÓÓlcevees ÙeÅelkeâeceÙeles leòelme=peles~ ~~ 1-4-15~~

leosleodyeÇÿe #e$eb efJeod Metõ:, leoefivevewJe osJes<eg yeÿeeYeJeled,

yeÇeÿeCees ceveg<Ùes<eg, #eef$eÙesCe #eef$eÙees, JewMÙesve JewMÙe:, MetõsCe

Metõ:, lemceeoiveeJesJe osJes<eg ueeskeâefceÛÚvles, yeÇeÿeCes ceveg<Ùes<eg, SleeYÙeeced efn ™heeYÙeeced yeÇÿeeYeJeled, Le Ùees n Jee DemceeuueeskeâelmJeb

ueeskeâceÂ<šdJee Øewefle, me SveceefJeefolees ve Yegveefkeäle, ÙeLee Jesoes

Jeevevetkeäle:, DevÙeÉe keâcee&ke=âleced~ Ùeefo n Jee DehÙevesJebefJevcenlhegCÙeb

keâce& keâjesefle, leæemÙeevlele:, #eerÙele SJe: DeelceevecesJe

ueeskeâcegheemeerle~ me Ùe DeelceevecesJe ueeskeâcegheemles, ve nmÙe keâce&

#eerÙeles~ DemceeæŸesJeelcevee ÙeÅelkeâeceÙeles leòelme=peles~ ~~ 1-4-15~~

DeLee&led—yeÇeÿeCe, #eef$eÙe, JewMÙe Deewj Metõ— Ùes Ûeej peeefleÙeeB Øe#esefhele keâer ieFË DeLee&led Gkeäle Ûeej JeCe& yeveeÙes ieS~ FvnW Glhevve keâjves Jeeuee ‘yeÇÿe’ Deefive-™he mes osJeleeDeeW ceW ‘yeÇeÿe’ ngDee leLee ceveg<ÙeeW ceW yeÇeÿeCe-mJe™he Ùeeveer yeÇerÿeCe kesâ ceeOÙece mes ‘yeÇeÿeCe’, #eef$eÙe-™he DeLee&led #eef$eÙe kesâ ceeOÙe mes ‘#eef$eÙe’, JewMÙe™he DeLee&led JewMÙe kesâ ceeOÙece mes mes ‘JewMÙe’ Deewj Metõ™he DeLee&led Metõ kesâ ceeOÙece mes ‘Metõ’ ngDee~ FmeerefueS ueesie Deheves Deveg<"eveeW kesâ yeerÛe ‘Deefive’ ceW ner keâce& keâjkesâ osJeleeDeeW kesâ yeerÛe ‘keâce&heâue’ keâer FÛÚe keâjles nQ leLee Gmes ceveg<ÙeeW kesâ yeerÛe yeÇeÿeCe-peeefle ceW ner ‘keâce&heâue’ keâer FÛÚe keâjles nQ, keäÙeeWefkeâ ‘yeÇÿe’ Fve oes ™heeW ceW ner JÙekeäle ngDee Lee; leLee pees keâesF& Fme ueeskeâ mes Devlejelcee keâe oMe&ve efkeâS efyevee ner Ûeuee peelee nw, Jen Gme DeefJeefole Deelcee keâe heeueve veneR keâjlee Deewj Gmekeâe Meeskeâ-ceesn Deeefo keâYeer otj veneR neslee~ efpeme Øekeâej Ùeefo efkeâmeer ves ‘Jeso-DeOÙeÙeve’ ve efkeâÙee nes Deewj ve ner DevÙe efkeâmeer MegYe-keâce& keâe Deveg<"eve efkeâÙee nes lees Jen Gmekeâe heeueve veneR keâjlee~ Fme Øekeâej ‘Deelcee’ keâes ve peevevesJeeuee heg®<e Ùeefo Fme ueeskeâ ceW keâesF& ceneved hegCÙekeâce& Yeer keâjs lees Yeer Devle ceW Gmekeâe Jen keâce& #eerCe nes ner peelee nw~ Dele: ‘Deelcee’ keâes ner ‘ueeskeâ’ mecePekeâj Gheemevee keâjveer ÛeeefnS~ pees heg®<e ‘Deelce-ueeskeâ’ keâer ner Gheemevee keâjlee nw Ùeeveer ‘Deelce-peieled’ hej ner OÙeeve oslee nw, Gmekeâe keâce& keâYeer #eerCe veneR neslee~ Fme Deelcee mes heg®<e efpeme Jemleg keâer keâecevee keâjlee nw, efpemes heeves keâer Gmekesâ ceve ceW FÛÚe nesleer nw, Deheveer JeebefÚle Jemleg keâes Jen Øeehle keâj ueslee nw~

~~ 1-4-15~~

DeLees DeÙeb Jee Deelcee meJex<eeb Yetleeveeb ueeskeâ: me Ùeppegnesefle ÙeÅepeles

lesve osJeeveeb ueeskeâesÓLe ÙeovegyeÇtles lesve $e+<eerveeceLe Ùeled efhele=YÙees

efvehe=Ceeefle DeLe ÙelØepeeefceÛÚles lesve efhele=CeeceLe Ùevceveg<ÙeevJeemeÙeles

ÙeosYÙeesÓMeveb ooeefle lesve ceveg<ÙeeCeeceLe ÙelheMegYÙemle=Ceesokebâ

efJevoefle lesve heMetveeb ÙeomÙe ie=ns<eg MJeeheoe JeÙee Bd mÙee efheheerefuekeâeYÙe

GhepeerJeefvle lesve les<eeb ueeskeâes ÙeLee n Jew mJeeÙe ueeskeâeÙeeefjef<šefceÛÚsod

SJe Bd nwJebefJeos meJe&oe meJee&efCe YetleevÙeefjef<šefceÛÚefvle~ leÉe

SleefÉefoleb ceercee Bd efmeleced~ ~~ 1-4-16~~

DeLees DeÙeb Jee Deelcee meJex<eeb Yetleeveeb ueeskeâ:, me Ùeppegnesefle,

ÙeÅepeles, lesve osJeeveeb ueeskeâ:~ DeLe ÙeovegyeÇtles lesve $e+<eerveeced, DeLe Ùeeflhele=YÙees efvehe=Ceeefle, DeLe ÙelØepeeefceÛÚles, lesve efhele=Ceeced, DeLe Ùevceveg<ÙeevJeemeÙeles, ÙeosYÙeesÓMeveb ooeefle, lesve ceveg<ÙeeCeeced,

DeLe ÙelheMegYÙemle=Ceesokeb efJevoefle, lesve heMetveeced, ÙeomÙe ie=ns<eg MJeeheoe JeÙeebmÙee efheheerefuekeâeYÙe GhepeerJeefvle, lesve les<eeb ueeskeâes,

ÙeLee n Jew mJeeÙe ueeskeâeÙeeefjef<šefceÛÚsled,

SJeced nwJebefJeos meJe&oe meJee&efCe YetleevÙeefjef<šefceÛÚefvle~ leÉe SleefÉefoleb ceerceebefmeleced~ ~~ 1-4-16~~

DeLee&led— Ùen ‘Deelcee’ mecemle ØeeCeOeeefjÙeeW keâe ‘ueeskeâ’ nw; leLee Jen, pees nJeve Deewj Ùe%e keâjlee nw, Deefive ceW Deengefle oslee nw, Gmemes ‘osJeleeDeeW keâe ueeskeâ’ neslee nw~ pees efhelejeW kesâ efueS efheC[oeve keâjlee nw Deewj mevleeve keâer FÛÚe keâjlee nw, Gmemes ‘efhelejeW keâe ueeskeâ’ neslee nw Deewj pees ceveg<ÙeeW keâes JeememLeeve (jnves keâer peien) leLee Yeespeve oslee nw, Gmemes ‘ceveg<ÙeeW keâe ueeskeâ’ neslee nw~ Fmeer Øekeâej pees heMegDeeW keâes le=Ce (Keeves kesâ efueS Ûeeje Ùee Yetmee) leLee peue Deeefo hengBÛeelee nw, Gmemes ‘heMegDeeW keâe ueeskeâ’ neslee nw~ Gmekesâ Iej ceW pees kegâòes-efyeuueer Deeefo MJeeheo (efnbmekeâ heMeg), he#eer Deewj ÛeeRšer heÙe&vle peerJe-pevleg Fmekesâ Deeefßele neskeâj peerJeve OeejCe keâjles nQ, Gmemes Ùen Gvekeâe ueeskeâ neslee nw~ efpeme Øekeâej ueeskeâ ceW Deheves Mejerj keâe DeefJeveeMe (De#eÙe, j#ee) Ûeenles nQ, Gmeer Øekeâej Ssmee peevevesJeeues keâe meye peerJe DeefJeveeMe (De#eÙe, j#ee/megj#ee) Ûeenles nQ~ Gme Fme keâce& keâer DeeJeMÙekeâ keâòe&JÙelee ‘he_ÛeceneÙe%e ØekeâjCe’ ceW %eele nw Deewj ‘DeJeoeve ØekeâjCe’ ceW Fmekeâer ceerceebmee keâer ieF& nw~1 ~~ 1-4-16~~

(1-‘MeleheLe yeÇeÿeCe’ kesâ ‘‘he_ÛeceneÙe%e ØekeâjCe’ ceW Ùen efueKee ngDee nw leLee ‘DeJeoeve ØekeâjCe’ ceW Fme hej efJeÛeej efkeâÙee ieÙee nw~)

DeelcewJesoce«e Deemeerleskeâ SJe~ meesÓkeâeceÙele peeÙee ces mÙeeoLe

ØepeeÙesÙeeLe efJeòeb ces mÙeeled DeLe keâce& kegâJeeaÙeslÙesleeJeevJew keâecees

vesÛÚ Bd MÛeveelees YetÙees efJevosled lemceeohÙesle¢exkeâekeâer keâeceÙeles peeÙee ces mÙeeoLe ØepeeÙesÙeeLeefJeòeb ces mÙeeoLe keâce& kegâJeeaÙesefle~ me

ÙeeJeohÙesles<eeceskewâkebâve ØeehveeslÙeke=âlmve SJe leeJeved cevÙeles~ lemÙees

ke=âlmvelee~ ceveSJeemÙeeÓÓlcee JeeipeeÙee ØeeCe: Øepee Ûe#egcee&veg<eb efJeòeb

Ûe#eg<ee efn leefÉvoles ßees$eb owJe Bd ßees$esCe efn leÛÚ=CeeslÙeelcewJeemÙe

keâcee&ÓÓlcevee efn keâce& keâjesefle~ me S<e hee*dkeälees Ùe%e: hee*dkeäle: heMeg:

hee*dkeäle: heg®<e: hee*dkeäleefceo Bd meJeË Ùeefoob efkeâ_Ûe~ leefoo Bd

meJe&ceehveesefle Ùe SJeb Jeso~ ~~ 1-4-17~~

DeelcewJesoce«e Deemeerleskeâ SJe~ meesÓkeâeceÙele—peeÙee ces mÙeeled,

DeLe ØepeeÙesÙe, DeLe efJeòeced ces mÙeeled, DeLe keâce& kegâJeeaÙesefle, SleeJeeved Jew keâece:, vesÛÚbMÛeveelees YetÙees efJevosled, lemceeohÙesle¢exkeâekeâer keâeceÙeles—peeÙee ces mÙeeled, DeLe ØepeeÙesÙe, DeLe efJeòeb ces mÙeeled,

DeLe keâce& kegâJeeaÙesefle~ me ÙeeJeohÙesles<eeceskewâkeâced ve Øeehveesefle,

Deke=âlmve SJe leeJeved cevÙeles~ lemÙee ke=âlmvelee~ ceve SJeemÙeelcee, JeeipeeÙee, ØeeCe: Øepee, Ûe#egcee&veg<eb efJeòeced, Ûe#eg<ee efn leefÉvoles,

ßees$eb owJeced, ßees$esCe efn leÛÚ=Ceesefle, DeelcewJeemÙe keâce&, Deelcevee efn keâce& keâjesefle~ me S<e hee*dkeälees Ùe%e:, hee*dkeäle: heMeg:, hee*dkeäle: heg®<e:, hee*dkeäleefceoced meJeË Ùeefoob efkeâ_Ûe~ leefoob

meJe&ceehveesefle Ùe SJeb Jeso~ ~~ 1-4-17~~

DeLee&led— me=ef<š kesâ DeejcYe Ùeeveer Meg™Deele ceW Skeâ ‘Deelcee’ ner Lee~ JebÛeveerÙe Jemleg kesâ mecegÛÛeÙe Ùeeveer Deelcee ves keâecevee keâer efkeâ ‘cesjs efueS m$eer nes Ùeeveer cegPes Skeâ helveer efceues leeefkeâ ceQ Yeer Deheves yeeue-yeÛÛes Glhevve keâjkesâ mevleeve Jeeuee yeve meketâB leLee cesjs efueS Oeve nes, efheâj ceQ keâce& keâ™B Ùeeveer Dehevee keâece-OevOee keâ™B’~ yeme, Fleveer ner ceveg<Ùe keâer keâecevee nw, FÛÚe keâjves hej Yeer keâesF& Fmemes DeefOekeâ veneR heelee~ Fmeer keâejCe mes Deye Yeer Dekesâuee heg®<e Ùener keâecevee keâjlee nw efkeâ cesjs efueS ‘m$eer/helveer’ nes, efheâj ceQ mevleeve Jeeuee yevetB leLee cegPes Oeve Øeehle nes lees efheâj ceQ keâce& keâ™B~ peye lekeâ Jen FveceW mes Skeâ-Skeâ (m$eer, mevleeve, Oeve Deewj keâceeX keâer hetefle&) keâes Øeehle veneR keâjlee, leye-lekeâ Jen mJeÙeb keâes (Deheves Deehekeâes) DehetCe& ner ceevelee nw~ Gmekeâer hetCe&lee Fme Øekeâej nesleer nw—ceve ner Fmekeâer ‘Deelcee’ nw, JeeCeer Fmekeâer ‘m$ee Ùee helveerr’ nw, ØeeCe Fmekeâer ‘mevleeve Ùeeveer yeeue-yeÛÛes’ nQ Deewj ves$e ‘ceeveg<e Oeve’ nw, keäÙeeWefkeâ Jen ves$e mes ner ‘ceeveg<e-Oeve’ keâes osKe heelee nw~ ßeew$e (keâeve) Gmekeâe ‘osJe-Oeve’ nw, keäÙeeWefkeâ ßees$e mes ner Jen ‘osJe-Oeve’ keâes megvelee nw~ Mejerj ner Fmekeâe ‘keâce&’ nw, keäÙeeWefkeâ Mejerj mes ner Ùen keâce& keâjlee nw~ Ùen heeBÛe mes yevee ngDee Ùe%e nw~ heeBÛe mes yevee ngDee heMeg nw, heeBÛe mes yevee ngDee heg®<e nw leLee Ùen pees-kegâÚ nw— meye heeBÛe mes ner yevee ngDee nw~ pees Ssmee DeLee&led Fme melÙe keâes peevelee nw, Jen Fme meyekeâes Øeehle keâj ueslee nw~ ~~1-4-17~~

~~ Fefle ÛelegLeË yeÇeÿeCeced ~

~~ ÛeewLee yeÇeÿeCe meceehle ~~

µµµ

~~ßeer nefj~~

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod ~~

DeLe ØeLeceesÓOÙeeÙe: -- hebÛece yeÇeÿeCeced

ØeLece DeOÙeeÙe

----------

heeBÛeJeeB yeÇeÿeCe

----------

(Øepeeheefle ves %eeve Deewj lehe mes keâer ‘Devve’ keâer jÛevee)

-----------------------

hejceefhelee hejceelcee ves me=ef<š keâe me=peve

keâjkesâ #egOee-le=efhle kesâ efueS meele

Øekeâej kesâ DevveeW keâe

me=peve efkeâÙee~

-------

meejebMe— ‘ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod’ kesâ ØeLece DeOÙeeÙe kesâ heeBÛeJeW yeÇeÿeCe ceW Ùen yeleeÙee ieÙee nw efkeâ hejceefhelee hejceelcee ves me=ef<š keâe me=peve keâjkesâ #egOee-le=efhle kesâ efueS meele Øekeâej kesâ DevveeW/YeespeveeW keâe me=peve efkeâÙee~ GveceW Skeâ Øekeâej keâe Devve meYeer kesâ efueS, otmejs Øekeâej kesâ oes Devve osJeleeDeeW kesâ efueS, leermejs Øekeâej kesâ leerve Devve GvneWsves Deheves efueS leLee ÛeewLes Øekeâej keâe Skeâ Devve heMegDeeW kesâ efueS efJeleefjle keâj efoÙee~ Oejleer (he=LJeer) mes Glhevve Devve meYeer kesâ efueS nw~ Gmes meYeer keâes meceeve ™he mes GheÙeesie keâjves keâe DeefOekeâej nw~ nJeve Éeje Yeesie-™he ceW efoÙee peeves Jeeuee Devve osJeleeDeeW kesâ efueS nw~ heMegDeeW keâes efoÙee peeves Jeeuee KeeÅeevve otOe Glhevve keâjlee nw~ Ùen otOe meYeer kesâ heerves ÙeesiÙe nw~ MeerIeÇ Glhevve ngS yeÛÛes keâes mleveheeve kesâ ceeOÙece mes ner otOe efoÙee peelee nw~ keâne ieÙee nw efkeâ Skeâ Je<e& lekeâ otOe mes efvejvlej Deefivenes$e keâjves hej ce=lÙeg Yeer JeMe ceW nes peeleer nw~ Gme heg®<e ves (efJeješd heg®<e ves) leerve DevveeW keâe ÛeÙeve Deheves efueS efkeâÙee~ Ùes leerve Devve—‘ceve’, ‘JeeCeer’ Deewj ‘ØeeCe’ nQ~ ‘JeeCeer’ Éeje he=LJeerueeskeâ keâes, ‘ceve’ Éeje Devleefj#e-ueeskeâ keâes Deewj ‘ØeeCe’ Éeje mJeie&ueeskeâ keâes heeÙee pee mekeâlee nw~ JeeCeer—‘$e+iJeso’, ‘ceve’—ÙepegJexo Deewj ‘ØeeCe’—meeceJeso nw~ pees kegâÚ Yeer peeveves ÙeesiÙe nw, Jen ‘ceve’ keâe mJe™he nw~ ‘JeeCeer’ %eeve-mJe™he neskeâj peerJeelcee keâer j#ee keâjleer nw Deewj kegâÚ De%eele Ùee Devepeevee nw, Jen ØeeCe-mJe™he nw~ Fme efJeMJe ceW pees kegâÚ Yeer ‘mJeeOÙeeÙe’ Ùee ‘%eeve’ nw, Jen meye ‘yeÇÿe’ mes ner Skeâef$ele nw~ Jemlegle: Ùen metÙe& efveefMÛele ™he mes ØeeCe mes ner Gefole neslee nw Deewj ØeeCe ceW ner mecee peelee nw~

-----------------------------------

Ùelmehleevveeefve cesOeÙee lehemeeÓÓpeveÙeeflhelee~ SkeâcemÙe meeOeejCeb És osJeeYeepeÙeled~~ $eerCÙeelcevesÓkegâ®le heMegYÙe Skebâ ØeeÙeÛÚled~

leefmcevmeJeË Øeefleef‰leb ÙeÛÛe ØeeefCeefle ÙeÛÛe ve~~ keâmceeòeeveer

ve #eerÙevlesÓÅeceeveeefve meJe&oe~ Ùees Jew leeceef#eefleb Jeso meesÓvveceefòe

Øeleerkesâve me osJeeveefheieÛÚefle me Tpe&ceghepeerJeefle Mueeskeâe:~ ~~1-5-1~~

Ùelmehleevveeefve cesOeÙee lehemeepeveÙeeflhelee~ SkeâcemÙe meeOeejCebced,

És osJeeYeepeÙeled~~ $eerCÙeelcevesÓkegâ®le, heMegYÙe Skebâ ØeeÙeÛÚled~

leefmcevmeJe&ced Øeefleef‰leced ÙeÛÛe ØeeefCeefle ÙeÛÛe ve~~ keâmceeòeeveer

ve #eerÙevlesÓÅeceeveeefve meJe&oe~ Ùees Jew leeceef#eefleced Jeso meesÓvveceefòe

Øeleerkesâve~~ me osJeeveefheieÛÚefle, me Tpe&ceghepeerJeefle Mueeskeâe:~ ~~1-5-1~~

DeLee&led— me=ef<š kesâ efhelee ‘Øepeeheefle’ ves peieled Ùeeveer mebmeej keâer #egOee-le=efhle kesâ efueS Deheves %eeve Deewj lehe Éeje efpeve meele Øekeâej kesâ DevveeW (Yeespeve) keâer jÛevee keâer, GveceW mes Fmekeâe Skeâ Devve meeOeejCe nw DeLee&led Jen meYeer ØeeefCeÙeeW keâe YeesiÙe nw Ùeeveer meYeer ØeeCeer Gmes Kee mekeâles nQ~ oes Devve GvneWves osJeleeDeeW keâes yeeBš efoS, leerve GvneWves Deheves efueS jKe efueS Deewj Skeâ heMegDeeW kesâ efueS os efoÙee~ Gme heMegDeeW keâes efoS ngS Devve keâe—pees meeBme uesles nQ Deewj pees meeBme veneR uesles—Jes meYeer meneje efueÙes ngS nQ~ Ùen Devve meJe&oe KeeÙes peeves hej Yeer #eerCe keäÙeeW veneR nesles nQ, pees Fme Devve kesâ De#eÙe-YeeJe keâes peevelee nw, Jen cegKe Éeje Devve Ye#eCe keâjlee nw~ Jen osJeleeDeeW keâes Øeehle neslee nw leLee Dece=le keâe GheYeesie keâjlee nw, Fme efJe<eÙe ceW Ùen cev$e nw~ ~~ 1-5-1~~

Ùelmehleevveeefve cesOeÙee lehemeeÓpeveÙeeflhelesefle cesOeÙee efn lehemeepeveÙeled

efhelewkeâcemÙe meeOeejCeb FleerocesJeemÙe lelmeeOeejCecevveb ÙeefooceÅeles~

me Ùe Sleogheemles ve me heehcevees JÙeeJele&les efceße Bd ¢esleled~ És

osJeeveYeepeÙeefoefle ngleb Ûe Øengleb Ûe lemceeod osJesYÙees peg£efle Ûe Øe

Ûe peg£lÙeLees Deengo&Me&hetCe&ceemeeefJeefle~ lemceevvesef<šÙeepegkeâ: mÙeeled~

heMegYÙe Skebâ ØeeÙeÛÚefoefle lelheÙe:~ heÙees ¢esJee«es ceveg<ÙeeMÛe

heMeJeMÛeeshepeerJeefvle~ lemceeled kegâceejb peeleb Ie=leb Jew Jee«es

ØeefleuesnÙeefvle mleveb JeeÓvegOeeheÙevlÙeLe Jelmeb peeleceengjle=Ceeo

Fefle~ leefmcevmeJeË Øeefleef<"leb ÙeÛÛe ØeeefCeefle ÙeÛÛe vesefle heÙeefme

nero Bd meJeË Øeefleef<"leb ÙeÛÛe ØeeefCeefle ÙeÛÛe ve~ leÅeefooceeng:

mebJelmejb heÙemee peg£ohe hegvece=&lÙegb peÙeleerefle ve leLee efJeÅeeod

ÙeonjsJe pegnesefle leon: hegvece=&lÙegcehepeÙelÙesJeb efJeÉeved meJe& Bd

efn osJesYÙeesÓvveeÅeb ØeÙeÛÚefle~ keâmceeòeeefve ve #eerÙevlesÓÅeceeveeefve

meJe&osefle heg®<ees Jee Deef#eefle: me nerocevveb hegve: hegvepe&veÙeles~

Ùees Jew leeceef#eefleb Jesosefle heg®<ees Jee Deef#eefle:~ me nerocevveb efOeÙee

efOeÙee peveÙeles keâce&efYeÙe&æwlevve kegâÙee&led #eerÙesle n~ meesÓvveceefòe

Øeleerkessâvesefle cegKeb Øeleerkebâ cegKesveslÙesleled me osJeeveefheieÛÚefle me

Tpe&ceghepeerJeleerefle ØeMe Bd mee~ ~~ 1-5-2~~

‘Ùelmehleevveeefve cesOeÙee lehemeepeveÙeeflhelee’ Fefle cesOeÙee efn

lehemeepeveÙeeflhelee~ SkeâcemÙe meeOeejCeced’ FleerocesJeemÙe

lelmeeOeejCecevveced ÙeefooceÅeles~ me Ùe Sleogheemles ve me heehcevees JÙeeJele&les, efceßeced ¢esleled~ ‘És osJeeveYeepeÙeled’ Fefle ngleb Ûe Øengleb Ûe, lemceeod osJesYÙees peg£efle Ûe Øe Ûe peg£efle, DeLees Deengo&Me&hetCe&ceemeeefJeefle~ lemceevvesef<šÙeepegkeâ: mÙeeled~ ‘heMegYÙe Skebâ ØeeÙeÛÚled’ Ffle lelheÙe:~

heÙees ¢esJee«es ceveg<ÙeeMÛe heMeJeMÛeeshepeerJeefvle~ lemceeled kegâceejb peeleb Ie=leb Jew Jee«es ØeefleuesnÙeefvle, mleveb JeevegOeeheÙeefvle, DeLe Jelmeced peeleceengjle=Ceeo Fefle~ ‘leefmcevmeJeË Øeefleef<"leced ÙeÛÛe ØeeefCeefle ÙeÛÛe ve’ Fefle heÙeefme neroced meJe&ced Øeefleef<"leced, ÙeÛÛe ØeeefCeefle ÙeÛÛe ve~ leÅeefooceeng:, mebJelmejb heÙemee peg£ohe hegvece=&lÙegb peÙeleerefle, ve leLee efJeÅeeod, ÙeonjsJe pegnesefle, leon: hegvece=&lÙegcehepeÙelÙesJeb efJeÉeved,

meJe&ced efn osJesYÙeesÓvveeÅeb ØeÙeÛÚefle~ ‘keâmceeòeeefve ve

#eerÙevlesÓÅeceeveeefve meJe&oe’ Fefle heg®<ees Jee Deef#eefle:, me

nerocevveb hegve: hegvepe&veÙeles~ ‘Ùees Jewleeceef#eefleb Jeso’ Fefle heg®<ees Jee Deef#eefle:~ me nerocevveb efOeÙee efOeÙee peveÙeles keâce&efYe:, Ùeæwlevve kegâÙee&led #eerÙesle n~ ‘meesÓvveceefòe Øeleerkessâve’ Fefle cegKeced Øeleerkeâced, cegKesveslÙesleled~ ‘me osJeeveefheieÛÚefle me Tpe&ceghepeerJeefle ØeMebmee~ ~~ 1-5-2~~

DeLee&led— me=ef<š kesâ efhelee ‘Øepeeheefle’ ves ‘%eeve’ Deewj ‘lehe’ kesâ Éeje meele Øekeâej kesâ DevveeW keâer jÛevee keâer~ Ùen melÙe nw efkeâ GvneWves %eeve Deewj lehe mes ner ‘meele Devve’ Glhevve efkeâS~ GveceW-mes Skeâ Devve meeOeejCe nw DeLee&led Ùen pees KeeÙee peelee nw Ùener ‘meeOeejCe Devve’ nw~ pees Fmekeâer Gheemevee keâjlee nw DeLee&led Fmekeâes Keelee nw, Jen heehe mes Deueie veneR neslee; keäÙeeWefkeâ Ùen Devve mecemle ØeeefCeÙeeW keâe meefcceefuele-™he nw~ oes Devve Øepeeheefle ves osJeleeDeeW keâes yeeBšs, Jes nQ—‘ngle’ (‘Deengefle’ kesâ ™he ceW efoÙee ngDee; nJeve efkeâÙee ngDee; nJeve meece«eer) Deewj ‘Øengle’ (ie=nmLeeW kesâ heeBÛe Ùe%eeW ceW-mes Skeâ, YetleÙe%e, yeefueJewMJeosJe)~ ‘ngle’ DeLee&led osJeleeDeeW kesâ efueS Deefive ceW nesce (nJeve) keâjvee Deewj ‘Øengle’ DeLee&led osJeleeDeeW keâes ‘yeefue-Yeeie’ Deefhe&le keâjvee Ùeeveer osJeleeDeeW kesâ veece hej efkeâmeer keâer yeefue osvee~ FmeefueS ie=nmLe heg®<e osJeleeDeeW kesâ efueS nJeve keâjlee nw, yeefue-Yeeie Deefhe&le keâjlee nw~ kegâÚ efJeÉeved Ssmee Yeer keânles DeLeJee ceeveles nQ efkeâ Ùes oes Devve ‘oMe&’ Deewj ‘hetCe&ceeme’ (‘oMexef<š Deewj hetCe&ceemesef<š) nQ~ ‘oMe&’ DeLee&led DeceeJemÙee kesâ efove nesves Jeeuee Skeâ Øekeâej keâe Ùe%e leLee ‘hetCe&ceeme’ DeLee&led ‘heewCe&ceeme Ùeeie’ Ùeeveer hetefCe&cee keâes nesves Jeeuee Ùe%e~ FmeefueS ceveg<Ùe keâes kesâJeue keâecevee keâer hetefle& keâjves Jeeues ‘Ùepeve’ (efJeefOeJeled Ùe%e keâjvee) ceW ØeJe=òe nesvee ÛeeefnS~ Øepeeheefle ves Skeâ Devve heMegDeeW keâes efoÙee, Jen ogiOe’ Ùeeveer ‘otOe’ nw~ ceveg<Ùe Deewj heMeg henues ogiOe (otOe) kesâ ner DeeßeÙe/menejs Dehevee peerJeve OeejCe keâjles nQ, FmeefueS Glhevve ngS yeeuekeâ keâes henues ‘Ie=le’ (Ieer) Ûešeles nQ Ùee mleveheeve keâjeles nQ; Glhevve ngS yeÚÌ[s keâes Yeer ‘Dele=Ceeo’ (le=Ce-Ye#eCe ve keâjves Jeeuee DeLee&led Ûeeje-Yetmee ve Keeves Jeeuee) keânles nQ~ pees MJeeme (meebme) uesles nQ Deewj pees meebme veneR uesles—Jes meye Fme ogiOe (otOe) keâe ner meneje efueÙes ngS nQ~ Dele: pees ueesie Ssmee keânles nQ efkeâ Skeâ meeue lekeâ ogiOe (otOe) mes nJeve keâjves Jeeuee heg®<e ‘Dehece=lÙeg’ DeLee&led Dekeâeue ce=lÙeg (kegâmeceÙe nessves Jeeueer ce=lÙeg, pees DeekeâeMeerÙe efyepeueer kesâ efiejves, efyepeueer keâe keâjbš ueieves, efJe<e Keeves DeLeJee meeBhe Deeefo kesâ [meves mes nesleer nw) keâes peerle ueslee nw, mees GvnW Ssmee veneR mecePevee ÛeeefnS, keäÙeeWefkeâ efpeme efove Jes ogiOe mes nJeve keâjles nQ, Gmeer efove Jes ‘Dehece=lÙeg’ keâes peerle uesles nQ~ Fme Øekeâej DeLee&led Fme melÙe keâes peeveves Jeeues heg®<e osJeleeDeeW keâes mechetCe& Devveeefo Øeoeve keâjles nQ~ efkeâvleg meJe&oe KeeÙes peeves hej Yeer Jes Devve #eerCe (keâce) keäÙeeW veneR nesles? Fmekeâe keâejCe Ùen nw efkeâ ‘heg®<e’ DeefJeveeMeer nw, Jener hegve: hegve: Fme Devve keâes Glhevve keâj oslee nw~ pees Yeer Fme De#eÙe (pees veMJej ve nes, DeefJeveeMeer, mLeeÙeer) YeeJe keâes peevelee nw DeLee&led ‘heg®<e’ keâes ‘#eÙe-jefnle’ (efpemekeâe veeMe ve nes) mecePelee nw—Jen cegKe kesâ Éeje Devve keâe Ye#eCe keâjlee nw~ Jen osJeleeDeeW keâes Øeehle neslee nw Deewj Dece=le keâe GheYeesie keâjlee nw~ Ùen heâueßegefle (Jen JeekeäÙe, efpemeceW efkeâmeer ‘keâce&’ kesâ heâue keâe JeCe&ve neslee nw, leLee efpemes megvekeâj ueesieeW ceW Jen ‘‘keâce&’ keâjves keâer YeeJevee Øeyeue nesleer nw) DeLee&led Fme efJeÅee keâes peeveves Jeeues keâer ØeMebmee nesleer nw~ ~~ 1-5-2~~

$eerCÙeelcesÓkegâ®lesefle cevees JeeÛeb ØeeCeb leevÙeelcevesÓkegâ®leeÙev$ecevee

DeYetJeb veeoMe&cevÙe$ecevee DeYetJeb veeßeew<eefceefle cevemee ¢esJe heMÙeefle

cevemee Me=Ceesefle~ keâece: me¿uhees efJeefÛeefkeâlmee ßeæeÓßeæe

Oe=eflejOe=efleÜeaOeeaYeeaefjlÙeslelmeJeË ceve SJe~ lemceeoefhe

he=<"le Ghemhe=<šes cevemee efJepeeveeefle~ Ùe: keâMÛe Meyoes JeeiesJe

mew<ee ¢evleceeÙeòew<ee efn ve~ ØeeCeesÓheevees JÙeeve Goeve: meceeveesÓve

FlÙeslelmeJeË ØeeCe SJewlevceÙees Jee DeÙeceelcee Jee*dceÙees ceveesceÙe: ØeeCeceÙe:~ ~~ 1-5-3~~

$‘eerCÙeelcesÓkegâ®le’ Fefle cevees JeeÛeb ØeeCeb, leevÙeelcevesÓkegâ®le, ‘DevÙe$ecevee DeYetJeced, veeoMe&ced’, DevÙe$ecevee DeYetJeced, veeßeew<eced’,

Fefle, cevemee ¢esJe heMÙeefle, cevemee Me=Ceesefle~ keâece: mebkeâuhees efJeefÛeefkeâlmee ßeæeÓßeæe

Oe=eflejOe=efleÜeaOeeaYeeaefjlÙeslelmeJeË ceve SJe~ lemceeoefhe

he=<"le Ghemhe=<šes cevemee efJepeeveeefle~ Ùe: keâMÛe Meyoes JeeiesJe

mee~ S<ee ¢evleceeÙeòee, S<ee efn ve~ ØeeCeesÓheevees JÙeeve Goeve: meceeveesÓve FlÙeslelmeJeË ØeeCe SJe, SlevceÙees Jee DeÙeceelcee, Jee*dceÙees ceveesceÙe: ØeeCeceÙe:~ ~~ 1-5-3~~

DeLee&led— me=efš kesâ jÛeefÙelee Ùeeveer Øepeeheefle ves GmeceW leerve Devve Deheves efueS yeveeS~ Ùes Devve nQ—ceve, JeeCeer Deewj ØeeCe~ Fve leerveeW DevveeW keâes GvneWves Deheves (Deelcee kesâ) efueS yeveeÙee~ pewmeeefkeâ ceveg<Ùe keânlee nw efkeâ ‘cesje ceve DevÙe$e Lee, FmeerefueS ceQves veneR megvee’, Fmemes efveefMÛele neslee nw efkeâ Jen ‘ceve’ mes ner osKelee nw Deewj ‘ceve’ mes ner megvelee nw~ keâece, mebkeâuhe, mebMeÙe, ßeæe, Deßeæe, Oe=efle (OeejCe-Meefkeäle), DeOe=efle, ueppee, YeÙe, yegefæ— Ùes meye-kegâÚ ‘ceve’ ner nQ~ Fmeer keâejCe heerÚs mes mheMe& efkeâS peeves hej Yeer ceveg<Ùe ‘ceve’ mes peeve ueslee nw efkeâ mheMe& keâjves Jeeuee keâewve nw? pees-kegâÚ Yeer ‘Meyo’ nw, Jen ‘JeeCeer’ ner nw; keäÙeeWefkeâ efve:mevosn Ùen Devle lekeâ hengBÛeleer nw, FmeefueS Øekeâš efkeâS peeves ÙeesiÙe veneR nw~ ØeeCe, Deheeve, JÙeeve, Goeve Deewj meceeve—Ùes meYeer ‘ØeeCe’ ner nQ~ Ùen ‘Deelcee’ FvneR hej efveYe&j jnves Jeeuee nw DeLee&led Jee*dceÙe (‘JeeCeer’ hej efveYe&j keâjlee nw), ‘ceveesceÙe’ ‘ceve’ hej efveYe&j keâjlee nw Deewj ‘ØeeCeceÙe’ ‘ØeeCe’ hej efveYe&j keâjlee nw~ ~~ 1-5-3~~

$eÙees ueeskeâe Sle SJe JeeiesJeeÙeb ueeskeâes ceveesÓvleefj#eueeskeâ: ØeeCeesÓmeew ueeskeâ: ~~ 1-5-4~~

$eÙees ueeskeâe Sle SJe; JeeiesJeeÙeb ueeskeâ:,

ceveesÓvleefj#eueeskeâ:, ØeeCeesÓmeew ueeskeâ: ~~ 1-5-14~~

DeLee&led— leerveeW ueeskeâ ÙeneR nQ~ ‘JeeCeer’ ner he=LJeerueeskeâ nw, ‘ceve’ Devleefj#eueeskeâ nw Deewj ‘ØeeCe’ mJeie&ueeskeâ nw DeLee&led he=LJeer, DeekeâeMe, Deewj mJeie& nceejs JeeCeer, ceve Deewj ØeeCe ner nQ~ ~~ 1-5-4~~

$eÙees Jesoe Sle SJe JeeiesJeiJexoes cevees ÙepegJexo: ØeeCe: meeceJeso:~ ~~ 1-5-5~~

$eÙees Jesoe Sle SJe, JeeiesJeiJexo:,

cevees ÙepegJexo:, ØeeCe: meeceJeso:~ ~~ 1-5-5~~

DeLee&led— leerveeW Jeso Ùenerb nQ~ ‘JeeCeer’ ner $e+iJeso nw, ‘ceve’ ÙepegJexo nw Deewj ‘ØeeCe’ meeceJeso nw~

~~1-5-5~~

osJee: efhelejes ceveg<Ùee Sle SJe JeeiesJe osJee ceve: efhelej: ØeeCees ceveg<Ùee:~ ~~ 1-5-6~~

osJee: efhelejes ceveg<Ùee Sle SJe, JeeiesJe osJee:,

ceve: efhelej: ØeeCees ceveg<Ùee:~ ~~ 1-5-6~~

DeLee&led— osJelee, efhele=ieCe, ceveg<Ùe— meye ÙeneR nQ~ ‘JeeCeer’ osJelee nw, ‘ceve’ efhele=ieCe nQ leLee ‘ØeeCe’ ceveg<Ùe nQ~ ~~ 1-5-6~~

efhelee ceelee Øepewle SJe ceve SJe efhelee Jee*dceelee ØeeCe: Øepee~ ~~ 1-5-7~~

efhelee ceelee Øepewle SJe, ceve SJe efhelee,

Jee*dceelee, ØeeCe: Øepee~ ~~ 1-5-7~~

DeLee&led— ceelee, efhelee Deewj Øepee Ùeeveer mevleeve Yeer ÙeneR nQ~ ‘ceve’ ner efhelee nw, ‘JeeCeer’ ner ceelee nw Deewj ‘ØeeCe’ ner Øepee Ùeeveer mevleeve nw~ ~~1-5-7~~

efJe%eeleb efJeefpe%eemÙeceefJe%eelecesle SJe Ùeeflkeâ_Ûe efJe%eeleb

JeeÛemleõthe JeeefiIe efJe%eelee Jeeiesveb leodYetlJeeÓJeefle~ ~~ 1-5-8~~

efJe%eeleb efJeefpe%eemÙeceefJe%eelecesle SJe,

Ùeeflkeâ_Ûe efJe%eeleced, JeeÛemleõtheced,

JeeefiIe efJe%eelee, Jeeiesveb leodYetlJeeJeefle~ ~~ 1-5-8~~

DeLee&led— pees kegâÚ peevee pee Ûegkeâe nw, pees peeveves kesâ ÙeesiÙe nw Deewj pees De%eele nw— Jen meye ÙeneR nQ~ pees-kegâÚ peevee pee Ûegkeâe nw Jen ‘JeeCeer’ keâe ner ™he nw, keäÙeeWefkeâ JeeCeer ner peeveer ngF& nw~ ‘JeeCeer’ Deheves %eelee keâer efJe%eele (peevee Ùee mecePee ngDee) neskeâj j#ee keâjleer nw~ ~~ 1-5-8~~

Ùeeflkeâ_Ûe efJeefpe%eemÙeb cevememleõtheb cevees efn efJeefpe%eemÙeb ceve Sveb

leodYetlJeeÓJeefle~ ~~ 1-5-9~~

Ùeeflkeâ_Ûe efJeefpe%eemÙeb cevememleõtheced,

cevees efn efJeefpe%eemÙeced, ceve Sveb

leodYetlJeeJeefle~ ~~ 1-5-9~~

DeLee&led— pees kegâÚ peevevee Jee_ÚveerÙe nw DeLeJee pees kegâÚ peeveves ÙeesiÙe nw, Jen ‘ceve’ keâe ™he nw, keäÙeeWefkeâ ‘ceve’ Jen nw efpemes peevevee Jee_ÚveerÙe nw~ pees Fme yeele keâes DeLeJee Fme jnmÙe keâes peevelee nw, ceve Gmekeâer j#ee keâjlee nw~ ~~ 1-5-9~~

Ùeeflkeâ_ÛeeefJe%eeleb ØeeCemÙe leõtheb ØeeCees ¢eefJe%eele: ØeeCe SJeb

leodYetlJeJeefle ~ ~~ 1-5-10~~

Ùeeflkeâ_ÛeeefJe%eeleb ØeeCemÙe leõtheced, ØeeCees ¢eefJe%eele:,

ØeeCe SJeb leodYetlJeJeefle ~ ~~ 1-5-10~~

DeLee&led— pees kegâÚ DeefJe%eele nw Ùeeveer Devepeevee nw (efpemes peevee ve ieÙee nes, efpemes mecePee ve nes), Jen ‘ØeeCe-Meefkeäle’ keâe ™he nw~ pees Fme yeele keâes peevelee nw efkeâ ‘ØeeCe’ ner DeefJe%eele nw, ‘ØeeCe’ Gmekeâer j#ee keâjlee nw~ ~~ 1-5-10~~

lemÙew JeeÛe: he=efLeJeer Mejerjb pÙeesefle ™heceÙeceefivemleÅeeJelÙesJe Jeekdeâ

leeeJeleer he=efLeJeer leeJeeveÙeceefive:~ ~~ 1-5-11~~

lemÙew JeeÛe: he=efLeJeer Mejerjced, pÙeesefle ™heceÙeceefive:,

leÅeeJelÙed SJe Jeekdeâ, leeeJeleer he=efLeJeer leeJeeveÙeceefive:~ ~~ 1-5-11~~

DeLee&led— Gme JeeCeer keâe Mejerj ‘he=LJeer’ nw Deewj Ùen Deefive Gmekeâe pÙeesefle-™he nw~ Dele: efpeleveer yeÌ[er JeeCeer nw DeLee&led peneB lekeâ JeeCeer hewâueer ngF& nw, Gleveer ner yeÌ[er he=LJeer nw Ùeeveer Gleveer ner otj lekeâ he=LJeer hewâueer ngF& nw Deewj Gleveer ner otj lekeâ Ùen ‘Deefive’ hewâueer ngF& nw~ ~~ 1-5-11~~

DeLewlemÙe cevemees Åeew: Mejerjb pÙeesleer™hecemeeJeeefolÙemleÅeeJeosJe

cevemleeJeleer ÅeewmleeJeevemeeJeeefolÙemleew efceLegve Bd mecewleeb lele:

ØeeCeesÓpeeÙele~ me Fvõ: me S<eesÓmehelvees efÉleerÙees Jew mehelvees veemÙe

mehelvees YeJeefle Ùe SJeb Jeso~ ~~ 1-5-12~~

DeLewlemÙe cevemees odÙeew:, Mejerjced, pÙeesleer™hecemeeJeeefolÙe:,

leodÙeeJeosJe ceve:, leeJeleer odÙeew:, leeJeevemeeJeeefolÙe:,

leew efceLegveced mecewleeced, lele: ØeeCeesÓpeeÙele~ me Fvõ:,

me S<eesÓmehelve:, efÉleerÙees Jew mehelve:,

veemÙe mehelvees YeJeefle Ùe SJeb Jeso~ ~~ 1-5-12~~

DeLee&led— ‘ceve’ keâe Åegueeskeâ DeLee&led mJeie&ueekeâ ‘Mejerj’ nw Deewj DeeefolÙe (metÙe&) pÙeesefle™he nw~ Dele: efpelevee yeÌ[e ‘ceve’ nw DeLee&led peneB lekeâ ceve keâe efJemleej nw, Glevee ner yeÌ[e Åegueeskeâ (mJeie&ueeskeâ) Ùeeveer Gleveer ner otj lekeâ mJeie&ueeskeâ hewâuee ngDee nw Deewj Glevee ner yeÌ[e Jen DeeefolÙe (metÙe&) nw~ Jes oesveeW peesÌ[s DeeefolÙe Deewj Deefive peye heejmheefjkeâ mebmeie& keâes Øeehle ngS, leye ‘ØeeCe’ (JeeÙeg) Glhevve ngS DeLee&led peerJeve-Meefkeäle keâer Glheefòe ngF&~ Jen ‘ØeeCe’ pees ‘Fvõ’ nw, pees meJees&ÛÛe YeieJeeved nw, Gmekeâe keâesF& Me$eg DeLeJee ØeefleÉbÉer veneR nw~ otmejs DeLee&led DevÙe kesâ Øeeflehe#eer, Me$eg DeLeJee ØeefleÉbÉer nesles nQ~ pees Fmes Fme ™he ceW peevelee nw DeLeJee Fme melÙe keâes peevelee nw, Gmekeâe keâesF& Øeeflehe#eer DeLeJee ØeefleÉbÉer veneR neslee~ ~~ 1-5-12~~

DeLewlemÙe ØeeCemÙeeÓÓhe: Mejerjb pÙeesleer™hecemees ÛevõmleodÙeeJeevesJe

ØeeCemleeJelÙe DeehemleeJeevemeew Ûevõ:~ le Sles meJe& SJe mecee:

meJexÓvevlee:~ me Ùees nwleevevleJele GheemlesÓvleJevle Bd me ueeskebâ

peÙelÙeLe Ùees nwleevevevleevegheemlesÓvevle Bd me ueeskebâ peÙeefle~ ~~ 1-5-13~~

DeLewlemÙe ØeeCemÙeehe: Mejerjced, pÙeesleer™hecemees Ûevõ:,

leodÙeeJeevesJe ØeeCe:, leeJelÙe Deehe:, leeJeevemeew Ûevõ:~ le Sles meJe& SJe mecee:, meJexÓvevlee:~ me Ùees nwleevevleJele GheemlesÓvleJevleced

me ueeskebâ peÙeefle, DeLe Ùees nwleevevevleevegheemlesÓvevleced me ueeskebâ peÙeefle~ ~~ 1-5-13~~

DeLee&led—‘peue’ Fme ØeeCe DeLeJee ØeeCe-Meefkeäle keâe Mejerj nw Deewj Ûevõcee pÙeesefle™he nw~ Dele: efpelevee yeÌ[e ‘ØeeCe’ nw, Glevee ner peue nw Deewj Glevee ner Jen Ûevõcee nw~ Jewmes lees Ùes meYeer meceeve nQ Deewj meYeer Devevle nQ~ pees keâesF& FvnW ‘DevleMeerue’ (efpemekeâe Devle neslee nes) Ùeeveer meerefcele mecePekeâj Gheemevee keâjlee nw Ùee FvnW meerefcele mecePekeâj Fvekesâ yeejs ceW efÛevleve keâjlee nw, Jen meerefcele Ùee DevleMeerue-ueeskeâ hej ner efJepeÙe Øeehle keâjlee nw Ùeeveer meerefcele ueeskeâ keâes ner peeve heelee nw Deewj pees FvnW Devevle mecePekeâj Gheemevee keâjlee nw Ùeeveer FvnW Devevle ceevekeâj Fve hej efÛevleve keâjlee nw, Jen Devevle-ueeskeâ hej efJepeÙe Øeehle keâjlee nw DeLee&led Devevle-ueeskeâ keâes peeve ueslee nw~ ~~ 1-5-13~~

me S<e mebJelmej: Øepeeheefle: <ees[dMekeâuemlemÙe je$eÙe SJe he_ÛeoMe

keâuee OeÇgJewJeemÙe <ees[meer keâuee~ me jeef$eefYejsJeeÓÓ Ûe hetÙe&les

Óhe Ûe #eerÙeles~ meesÓceeJemÙee Bd jeef$ecesleÙee <ees[MÙee keâueÙee

meJe&efceob ØeeCeYe=ovegØeefJeMÙe lele: Øeelepee&Ùeles~ lemceeoslee Bd

jeef$eb ØeeCeYe=le: ØeeCeb ve efJeefÛÚvÅeeoefhe ke=âkeâleememÙewlemÙee SJe

osJeleeÙee DeheefÛelÙew~ ~~ 1-5-14~~

me S<e mebJelmej: Øepeeheefle: <ees[dMekeâue:, lemÙe je$eÙe SJe he_ÛeoMe

keâuee:, OeÇgJewJeemÙe <ees[meer keâuee~ me jeef$eefYejsJee Ûe hetÙe&lesÓhe Ûe #eerÙeles~ meesÓceeJemÙeeced jeef$ecesleÙee <ees[MÙee keâueÙee meJe&efceob ØeeCeYe=ovegØeefJeMÙe lele: Øeelepee&Ùeles~ lemceeosleeced

jeef$eced ØeeCeYe=le: ØeeCeb ve efJeefÛÚvÅeeoefhe ke=âkeleememÙe, SlemÙee SJe

osJeleeÙee DeheefÛelÙew~ ~~ 1-5-14~~

DeLee&led— Jener leerve ‘Devve™he’ mebJelmej Øepeeheefle nw, efpemekeâer meesuen keâueeSB nQ~ Gmekeâer jeef$eÙeeB ner hevõn keâuee (hevõn jeef$e) nQ, efvelÙe jnves Jeeueer ‘OeÇgJee’ Fmekeâer meesuenJeeR keâuee nw~ Jen jeef$eÙeeW kesâ Éeje ner Megkeäuehe#e ceW Je=efæ keâes Øeehle neslee nw Deewj ke=â<Cehe#e ceW #eerCe neslee nw~ DeceeJemÙee keâer jeef$e ceW Jen Fme meesuenJeeR keâuee mes Fve meye ØeeefCeÙeeW ceW ØeJesMe keâjkesâ efheâj otmejs efove Øeele:keâeue ceW Glhevve neslee nw~ Dele: Fme DeceeJemÙee keâer jeef$e ceW efkeâmeer peerefJele ØeeCeer kesâ ØeeCe keâe efJeÛÚso ve keâjW Ùeeveer efkeâmeer peerefJele ØeeCeer keâer nlÙee veneR keâjveer ÛeeefnS, ÙeneB lekeâ efkeâ efÚhekeâueer Ùee efiejefieš kesâ Debie Yeer ve keâešW~ ~~ 1-5-14~~

Ùees Jew me mebJelmej: Øepeeheefle: <ees[MekeâueesÓÙecesJe me

ÙeesÓÙecesJesefJelheg®<emlemÙe efJeòecesJe he_ÛeoMe keâuee DeelcewJeemÙe

<ees[Meer keâuee~ me efJeòesvewJeeÓÓ Ûe hetÙe&lesÓhe Ûe #eerÙeles~

leoslevveYÙeb ÙeoÙeceelcee ØeefOeefJe&òeced~ lemceeÅeÅeefhe meJe&pÙeeefveb

peerÙele Deelcevee ÛesppeerJeefle ØeefOeveeÓieeefolÙesJeeÓÓng:~ ~~1-5-15~~

Ùees Jew me mebJelmej: Øepeeheefle: <ees[Mekeâue:, DeÙecesJe me

ÙeesÓÙecesJesefJelheg®<e:, lemÙe efJeòecesJe he_ÛeoMe keâuee:, DeelcewJeemÙe

<ees[Meer keâuee~ me efJeòesvewJee Ûe hetÙe&lesÓhe Ûe #eerÙeles~

leoslevveYÙeced ÙeoÙeceelcee, ØeefOeefJe&òeced~ lemceeod ÙeÅeefhe meJe&pÙeeefveb

peerÙeles, Deelcevee ÛesppeerJeefle ØeefOeveeÓieeefolÙesJeeÓÓng:~ ~~1-5-15~~

DeLee&led— efve:meosn Jen meesuen keâueeDeeW Jeeuee mebJelmej Øepeeheefle nw~ Ùener nw pees Fme Øekeâej peevevesJeeuee heg®<e nw~ ‘Oeve’ ner Gmekeâer Iešves-yeÌ{ves Jeeueer hevõn keâueeSB nQ leLee Deelcee (Mejerj) ner Gmekeâer meesuenJeeR keâuee nw~ Jen Oeve mes ner yeÌ{lee Deewj #eerCe neslee nw~ Ùen pees Deelcee (efheC[) nw, Jen veYÙe (jLe-Ûekeâ keâe ‘veeefYe™he’) nw Deewj Oe ØeefOe (jLeÛe›eâ keâe yeenj keâe Iesje, heefnS keâe Oegje) nw~ FmeefueS Ùeefo heg®<e meye-kegâÚ Kees peeves kesâ yeeo #eerCelee keâes Øeehle nes peeS, efkeâvleg Mejerj mes peerefJele jns lees Ùener keânles nQ efkeâ ‘kesâJeue Oeve mes ner #eerCe ngDee nw Ùeeveer Fmeves kesâJeue Dehevee Oeve ner KeesÙee nw~ ~~ 1-5-15~~

DeLe $eÙees JeeJe ueeskeâe: ceveg<Ùeueeskeâe efhele=ueeskeâes osJeueeskeâ Fefle~ meesÓÙeb ceveg<Ùeueeskeâ: heg$esCewJe peÙÙees veevÙesve keâce&Cee keâce&Cee efhele=ueeskeâes efJeÅeÙee osJeueeskeâes osJeueeskeâes Jew ueeskeâevee Bd ßes<"mlemceeefÉÅeeb ØeMe Bd meefvle~ ~~ 1-5-16~~

DeLe $eÙees JeeJe ueeskeâe: —ceveg<Ùeueeskeâe: efhele=ueeskeâes

osJeueeskeâ Fefle~ meesÓÙeb ceveg<Ùeueeskeâ: heg$esCewJe peÙÙe:,

veevÙesve keâce&Cee, keâce&Cee efhele=ueeskeâe:, efJeÅeÙee osJeueeskeâ:

osJeueeskeâes Jew ueeskeâeveeced ßes<":, lemceeeod efJeÅeeced ØeMebmeefvle~ ~~ 1-5-16~~

DeLee&led— JeemleJe ceW leerve ner ueeskeâ nQ—(1)- ceveg<Ùeueeskeâ (ceveg<ÙeeW keâe mebmeej), (2)- efhele=ueeskeâ (efhelejeW keâe mebmeej) Deewj (3)- osJeueeskeâ (osJeleeDeeW keâe mebmeej)~ ceveg<Ùeueeskeâ DeLee&led ceveg<ÙeeW keâe Ùen mebmeej kesâJeue heg$e (yesšs) kesâ Éeje ner peerlee pee mekeâlee nw, efkeâmeer DevÙe keâce& Ùee Deveg<"eve mes Fmes veneR peerlee pee mekeâlee; efhele=ueeskeâ Ùeeveer efhelejeW keâer ogefveÙee keâes keâce& DeLee&led mebmkeâejeW kesâ ceeOÙece mes peerlee pee mekeâlee nw Deewj osJeueeskeâ Ùeeveer osJeleeDeeW keâer ogefveÙee keâes efJeÅee DeLee&led OÙeeve kesâ ceeOÙece mes peerlee pee mekeâlee nw~ meYeer ueeskeâeW ceW ‘osJeueeskeâ’ Ùeeveer osJeleeDeeW keâe ueeskeâ ner ßes<" nw, FmeefueS meowJe ‘efJeÅee’ Ùeeveer OÙeeve keâer ner ØeMebmee SJeb DevegMebmee keâer peeleer nw~ ~~1-5-16~~

DeLeele: mecØeefòeÙe&oe Øew<ÙevcevÙelesÓLe heg$eceen lJeb yeÇÿe

lJeb Ùe%emlJeb ueeskeâ Fefle~ me heg$e: ØelÙeenenb yeÇÿeenb Ùe%ees

Ónced ueeskeâ Fefle~ ÙeÉw efkeâ_Ûeevetkeäleb lemÙe meJe&mÙe yeÇÿeslÙeskeâlee~

Ùes Jew kesâ Ûe Ùe%eemles<ee Bd meJex<eeb Ùe%e FlÙeskeâlee~

Ùes Jew kesâÛe ueeskeâemles<ee Bd meJex<eeb ueeskeâ FlÙeskeâlewleeJeÉe

Fo Bd meJe&ceslevcee meJe& Bd mevveÙeefceleesÓYegvepeefoefle~

lemceeled heg$ecevegefMe<šb ueeskeäÙeceengmlemceeosvecevegMeemeefle~ me

ÙeowJebefJeomceeuueeskeâelØewlÙeLewefYejsJe ØeeCew: men heg$eceeefJeMeefle~

me ÙeÅevesve efkeâef_Ûeo#CeÙeeÓke=âleb YeJeefle lemceeosve Bd

meJe&mceelheg$ees ceg_Ûeefle~ lemceeled heg$ees veece~ me heg$esCewJeeefmcebuueeskesâ

Øeefleefle<"lÙeLewvecesles owJee: ØeeCee Dece=lee DeeefJeMeefvle~ ~~ 1-5-17 ~~

DeLeele: mecØeefòe: —Ùeoe Øew<ÙevcevÙelesÓLe heg$eceen, lJeb yeÇÿeced,

lJeb Ùe%e:, lJeb ueeskeâ Fefle~ me heg$e: ØelÙeen, Denb yeÇÿe, Denb Ùe%e:,

Denced ueeskeâ Fefle~ ÙeÉw efkeâ_Ûeevetkeäleb lemÙe meJe&mÙe yeÇÿeslÙeskeâlee~

Ùes Jew kesâ Ûe Ùe%eemles<eeb meJex<eeb Ùe%e FlÙeskeâlee~

Ùes Jew kesâ Ûe ueeskeâemles<eeced meJex<eeced ueeskeâ FlÙeskeâlee, SleeJeÉe

Foced meJe&ced, Slevcee meJe&ced mevveÙeefceleesÓYegvepeefoefle~

lemceeled heg$ecevegefMe<šb ueeskeäÙeceeng, lemceeosvecevegMeemeefle~ me

ÙeowJebefJeomceeuueeskeâelØewefle, DeLewefYejsJe ØeeCew: men heg$eceeefJeMeefle~

me ÙeodÙe Devesve efkeâef_Ûeo#CeÙeeÓke=âleced YeJeefle, lemceeosveced

meJe&mceelheg$ees ceg_Ûeefle~ lemceeled heg$ees veece~ me heg$esCewJeeefmcebuueeskesâ

Øeefleefle<"le, DeLewvecesles owJee: ØeeCee Dece=lee DeeefJeMeefvle~ ~~ 1-5-17 ~~

DeLee&led— Deye mecØeefle keâner peeleer nw~ (mecØeefle· meeQhevee, efhelee Deheveer ce=lÙeg kesâ heMÛeeled Fve JeÛeveeW ceW heg$e keâes Dehevee Oece&-keâce& meeQhekeâj peelee nw)~ peye efhelee Ùen mecePelee nw efkeâ ceQ cejves Jeeuee ntB lees Jen Deheves heg$e mes keânlee nw—‘ceQ yeÇÿe ntB, ceQ Ùe%e ntB, ceQ ueeskeâ ntB~’ pees kegâÚ Yeer mJeeOÙeeÙe nw, Gme meyekeâer ‘yeÇÿe’ Ùen Skeâlee nw~ pees kegâÚ Yeer Ùe%e nQ, Gvekeâer ‘Ùe%e’ Ùen Skeâlee nw Deewj pees kegâÚ Yeer ueeskeâ nQ, Gvekeâer ‘ueeskeâ’ Ùen Skeâlee nw~ yeme, Flevee ner ie=nmLe-heg®<e keâe meeje keâòe&JÙe nw~ efheâj, efhelee Ùen ceeveves ueielee nw efkeâ cesje Ùen heg$e cesjs Fme Yeej keâes ueskeâj Fme ueeskeâ mes peeveshej cesjer efMe#ee keâe heeueve keâjsiee~ Dele: Fme Øekeâej DevegMeeefmele ngS heg$e keâes ‘ueeskeäÙe’ (ueeskeâØeeefhle ceW ‘efnlekeâj’, heg$e) keânles nQ~ Fmeer mes efhelee Gmekeâe DevegMeemeve keâjlee nw~ Fme Øekeâej peeveves Jeeuee Jen efhelee peye Fme ueeskeâ mes peelee nw lees Deheves GvneR ØeeCeeW kesâ meeLe heg$e ceW JÙeehle nes peelee nw~ Ùeefo efkeâmeer Øeceeo, efJeIve DeLeJee $egefš mes efhelee kesâ Éeje keâesF& keâòe&JÙe hetje veneR efkeâÙee peelee nw lees Gme meyemes heg$e Gmes cegkeäle keâj oslee nw~ Fmeer mes Gmekeâe veece ‘heg$e’ nw~

Jen efhelee Deheves heg$e Éeje ner Fme ueeskeâ ceW Øeefleef<"le neslee nw~ leye Gme efhelee ceW Ùener Decej Dece=le ØeeCe (ceve, JeeCeer Deewj ØeeCe) ØeJesMe keâjles nQ~ ~~ 1-5-17~~

he=efLeJÙew ÛewveceivesMÛe owJeer JeeieeefJeMeefle~ mee Jew owJeer JeeiÙeÙee

ÙeÅeosJe Jeoefle leòeodYeJeefle~ ~~ 1-5-18 ~~

he=efLeJÙew ÛewveceivesMÛe owJeer JeeieeefJeMeefle~ mee Jew owJeer JeeiÙeÙee

ÙeÅeosJe Jeoefle leòeodYeJeefle~ ~~ 1-5-18 ~~

DeLee&led— he=LJeer Deewj Deefive mes Gme efhelee ceW Jen owJeer DeLee&led efoJÙe ‘JeeCeer’ keâe ØeJesMe neslee nw~ owJeer/efoJÙe JeeCeer Jener nw, efpememes heg®<e pees Yeer yeesuelee Ùee keânlee nw, Jener keâece hetje nes peelee nw~ ~~ 1-5-18~~

efoJeMÛewveceeefolÙeeÛÛe owJeb ceve DeeefJeMeefle~ leÉw owJeb cevees

ÙesveeÓÓvevÅesJe YeJelÙeLees ve MeesÛeefle~ ~~ 1-5-19~~

efoJeMÛewveceeefolÙeeÛÛe owJeb ceve DeeefJeMeefle~ leÉw owJeb cevees

ÙesveevevÅesJe YeJeefle, ÙeLees ve MeesÛeefle~ ~~ 1-5-19~~

DeLee&led— Åegueeskeâ (mJeie&ueeskeâ) Deewj DeeefolÙe (metÙe&) mes FmeceW owJe/efoJÙe ceve keâe ØeJesMe nes peelee nw~

owJe/efoJÙe ceve meÛecegÛe Jener nw, efpememes Jen kesâJeue Deeveefvole jnlee nw, keâYeer Meeskeâ veneR keâjlee~ ~~ 1-5-19~~

DeÆdÙeMÛewveb ÛevõcemeMÛe: owJe: ØeeCe DeeefJeMeefle~ me Jew owJe:

ØeeCees Ùe: me_Ûej Bd MÛeeme_Ûej Bd MÛe ve JÙeLelesÓLees

ve efj<Ùeefle~ me SJebefJelmeJex<ee Yetleeveeceelcee YeJeefle~ ÙeLew<ee

osJelewJe Bd me ÙeLewleeb osJelee Bd meJee&efCe YetleevÙeJevlÙesJe Bd

nwJebefJeo Bd meJee&efCe YetleevÙeJeefvle~ Ùeog efkeâ_Ûescee: Øepee:

MeesÛevlÙecewJeeÓÓmeeb leÆJeefle hegCÙecesJeecegb ieÛÚefle ve n Jew

osJeevheeheb ieÛÚefle~ ~~ 1-5-20~~

DeÆdÙeMÛewveb ÛevõcemeMÛe: owJe: ØeeCe DeeefJeMeefle~ me Jew owJe:

ØeeCees Ùe: mebÛejbMÛeemebÛejbMÛe ve JÙeLeles, DeLees

ve efj<Ùeefle~ me SJebefJelmeJex<ee Yetleeveeceelcee YeJeefle~ ÙeLew<ee

osJelewJeb me:, ÙeLewleeb osJeleeb meJee&efCe YetleevÙeJeefvle, SJeb

nwJebefJeob meJee&efCe YetleevÙeJeefvle~ Ùeog efkeâbÛescee: Øepee:

MeesÛeefvle, DecewJeemeeb leodYeJeefle, hegCÙecesJeecegb ieÛÚefle, ve n Jew

osJeeved heeheb ieÛÚefle~ ~~ 1-5-20~~

DeLee&led— peue mes Deewj Ûevõcee mes FmeceW owJe/efoJÙe ØeeCe DeLee&led efoJÙe-ØeeCe-Meefkeäle keâe ØeJesMe nes peelee nw~ ‘owJe ØeeCe’ DeLeJee ‘efoJÙe-ØeeCe’ Jener nw, pees Ûeuelee ngDee DeLeJee ve Ûeuelee ngDee Yeer (ieefleMeerue DeLeJee efmLej DeJemLee ceW Yeer) JÙeefLele veneR neslee nw Deewj ve ve<š ner neslee nw; Gmes ve lees oo& neslee nw Deewj ve ner Ûeesš ueieleer nw~ pees Fme yeele keâes peelee nw Jen mecemle YetleeW DeLee&led meYeer ØeeefCeÙeeW keâe ‘Deelcee’ yeve peelee nw~ pewmee Ùen osJelee ‘ØeeCe’ nw, Jewmee ner Jen nes peelee nw~ efpeme Øekeâej mecemle ØeeCeer Fme osJelee (ØeeCe) keâe heeueve Deewj j#ee keâjles nQ Ùeeveer Deheves ØeeCeeW keâer osKeYeeue keâjles nQ, Jewmes ner Jes Gmekeâer Yeer osKeYeeue keâjles nQ~ pees kegâÚ Ùes ØepeeSB/ mevleeve Deeefo Meeskeâ keâjleer nQ, Jen Meeskeâ-peefvele og:Ke GvneR kesâ meeLe jnlee nw~ Fmes lees hegCÙe ner Øeehle neslee nw, keäÙeeWefkeâ osJeleeDeeW kesâ heeme ‘heehe’ veneR neslee~ ~~ 1-5-20~~

ÙeLeelees ›eleceercee Bd mee ~ Øepeeheeflen& keâcee&efCe meme=pess~ leeefve

me=<ševÙevÙeesÓvÙesveemheOe&vle Jeefo<ÙeecÙesJeenefceefle JeeioOeÇs

õ#ÙeecÙenefceefle Ûe#eg: ßees<ÙeecÙenefceefle ßees$eced~ SJecevÙeeefve

keâcee&efCe ÙeLeekeâce&~ leeefve ce=lÙeg: ßeceesYetlJeesheÙesces leevÙeehveesled

leevÙeehlJee ce=lÙegjJee®vOe~ lemceeÛÚ^ecÙelÙesJe Jeekedâ ßeecÙeefle

Ûe#eg: ßeecÙeefle ßees$eceLescecesJe veeÓÓhveesod ÙeesÓÙeb

ceOÙece: ØeeCemleeefve %eelegb oefOeÇjsÓÙeb Jew ve: ßes<"es

Ùe: me_Ûej Bd MÛeeme_Ûej BdMed ve JÙeLelesÓLees ve

efj<Ùeefle~ nvleemÙewJe meJex ™hecemeecesefle~ le SlemÙewJe meJex

™heceYeJe Bd mlemceeosle SlewveeÓÓKÙeeÙevles ØeeCee Fefle~ lesve n JeeJe

lelkegâueceeÛe#eles Ùeefmcevkegâues YeJeefle Ùe SJeb Jeso~ Ùe G nwJebefJeoe

mheOe&lesÓvegMeg<ÙelÙevegMeg<Ùe nwJeevlelees efceüÙele FlÙeOÙeelceced~ ~~ 1-5-21~~

ÙeLeelees ›eleceerceebmee~ Øepeeheeflen& keâcee&efCe meme=pes~ leeefve

me=<ševÙevÙeesÓvÙesveemheOe&vle—Jeefo<ÙeecÙesJeenefceefle JeeioOeÇs, õ#ÙeecÙenefceefle Ûe#eg:, ßees<ÙeecÙenefceefle ßees$eced~ SJecevÙeeefve keâcee&efCe ÙeLeekeâce&~ leeefve ce=lÙeg: ßecees YetlJeesheÙesces, leevÙeehveesled,

leevÙeehlJee ce=lÙegjJee®vOe~ lemceeÛÚ^ecÙelÙesJe Jeekedâ, ßeecÙeefle

Ûe#eg:, ßeecÙeefle ßees$eced, DeLescecesJe veehveesod ÙeesÓÙeb

ceOÙece: ØeeCe:, leeefve %eelegb oefOeÇjs~ DeÙeb Jew ve: ßes<"es

Ùe: me_ÛejbMÛeemebÛejbMed ve JÙeLeles, DeLees ve

efj<Ùeefle~ nvleemÙewJe meJex ™hecemeecesefle~ le SlemÙewJe meJex

™heceYeJeved, lemceeosle SlewveeKÙeeÙevles ØeeCee Fefle~ lesve n JeeJe

lelkegâueceeÛe#eles Ùeefmcevkegâues YeJeefle Ùe SJeb Jeso~ Ùe G nwJebefJeoe

mheOe&lesÓvegMeg<Ùeefle, DevegMeg<Ùe nwJeevlelees efceüÙele FlÙeOÙeelceced~ ~~ 1-5-21~~

DeLee&led— Deye Deeies ‘›ele’ keâe efJeÛeej efkeâÙee peelee nw~ Øepeeheefle ves keâceeX (keâce& keâjves Jeeueer FefvõÙeeW Ùeeveer keâcexefvõÙeeW) keâer jÛevee keâer~ jÛevee nesves hej Jes Skeâ-otmejs mes mheOee& keâjves ueies~ ‘JeeCeer’ veecekeâ FefvõÙe ves Øeefle%ee keâer efkeâ ‘ceQ yeesueleer ner jntBieer’ DeLee&led Deheves yeesueves kesâ Oece& keâes keâYeer yevo veneR keâ™Bieer~ ‘ves$e’ veecekeâ FefvõÙe ves Øeefle%ee keâer efkeâ ‘ceQ meoe osKeleer ner jntBieer’~ ßees$e (keâeve) veecekeâ FefvõÙe ves Øeefle%ee keâerefkeâ ‘ceQ megveer ner jntBieer~’

Fmeer Øekeâej Deheves-Deheves keâce& kesâ Devegmeej DevÙe FefvõÙeeW ves Yeer ‘›ele’ efueÙes/Øeefle%ee keâer~ leye ce=lÙeg ves LekeâeJeve-ßece (Lekeâe osvess Jeeuee ßece) yevekeâj Gvemes mecyevOe efkeâÙee DeLee&led ceewle ves ‘Lekeâeve’ keâe ™he OeejCe keâjkesâ GvnW hekeâÌ[ efueÙee Ùeeveer Lekeâeve-™heer ce=lÙeg Gve FefvõÙeeW ceW JÙeehle nes ieF&, Gve hej ne@Jeer nes ieF&~ GveceW JÙeehle Ùee ne@Jeer neskeâj Lekeâeve-™heer ce=lÙeg ves GvnW (FefvõÙeeW keâes) Deheves JeMe ceW keâj efueÙee~ Fmeer mes JeeCeer Lekeâleer ner nw, ves$e Lekeâlee ner nw, ßees$e Lekeâlee ner nw~ efkeâvleg Ùen pees ceOÙece ‘ØeeCe’ (cegKÙe ØeeCe) nw, FmeceW Jen JÙeehle ve nes mekeâe~ leye Gve FefvõÙeeW ves Gmes peeveves keâe efveMÛeÙe efkeâÙee~ efveMÛeÙe Ùener efkeâ ‘nce meYeer mes ßes<" nQ’, pees Ûeuelee ngDee leLee ve Ûeuelee ngDee Yeer (ieefleceeved DeJemLee ceW Yeer Deewj "njer ngF& DeJemLee ceW Yeer) JÙeefLele veneR neslee Deewj ve ve<š ner neslee nw~ DeÛÚe, nce meYeer Fme kesâ ™he nes peeSB Ùeeveer FmeceW efceue peeSB~ Ssmee efveMÛeÙe keâjkesâ Jes meYeer (meYeer FefvõÙeeB) Fmeer kesâ ™he nes ieFË Ùeeveer meye FefvõÙeeW ves Gmekeâe ™he OeejCe keâj efueÙee~ FmeefueS GvnW ‘ØeeCe’ kesâ veece mes hekeâeje peelee nw, pees Fme jnmÙe keâes peevelee nw, Jen efpeme kegâue ceW neslee nw, Jen kegâue Gmeer kesâ veece mes peevee peelee nw leLee pees Ssmes efJeÉeved mes mheOee& keâjlee nw, Jen metKekeâj DeLeJee efmekegâÌ[keâj Devle ceW cej peelee nw~ Ùen ‘DeOÙeelce-ØeeCe-oMe&ve’ nw DeLee&led Mejerj kesâ mecyevOe ceW efJeÛeej nw~

~~ 1-5-21~~

DeLeeefOeowJeleb pJeefue<ÙeecÙesJeenefcelÙeefiveo&OeÇs

lehemÙeecÙenefcelÙeeefolÙees YeemÙeecÙenefceefle Ûevõcee

SJecevÙee osJelee ÙeLeeowJele Bd~ me ÙeLew<eeb ØeeCeeveeb ceOÙece: ØeeCe SJecesleemeeb osJeleeveeb JeeÙegefve&cueesÛeefvle

¢evÙee osJelee ve JeeÙeg:~ mew<eeÓvemleefcelee

osJelee ÙeÉeÙeg:~ ~~ 1-5-22~~

DeLeeefOeowJeleced — pJeefue<ÙeecÙesJeenefcelÙeefiveo&OeÇs,

lehemÙeecÙenefcelÙeeefolÙe:, YeemÙeecÙenefceefle Ûevõcee:,

SJecevÙee osJelee ÙeLeeowJeleced~ me ÙeLew<eeb ØeeCeeveeb ceOÙece: ØeeCe:, SJecesleemeeb osJeleeveeb JeeÙeg:, efvecueesÛeefvle ¢evÙee osJelee:, ve JeeÙeg:~ mew<eeÓvemleefcelee osJelee ÙeodJeeÙeg:~ ~~ 1-5-22~~

DeLee&led— Deye ‘DeefOeowJe-oMe&ve’ DeLee&led osJeleeDeeW kesâ efJe<eÙe ceW efJeÛeej DeLeJee OÙeeve keâe JeCe&ve efkeâÙee pee jne nw~ keâne peelee nw efkeâ Deefive ves ›ele efueÙee Ùeeveer Øeefle%ee keâer efkeâ ‘ceQ peuelee ner jntBiee’, metÙe& ves ›ele efueÙee Ùeeveer Øeefle%ee keâer efkeâ ‘ceQ lehelee ner jntBiee’ leLee Ûevõcee ves ›ele efueÙee Ùeeveer Øeefle%ee keâer efkeâ ‘ceQ ØekeâeefMele ner neslee jntBiee~’ Fmeer Øekeâej DevÙe osJeleeDeeW ves Yeer ÙeLee—owJele (efpeme osJelee keâe pees JÙeeheej Lee, Gmeer kesâ Devegmeej) ›ele efueÙee/Øeefle%ee keâer~ pewmes Mejerj kesâ DevÙe DebieeW ceW ØeeCe nw, Jewmes ner Fve osJeleeDeeW ceW ‘JeeÙeg’ nw~ keäÙeeWefkeâ DevÙe osJeieCe lees Demle nes peeles nQ, [tye peeles nQ; efkeâvleg ‘JeeÙeg’ keâYeer Demle veneR neslee, keâYeer veneR [tyelee~ Ùen pees JeeÙeg nw, Demle ve nesvesJeeuee osJelee nw~ ~~ 1-5-22~~

DeLew<e Mueeskeâes YeJeefle ÙeleMÛeesosefle metÙeexÓmleb Ùe$e Ûe ieÛÚleerefle

ØeeCeeÉe S<e Gosefle ØeeCesÓmlecesefle leb osJeeMÛeef›eâjs Oece& Bd

me SJeeÅe me G MJe Fefle~ ÙeÉe SlesÓceg¢e&efOeÇÙevle leosJeehÙeÅe

kegâJe&efvle~ lemceeoskeâcesJe ›eleb Ûejsled ØeeCÙeeÛÛewJeeheevÙeeÛÛe vesvcee

heehcee ce=lÙegjehvegJeefoefle~ ÙeodÙeg Ûejsled meceeefheheefÙe<esled lesvees SlemÙew

osJeleeÙew meeÙegpÙe Bd meueeskeâleeb peÙeefle~ ~~ 1-5-23~~

DeLew<e Mueeskeâes YeJeefle —‘ÙeleMÛeesosefle metÙe& Demleb Ùe$e Ûe ieÛÚefle’

Fefle ØeeCeeÉe S<e Gosefle, ØeeCesÓmlecesefle, ‘leb osJeeMÛeef›eâjs Oece&ced,

me SJeeÅe me G MJe:’ Fefle~ ÙeodJee SlesÓceg¢e&efOeÇÙevle leosJeehÙodÙe

kegâJe&efvle~ lemceeoskeâcesJe ›eleb Ûejsled, ØeeCÙeeÛÛewJeeheevÙeeÛÛe, vesvcee

heehcee ce=lÙegjehveg Jeefoefle~ ÙeodÙeg Ûejsled meceeefheheefÙe<esled, lesvees

SlemÙew osJeleeÙew meeÙegpÙeced meueeskeâleeb peÙeefle~ ~~ 1-5-23~~

DeLee&led— Deye Ùen Mueeskeâ nw efkeâ osJeleeDeeW ves Gmeer ‘JeeÙegosJelee’ keâer cevvele ceeveer, efpemeceW mes metÙe& Gielee Deewj efpemeceW metÙe& efÚhelee nw~ Deepe Yeer Fmekeâe heeueve efkeâÙee pee jne nw Deewj keâue Yeer Fmekeâe heeueve efkeâÙee peeSiee~ efve:meosn metÙe& ‘ØeeCe’ mes ner Gefole neslee nw Ùeeveer Gielee nw Deewj ‘ØeeCe’ ceW ner Demle nes peelee nw, [tye peelee nw~ Deheveer Øeefle%eeDeeW keâes osJeleeDeeW ves Dehevee ‘Oece&’ yeveeÙee~ Jen Oece& keâue Yeer Lee, Deepe nw Deewj Jener keâue Yeer jnsiee~ osJeleeDeeW ves pees ›ele Gme meceÙe OeejCe efkeâÙee Lee DeLee&led pees Øeefle%ee Gme meceÙe ueer Leer, Jener Deepe Yeer ]keâeÙece nQ~ Dele: ceveg<Ùe keâes Yeer Skeâ ner ›ele keâe heeueve keâjvee ÛeeefnS~ ‘ØeeCe’ Deewj ‘Deheeve’ (MJemeve Deewj Glmepe&ve) kesâ keâeÙe& keâjsb DeLee&led meeBme Devoj KeeRÛeW Deewj yeenj ÚesÌ[W; Ssmee ve nes efkeâ ce=lÙeg (Lekeâeve) keâer yegjeF& Gme hej ne@Jeer nes peeS~ ceveg<Ùe Fme ›ele keâe DeeÛejCe keâjW Deewj Ùeefo Fmekeâe DeeÛejCe keâjW lees Fmes mechetCe& keâjves keâer Yeer FÛÚe jKeW, Fmemes Jen Fme osJelee mes meeÙegpÙe (efceueve) Deewj meeueeskeäÙe (otmejs kesâ meeLe Skeâ ner ueeskeâ Ùee mLeeve ceW efveJeeme) Øeehle keâjlee nw~ ~~ 1-5-23~~

~~ Fefle he_Ûeceb yeÇeÿeCeced ~

~~ heeBÛeJeeB yeÇeÿeCe meceehle ~~

µµµ

~~ßeer nefj~~

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod ~~

DeLe ØeLeceesÓOÙeeÙe: -- <e<"b yeÇeÿeCeced

ØeLece DeOÙeeÙe

----------

Ú"e yeÇeÿeCe

----------

(veece, ™he Deewj keâce& keâe GuuesKe)

-----------------------

mecemle keâce& Mejerj mes ner nesles nQ

Deewj Gvekeâer ØesjCee Mejerj ceW efmLele

Deelcee osleer nw~ Ùen ‘Deelcee’

ner meye keâceeX keâe ‘yeÇÿe’ nw~

-----------------

meejebMe—‘ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod’ kesâ ØeLece DeOÙeeÙe kesâ Ú"s yeÇeÿeCe ceW Ùen yeleeÙee ieÙee nw efkeâ Fme mebmeej ceW pees-kegâÚ Yeer nw, Jen—‘veece, ™he Deewj keâce&’— Fve leerveeW keâe ner mecegoeÙe nw~ Fve veeceeW keâe Gheeoeve (Jen meece«eer, efpememes keâesF& Jemleg yeves) ‘JeeCeer’ nw~ mecemle veeceeW keâer Glheefòe ‘JeeCeer’ Éeje ner nesleer nw~ mecemle ™heeW keâe Gheeoeve ‘Ûe#eg’ (ves$e) nw~ mecemle metÙe& Fme Ûe#eg mes ner Glhevve nesles nQ~ mecemle ™heeW keâes OeejCe keâjves mes ‘Ûe#eg’ ner Fve ™heeW keâe ØeeCe nw, ‘yeÇÿe’ nw~ mecemle keâceeX keâe Gheeoeve Ùen ‘Deelcee’ nw~ mecemle keâce& Mejerj mes ner nesles nQ Deewj Gvekeâer ØesjCee Mejerj ceW efmLele Deelcee osleer nw~ Ùen ‘Deelcee’ ner meye keâceeX keâe ‘yeÇÿe’ nw~ Deelcee Éeje ner veece, ™he Deewj keâce& Glhevve ngS nQ~ Dele: Ùes leerveeW Deueie nesles ngS Yeer Skeâ ‘Deelcee’ ner nQ~ Ùen ‘Deelcee’ melÙe mes DeeÛÚeefole ({Bkeâer ngF&) nw~ Ùener ‘Dece=le’ nw~ ‘ØeeCe’ ner ‘Dece=lemJe™he’ nw~ veece Deewj ™he ner melÙe nQ~ ‘Dece=le’ Deewj ‘melÙe’ mes ner ØeeCe DeeÛÚvve nw, DeeJe=òe nw, {Bkeâe ngDee nw, De%eele nw~

-----------------------------------

$eÙeb Jee Fob veece ™heb keâce&~ les<eeb veecveeb JeeefielÙesleos<eecegkeäLecelees

efn meJee&efCe veeceevÙegefòe<"efvle~ Sleos<ee Bd meecewleefæ meJezvee&ceefYe:

mececesleos<eeb yeÇÿewleefæ meJee&efCe veeceeefCe efyeYeefle&~ ~~ 1-6-1~~

$eÙeb Jee Foced —veece ™heb keâce&~ les<eeb veecveeb JeeefielÙesleos<eecegkeäLeced, Delees efn meJee&efCe veeceevÙed Gefòe<"efvle~ Sleos<eeced meece, SleodefOe meJezvee&ceefYe: mececed, Sleos<eeb yeÇÿe, SleodefOe meJee&efCe veeceeefCe efyeYeefle&~ ~~ 1-6-1~~

DeLee&led— Ùen me=ef<š JeemleJe ceW leerve Ûeer]peeW mes yeveer nw~ Ùes leerve Ûeer]peW nQ—‘veece, ™he Deewj keâce&’~ Fve leerve keâe mecegoeÙe nw nw nceejer me=ef<š~ Gve veeceeW keâer ‘JeeCeer’ (meeceevÙele: OJeefve) Ùen ‘GkeäLe’ (ØeeCe; efJeefYevve Øekeâej kesâ osJeleeDeeW kesâ Jewefokeâ mlees$e; Ùe%e Ùee nJeve ceW Jen meceÙe peye ‘GkeäLe’ keâe hee" neslee nw) DeLee&led keâejCe DeLeJee œeesle nw, keäÙeeWefkeâ meejs veece Fmeer mes Glhevve nesles nQ~ Ùen Fvekeâe ‘meece’ (Jesocev$e) nw~ Ùener meye veeceeW ceW meceeve nw~ Ùen Fvekeâe ‘yeÇÿe’ nw, keäÙeeWefkeâ Ùener mecemle veeceeW keâes OeejCe keâjleer nw, keâeÙece keâjleer nw~~ ~~ 1-6-1~~

DeLe ™heeCeeb Ûe#egefjlÙesleos<eecegkeäLecelees efn meJee&efCe ™heeCÙegefòe<"efvle

Sleos<ee Bd meecewleefæ meJez ™hew: mececed~ Sleos<eeb yeÇÿewleefæ

meJee&efCe ™heeefCe efyeYeefle&~ ~~ 1-6-2~~

DeLe ™heeCeeced Ûe#egefjlÙesleos<eecegkeäLeced, Delees efn meJee&efCe

™heeCÙegefòe<"efvle, Sleos<eeced meece, SleodefOe meJez ™hew: mececed~

Sleos<eeced yeÇÿe, SleodefOe meJee&efCe ™heeefCe efyeYeefle&~ ~~ 1-6-2~~

DeLee&led— Deye, ™heeW keâe DeLee&led DeekeâejeW keâe JeCe&ve keâjles nQ~ ves$e (DeeBKe) Fvekeâe ‘GkeäLe’ DeLee&led œeesle nw, keäÙeeWefkeâ Fmeer mes meejs ™he Glhevve nesles nQ~ Ùen Fvekeâe ‘meece’ nw, keäÙeeWefkeâ Ùen mecemle ™heeW kesâ yejeyej DeLee&led mece nw~ Ùen Fvekeâe ‘yeÇÿe’ nw, keäÙeeWefkeâ Ùener mecemle ™heeW keâes OeejCe keâjlee nw, ]keâeÙece jKelee nw~ ~~ 1-6-2~~

DeLe keâce&CeeceelceslÙesleos<eecegkeäLecelees efn meJee&efCe

keâcee&CÙegefòe<"vlÙesleos<ee Bd meecewleefæ meJez: keâce&efYe: meceb

Sleos<eeb yeÇÿewleefæ meJee&efCe keâcee&efCe efyeYeefle&~ leoslel$eÙe Bd

meoskeâceÙeceelceeÓÓlcees Skeâ: mevveslel$eÙeced~ leosleoce=le Bd melÙesve

Úvveced~ ØeeCees Jee Dece=leb veece™hes melÙeb leeYÙeeceÙeb ØeeCeMÚvve:~ ~~ 1-6- 3 ~~

DeLe keâce&CeeceelceslÙesleos<eecegkeäLeced, Delees efn meJee&efCe

keâcee&CÙegefòe<"efvle, Sleos<eeced meece, SledoefOe meJez: keâce&efYe: mececed,

Sleos<eeced yeÇÿe, SleodefOe meJee&efCe keâcee&efCe efyeYeefle&~ leoslel$eÙeced

meoskeâceÙeceelcee,Deelcee Skeâ: mevveslel$eÙeced~ leosleoce=leced melÙesve

Úvveced~ ØeeCees Jee Dece=leced, veece™hes melÙeced,

leeYÙeeceÙeced ØeeCeMÚvve:~ ~~ 1-6- 3 ~~

DeLee&led— Ùen Deelcee ‘Mejerj’ ner keâceeX keâe ‘GkeäLe’ DeLee&led œeesle nw, keäÙeeWefkeâ meYeer keâce& Fmeer mes Glhevve nesles nQ~ Ùen Fvekeâe ‘meece’ nw, keäÙeeWefkeâ Ùen mecemle keâceeX kesâ yejeyej nw, mece nw~ Ùen Fvekeâe ‘yeÇÿe’ nw, keäÙeeWefkeâ Ùener mecemle keâceeX keâes OeejCe keâjlee nw, meYeer keâeÙeeX keâes ]keâeÙece jKelee nw~ Ùes leerve nesles ngS Yeer (veece, keâce&, ™he) Skeâ Deelcee nw Deewj Deelcee Yeer Skeâ nesles ngS Ùes leerve nQ~ Ùen Decej-meòee melÙe (heeBÛe leòJeeW) mes DeeÛÚeefole DeLee&led {Bkeâer ngF& nw~ efve:mevosn ‘ØeeCe’ ner Dece=le nw Ùeeveer ØeeCe ner Decej-meòee nw leLee ‘veece’ Deewj ‘™he’ melÙe nQ, Gve oesveeW mes Ùen ‘ØeeCe’ {Bkeâe ngDee nw Ùeeveer ØeeCe-Meefkeäle Fvemes DeeÛÚeefole nw~ ~~ 1-6-3~~

~~ Fefle <e<"b yeÇeÿeCeced ~

~~ Ú"e yeÇeÿeCe meceehle ~~

~~ Fefle ye=noejCÙekeâesheefve<eefo ØeLeceesÓOÙeeÙe:~~

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod keâe ØeLece DeOÙeeÙe meceehle~~

µµµ

~~ßeer nefj~~

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod ~~

DeLe efÉleerÙeesÓOÙeeÙe:

otmeje DeOÙeeÙe

----------

keäÙee nw otmejs DeOÙeeÙe ceW?

(yeÇÿe Deewj Deelce-leòJe keâe JeCe&ve)

otmejs DeOÙeeÙe ceW Yeer Ún yeÇeÿeCe nQ~ ‘ØeLece yeÇeÿeCe’ ceW [eRie neBkeâves Jeeues DeLee&led yengle yeÌ{-ÛeÌ{keâj yeesuevesJeeues ‘ieeiÙe& yeeueeefkeâ’ $e+ef<e SJeb %eeveer jepee ‘‘DepeeleMe$eg’ kesâ mebJeeo Éeje yeÇÿe SJeb Deelce-leòJe keâes mhe<š efkeâÙee ieÙee nw~ meeLe ner otmejs Deewj leermejs yeÇeÿeCe ceW ‘ØeeCe-Gheemevee’ SJeb yeÇÿe kesâ oes (cetle& Deewj Decetle&) ™heeW keâe JeCe&ve nw~ ÛeewLes yeÇeÿeCe ceW ‘cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe Deewj cew$esÙeer’ keâe mebJeeo nw~ Ùen mebJeeo ÛeewLes DeOÙeeÙe kesâ heeBÛeJeW yeÇeÿeCe ceW Yeer ueieYeie Skeâ ner Øekeâej mes nw~ heeBÛeJeW Deewj Ú"s yeÇeÿeCe ceW ‘ceOegefJeÅee’ Deewj Gmekeâer hejcheje keâe JeCe&ve efkeâÙee ieÙee nw~

--------------------------------

~~ßeer nefj~~

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod ~~

DeLe efÉleerÙeesÓOÙeeÙe: -- ØeLece yeÇeÿeCeced

otmeje DeOÙeeÙe

----------

henuee yeÇeÿeCe

--------

(DepeeleMe$eg yeÇeÿeCe : ieS Les ieg® yeveves, efMe<Ùe yeve ieS)

--------------------------

$e+ef<e keâer yeele megvekeâj efJeÉeved jepee

DepeeleMe$eg ves keâne—‘vener! veneR!

Fmekesâ efJe<eÙe ceW yeele cele keâjes,

keäÙeeWefkeâ Ùen-meye lees ceQ henues

mes ner peevelee ntB~

----------

(meejebMe—‘yeÇÿe%eeve’ keâe GheosMe ossves Skeâ yeej ieie&-iees$eerÙe ‘ieeiÙe& yeeueeefkeâ’ veecekeâ $e+ef<e Jeso-ØeJekeälee cene%eeveer keâeMeer-vejsMe DepeeleMe$eg kesâ ojyeej ceW hengBÛeles nQ~ JeneB Jes DenbkeâejhetCe& JeeCeer ceW ‘yeÇÿe%eeve’ keâe GheosMe osves Deewj ‘yeÇÿe’ keâe %eeve keâjeves keâer yeele keâjles nQ~ Fme hej efJeÉeved DepeeleMe$eg yeoues ceW GvnW YeWš-mJe™he Skeâ menm$e (Skeâ n]peej) ieewSB (ieeÙe) Øeoeve keâjves keâer yeele keâjles nQ, hejvleg yeeueeefkeâ $e+ef<e DepeeleMe$eg keâes mevleg<š veneR keâj heeles~)

--------------------------------------

Ô Âhleyeeueeefkeâne&vetÛeevees ieeiÙe& Deeme~ me nesJeeÛeepeeleMe$egb keâeMÙeb yeÇÿe les yeÇJeeCeerefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$eg: menm$eceslemÙeeb JeeefÛe o©ees pevekeâes pevekeâ Fefle Jew pevee OeeJevleerefle~ ~~ 2-1-1~~

Ô~ Âhleyeeueeefkeâne&vetÛeevees ieeiÙe& Deeme~ me nesJeeÛeepeeleMe$egb keâeMÙeced, yeÇÿe les yeÇJeeCeerefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, menm$eceslemÙeeb JeeefÛe oodce:, pevekeâes pevekeâ Fefle Jew pevee OeeJevleerefle~~ 2-1-1~~

DeLee&led— Ô! Skeâ meceÙe keâer yeele nw~ ieeiÙe& (ieie&) iees$e ceW Glhevve $e+ef<e yeeueeefkeâ DelÙevle Denbkeâejer Les~ GvneWves JeejeCemeerr (keâeMeerr) kesâ efJeÉeved jepee DepeeleMe$eg kesâ heeme peekeâj keâne—‘ns jepeved! ceQ legcnW ‘yeÇÿe’ keâe GheosMe Ùeeveer %eeve osvee Ûeenlee ntB~’ Gme hej jepee DepeeleMe$eg yeesues—‘Deiej ‘yeÇÿe’ keâe GheosMe osles ngS Deeheves cegPes mevleg<š keâj efoÙee lees Fme keâeÙe& kesâ efueS ceQ Deehekeâes Skeâ n]peej ieeÙe YeWš keâ™Biee~’ Fme hej $e+ef<e yeeueeefkeâ yeesues—‘jepeved! ueesie pevekeâ-pevekeâ keânkeâj oewÌ[les nQ DeLee&led meye ueesie Ùener keânles nQ efkeâ ‘pevekeâ yeÌ[e oeveer nw, pevekeâ yeÌ[e ßeeslee nw~ Deeheves Deheves Fme JeÛeve mes efkeâ ‘ceQ legcnW Skeâ n]peej ieeÙe Øeoeve keâ™Biee’ Ùes oesveeW yeeleW melÙe efmeæ keâj oer nQ~’ ~~ 2-1-1~~

me nesJeeÛe ieeiÙeex Ùe SJeemeeJeeefolÙes heg®<e SlecesJeenb yeÇÿeesheeme Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$egcee& cewleefmcemebJeefo<"e~ Deefle<"e: meJex<eeb Yetleeveeb cetOee& jepesefle Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemlesÓefle<"e: meJex<eeb Yetleeveeb cetOee& jepee YeJeefle~~~ 1-2-2~~

me nesJeeÛe ieeiÙe&:, Ùe SJeemeeJeeefolÙes heg®<e Sleced SJeenb yeÇÿeesheeme Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, cee cewleefmcemebJeefo<"e:~ Deefle<"e: meJex<eeb Yetleeveeb cetOee& jepesefle Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemlesÓefle<"e: meJex<eeb Yetleeveeb cetOee& jepee YeJeefle~ ~~ 1-2-2~~

DeLee&led— yeeueeefkeâ ieeiÙe& $e+ef<e ves keâne—‘Ùen heg®<e pees mee#eeled ™he mes ‘metÙe&‘ ceW efJeÅeceeve nw, ceQ Fmeer keâer ‘yeÇÿe-™he’ mes Gheemevee keâjlee nBt, Fmes ‘yeÇÿe’ ceevekeâj Fmekeâe OÙeeve-ceceve keâjlee ntB~’ $e+ef<e keâer yeele megvekeâj efJeÉeved jepee DepeeleMe$eg ves keâne—‘vener! veneR! Fmekesâ efJe<eÙe ceW yeele cele keâjes, keäÙeeWefkeâ Ùen-meye ceQ henues mes ner peevelee ntB~ Ùen heg®<e pees mee#eeled metÙe& ceW efmLele nw— Ùen meyekesâ Thej efmLele nw; Ùen mecemle YetleeW-ØeeefCeÙeeW keâe ‘cemlekeâ’ Deewj ‘jepee’ nw DeLee&led Ùen meJe&JÙeeheer Deewj meYeer ØeeefCeÙeeW keâe cegefKeÙee nw leLee osoerhÙeceeve nw~ ceQ Ssmee mecePekeâj Fmekeâer Gheemevee keâjlee ntB, Fmekeâe OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~ pees heg®<e Fmekeâer Fme Øekeâej DeLeJee Fme YeeJevee mes Gheemevee keâjlee nw Ùee OÙeeve keâjlee nw, Jen mecemle ØeeefCeÙeeW ceW ßes<", mecemle ØeeefCeÙeeW ceW efMejesceefCe Ùeeveer cegefKeÙee Deewj osoerhÙeceeved neslee nw~’ ~~ 2-1-2~~

me nesJeeÛe ieeiÙeex Ùe SJeemeew Ûevõs heg®<e SlecesJeenb yeÇåesheeme Fefle~

me nesJeeÛeepeeleMe$egcee& cewleefmcevmebJeefo<"e~ ye=nved heeC[jJeemee:~

meescees jepesefle Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemlesÓnjnn&

megle: Øemeglees YeJeefle veemÙeevveb #eerÙeles~ ~~ 2-1-3~~

me nesJeeÛe ieeiÙe&:, Ùe SJeemeew Ûevõs heg®<e SlecesJeenb yeÇåesheeme Fefle~

me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, cee cewleefmcevmebJeefo<":e~ ye=nved heeC[jJeemee:~

meescees jepesefle Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemlesÓnjnn&

megle: Øemeglees YeJeefle veemÙeevveced #eerÙeles~ ~~ 2-1-3~~

DeLee&led—ieeiÙe& $e+ef<e ves keâne—‘Ùen pees heg®<e Ûevõcee ceW efmLele nw, ceQ Fmeer keâer ‘yeÇÿe™he’ ceW Gheemevee keâjlee ntB, yeÇÿe ceevekeâj Fmekeâe ner OÙeeve keâjlee ntB’~ Fme hej jepee DepeepeMe$eg ves keâne—‘veneR, veneR! ke=âheÙee Fmekesâ efJe<eÙe ceW yeele cele keâjes, keäÙeeWefkeâ Ùen meye ceQ henues mes ner peevelee ntB~ Ûevõcee ceW efmLele Ùen heg®<e ceneved, MJesle Jem$eOeejer, oerefhleceeved meesce jepee nw— Ssmee ceevekeâj ceQ Fmekeâer Gheemevee keâjlee nBt, Fmekeâe OÙeeve keâjlee ntB~ pees Fmekeâer Fme Øekeâej DeLee&led Fme YeeJevee mes Gheemevee keâjlee nw, Gmekesâ efueS efvelÙe-Øeefle meesce megle Deewj Øemlegle1 neslee nw leLee Gmekeâe Devve #eerCe veneR neslee~’

(MeyoeLe&—1-cegKÙe Ùee ieewCe meesce-Ùe%e DeLee&led oesveeW Øekeâej kesâ meesce-Ùe%e Gme Gheemekeâ keâes Øeehle nesles nQ~) ~~ 2-1-3~~

me nesJeeÛe ieeiÙeex Ùe SJeemeew efJeodÙegefle heg®<e SlecesJeenb

yeÇÿeesheeme Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, cee cewleefmcevmebJeefo<"e,

lespemJeerefle Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles

lespemJeer n YeJeefle lespeefmJeveer nemÙe Øepee YeJeefle~ ~~ 2-1-4~~

me nesJeeÛe ieeiÙe&:, Ùe SJeemeew efJeodÙegefle heg®<e SlecesJeenb

yeÇÿeesheeme Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, cee cewleefmcevmebJeefo<"e:,

lespemJeerefle Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles

lespemJeer n YeJeefle, lespeefmJeveer nemÙe Øepee YeJeefle~ ~~ 2-1-4~~

DeLee&led— ieeiÙe& $e+ef<e ves keâne—‘Ùen pees heg®<e efJeÅegle (efyepeueer) ceW efmLele nw, ceQ Fmeer keâer ‘yeÇÿe™he’ ceW Gheemevee keâjlee ntB, OÙeeve keâjlee ntB~’

Fme hej jepee DepeeleMe$eg yeesues—‘veneR, veneR! Fmekeâer ÛeÛee& cele keâjes, keäÙeeWefkeâ Ùen meye ceQ henues mes ner peevelee ntB~ ceQ Fmekeâer efve:meosn MeefkeäleMeeueer Ùeeveer ‘lespemJeer™he’ mes Gheemevee keâjlee ntB, OÙeeve keâjlee ntB~ pees keâesF& Fmekeâer Fme Øekeâej DeLee&led Fme YeeJevee mes Gheemevee keâjlee nw, Jen lespemJeer Deewj MeefkeäleMeeueer nes peelee nw leLee Gmekeâer Øepee (mevleeve) Yeer lespeefmJeveer nesleer nw~’ ~~ 2-1-4~~

me nesJeeÛe ieeiÙeex Ùe SJeeÙeceekeâeMes heg®<e SlecesJeenb yeÇÿeesheeme Fefle~

me nesJeeÛeepeeleMe$egcee& cewleefmcevmebJeefo<"e:~ hetCe&ceØeJeleeaefle

Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles hetÙe&les ØepeÙee

heMegefYevee&mÙeemceeuueeskeâelØepeesÉle&les~ ~~ 2-1-5~~

me nesJeeÛe ieeiÙe&:, Ùe SJeeÙeceekeâeMes heg®<e SlecesJeenb yeÇÿeesheeme Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$e:, cee cewleefmcevmebJeefo<"e:~ hetCe&ceØeJeleeaefleJee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles hetÙe&les ØepeÙeeheMegefYe: veemÙeemceeuueeskeâelØepeesÉle&les~ ~~ 2-1-5~~

DeLee&led— ieeiÙe& $e+ef<e ves keâne—‘Ùen pees heg®<e DeekeâeMe ceW efmLele nw, ceQ Fmeer keâer ‘yeÇÿe™he’ mes Gheemevee keâjlee ntB, Fmekeâe ‘yeÇÿe™he’ ceW OÙeeve keâjlee ntB~’

Fme hej jepee DepeeleMe$eg yeesues—‘veneR, veneR! ke=âheÙee Fmekesâ efJe<eÙe ceW yeele cele keâjes, keäÙeeWefkeâ Ùen meye ceQ henues mes ner peevelee ntB~ ceQ Gmekeâes hetCe& Deewj ve efcešvesJeeuee (DeÛeue ™he mes) peevekeâj Gheemevee keâjlee ntB, Gmekeâe OÙeeve keâjlee ntB~ pees keâesF& Fmekeâer Fme Øekeâej DeLee&led Fme YeeJevee mes Gheemevee keâjlee nw, Jen Øepee/mevleeve Deewj heMegDeeW mes hetCe& neslee nw Deewj Fme ueeskeâ ceW Gmekeâer Øepee (mevleeve) keâe GÛÚso (veeMe, OJebme) veneR neslee Ùeeveer Gmekeâer mevleeve Fme mebmeej ceW keâYeer ve<š veneR nesleer~’

~~2-1-5~~

me nesJeeÛe ieeiÙeex Ùe SJeeÙeb JeeÙeew heg®<e SlecesJeenb yeÇÿeesheeme

Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$egcee& cewleefmcevmebJeefo<"e~ Fvões

JewkegâC"esÓhejeefpelee mesvesefle Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe

SlecesJecegheemles efpe<Cegne&hejeefpe<CegYe&JelÙevÙelemlÙepeeÙeer~ ~~ 2-1-6~~

me nesJeeÛe ieeiÙe&:, Ùe SJeeÙeb JeeÙeew heg®<e SlecesJeenb yeÇÿeesheeme

Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, cee cewleefmcevmebJeefo<"e:~ Fvões

JewkegâC"esÓhejeefpelee mesvesefle Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe

SlecesJecegheemles efpe<Cegne&hejeefpe<CegYe&JelÙevÙelemlÙepeeÙeer~ ~~ 2-1-6~~

DeLee&led— ieeiÙe& $e+ef<e yeesues—‘ns jepeved! Ùen pees heg®<e JeeÙeg ceW efmLele nw, ceQ Fmekeâer ‘yeÇÿe™he’ mes Gheemevee keâjlee ntB, yeÇÿe™he ceW Fmekeâe OÙeeve keâjlee ntB~’ $e+ef<e keâer yeele megvekeâj jepee DepeeleMe$eg yeesues—‘veneR, veneR! ke=âheÙee Fmekesâ efJe<eÙe ceW yeele cele keâjes~ Fmekeâer lees ceQ Fvõ, JewkegâC" Deewj Dehejeefpelee-mesvee (efpeme mesvee keâes njeÙee ve pee mekesâ) kesâ ™he ceW Gheemevee keâjlee ntB DeLee&led ceQ Gmekeâe YeieJeeved kesâ ™he ceW DeØeeflejesOÙe Deewj DepesÙe mesvee kesâ ™he ceW OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~ pees keâesF& Fmekeâer Fme Øekeâej DeLeJee Fme YeeJevee mes Gheemevee keâjlee nw Jen efJepeÙeer, keâYeer ve nejves Jeeuee neskeâj Deheves Me$egDeeW hej efJepeÙe Øeehle keâj ueslee nw~’ ~~ 2-1-6~~

me nesJeeÛe ieeiÙeex Ùe SJeeÙeceiveew heg®<e SlecesJeenb yeÇÿeesheeme Fefle~

me nesJeeÛeepeeleMe$egcee& cewleefmcevmebJeefo<"e~ efJe<eemeefnefjefle

Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles efJe<eemeefnn& YeJeefle

efJe<eemeefnne&mÙe Øepee YeJeefle~ ~~ 2-1-7~~

me nesJeeÛe ieeiÙe&:, Ùe SJeeÙeceiveew heg®<e SlecesJeenced yeÇÿeesheeme Fefle~

me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, cee cewleefmcevmebJeefo<"e~ efJe<eemeefnefjefle

Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles efJe<eemeefnn& YeJeefle

efJe<eemeefnne&mÙe Øepee YeJeefle~ ~~ 2-1-7~~

DeLee&led— ieeiÙe& $e+ef<e ves keâne—‘Ùen pees Deefive ceW heg®<e nw, Fmekeâer ceQ ‘yeÇÿe™he’ mes Gheemevee keâjlee nBt Ùeeveer Fmes ner yeÇÿe ceevekeâj ceQ Fmekeâe OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~’ Fme hej jepee DepeeleMe$eg yeesues—‘veneR, veneR! ke=âheÙee Fmekeâer ÛeÛee& cele keâjes, keäÙeeWefkeâ Ùen meye ceQ henues mes ner peevelee ntB~ ceQ Fmes menveMeerue ceevekeâj Fmekeâe OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~’ pees keâesF& Fmekeâer Fme Øekeâej DeLeJee Fme YeeJevee mes Gheemevee keâjlee nw, Fme YeeJevee mes Fmekeâe OÙeeve-ceveve keâjlee nw, Jen OewÙe&Meerue nes peelee nw Deewj Gmekeâer mevleeve Yeer OewÙe&Jeeved nes peeleer nw~ ~~ 2-1-7~~

me nesJeeÛe ieeiÙeex Ùe SJeeÙecehmeg heg®<e SlecesJeenb yeÇÿeesheeme

Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$egcee& cewleefmcevmebJeefo<"e:~ Øeefle™he

Fefle Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles Øeefle™he Bd

nwJewvecegheieÛÚefle veeØeefle™heceLees Øeefle™heesÓmceeppeeÙeles~ ~~ 2-1-8~~

me nesJeeÛe ieeiÙe&:, Ùe SJeeÙecehmeg heg®<e SlecesJeenb yeÇÿeesheeme

Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, cee cewleefmcevmebJeefo<"e:~ Øeefle™he

Fefle Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe Sleced Jecegheemles Øeefle™heced,

nwJewvecegheieÛÚefle veeØeefle™heced, DeLees Øeefle™heesÓmceeppeeÙeles~ ~~ 2-1-8~~

DeLee&led— ieeiÙe& $e+ef<e ves keâne—‘Ùen pees heg®<e peueeW (heeefveÙeeW ceW) ceW efmLele nw, Fmekeâer ceQ ‘yeÇÿe™he’ mes Gheemevee keâjlee ntB, Fmes yeÇÿe™he’ ceevekeâj ceQ Fmekeâe OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~’

Fme hej jepee DepeeleMe$eg yeesues—‘veneR, veneR! ke=âheÙee Fmekeâer ÛeÛee& cele keâjes, keäÙeeWefkeâ Ùen meye ceQ henues mes ner peevelee ntB~ Fmekeâer ceQ ‘lespemJeer Øeefle™he’ peevekeâj Gheemevee keâjlee ntB, Fmekeâe OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~ pees keâesF& Fmekeâer Fme Øekeâej mes Gheemevee keâjlee nw, Gmekeâes Jen lespemJeer nes peelee nw Deewj Gmekeâer mevleeve Yeer lespemJeer nes peeleer nw~ Jen Gve meYeer keâes ceele os oslee nw efpevemes Gmekeâe Jeemlee heÌ[lee nw~’ ~~ 2-1-8~~

me nesJeeÛe ieeiÙeex Ùe SJeeÙeceeoMex heg®<e SlecesJeenb yeÇÿeesheeme Fefle~

me nesJeeÛeepeeleMe$egcee& cewleefmcevmebJeefo<"e~ jesefÛe<Cegefjefle

Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles jesefÛe<Cegn&

YeJeefle jesefÛe<Cegne&mÙe Øepee YeJelÙeLees Ùew: meefvveieÛÚefle

meJee& Bd mleeveeflejesÛeles~ ~~ 2-1-9~~

me nesJeeÛe ieeiÙe&:, Ùe SJeeÙeceeoMex heg®<e SlecesJeenb yeÇÿeesheeme Fefle~

me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, cee cewleefmcevmebJeefo<"e~ jesefÛe<Cegefjefle

Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles jesefÛe<Cegn&

YeJeefle jesefÛe<Cegne&mÙe Øepee YeJeefle, DeLees Ùew: meefvveieÛÚefle

meJeeËmleeveeflejesÛeles~ ~~ 2-1-9~~

DeLee&led— ieeiÙe& $e+ef<e ves keâne—‘Ùen pees heg®<e ‘ohe&Ce’ (MeerMes ceW) ceW efmLele nw, ceQ Fmekeâer ‘yeÇÿe™he’ mes Gheemevee keâjlee ntB, Fmes ‘yeÇÿe’ ceevekeâj ceQ Fmekeâe OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~’

Fme hej jepee DepeeleMe$eg yeesues—‘veneR, veneR! ke=âheÙee Fmekeâer ÛeÛee& cele keâjes, keäÙeeWefkeâ Ùen meye ceQ henues mes ner peevelee ntB~ Fmekeâer lees ceQ ‘osoerhÙeceeve’ (Ûecekeâlee ngDee, DelÙevle ØekeâeMeÙegkeäle) ™he mes Gheemevee keâjlee ntB~’ pees keâesF& Fmekeâer Fme Øekeâej DeLee&led Fme YeeJevee mes Gheemevee keâjlee nw, Jen efveefMÛele ner osoerhÙeceeve neslee nw, Gmekeâer Øepee (mevleeve) Yeer osoerhÙeceeve nesleer nw Deewj Gmekeâe efpevemes mebiece (efceueve) neslee nw, Gve meyemes yeÌ{keâj Jen oerefhleceeve neslee nw~ ~~ 2-1-9~~

me nesJeeÛe ieeiÙeex Ùe SJeeÙeb Ùevleb heMÛeeÚyoesÓvetoslÙeslecesJeenb

yeÇÿeesheeme Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$egcee& cewleefmcevmebJeefo<"e~

Demegefjefle Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles meJe& Bd

nwJeeefmce Bd uueeskeâ DeeÙegjsefle vewveb hegje keâeueelØeeCees peneefle~ ~~ 2-1-10~~

me nesJeeÛe ieeiÙe&:, Ùe SJeeÙeced Ùevleced heMÛeeÚyoesÓvetoslÙeslecesJeenb

yeÇÿeesheeme Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$e, cee cewleefmcevmebJeefo<"e:~

Demegefjefle Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles meJe&ced

nwJeeefmcebuueeskeâ DeeÙegjsefle, vewveb hegje keâeueelØeeCees peneefle~ ~~ 2-1-10~~

DeLee&led— ieeiÙe& $e+ef<e yeesues—‘Ûeueles meceÙe ceveg<Ùe kesâ heerÚs pees Ùen Meyo Glhevve neslee nw, Fmeer keâer ceQ ‘yeÇÿe™he’ mes Gheemevee keâjlee ntB, OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~’

leye jepee DepeeleMe$eg ves keâne—‘veneR, veneR! ke=âheÙee Fmekeâer ÛeÛee& cele keâjes, keäÙeeWefkeâ Ùen meye ceQ henues mes ner peevelee ntB~ Fmekeâer lees ceQ ‘ØeeCe™he’ mes Gheemevee keâjlee ntB DeLee&led Fmekeâe ceQ peerJeve kesâ ™he ceW OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~’ pees keâesF& Fmekeâer Fme Øekeâej DeLee&led Fme YeeJevee mes Gheemevee keâjlee nw, Jen Fme ueeskeâ ceW hetCe& DeeÙeg Øeehle keâjlee nw, Fme mebmeej ceW Deheves peerJeve keâer hetCe& DeJeefOe Øeehle keâjlee nw~ Gmes ‘ØeeCe’ keâYeer Yeer meceÙe mes henues veneR ÚesÌ[lee Ùeeveer Gmekeâer meceÙe mes henues ce=lÙeg veneR nesleer nw~

~~ 2-1-10~~

me nesJeeÛe ieeiÙeex Ùe SJeeÙeb efo#eg heg®<e SlecesJeenb yeÇÿeesheeme Fefle~

me nesJeeÛeepeeleMe$egcee& cewleefmcevmebJeefo<"e~ efÉleerÙeesÓveheie Fefle

Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles efÉleerÙeJeevn YeJeefle

veemceeod ieCeefMÚÅeles~ ~~ 2-1-11 ~~

me nesJeeÛe ieeiÙe&:, Ùe SJeeÙeced efo#eg heg®<e SlecesJeenb yeÇÿeesheeme Fefle~

me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, cee cewleefmcevmebJeefo<"e:~ efÉleerÙeesÓveheie Fefle

Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles efÉleerÙeJeevn YeJeefle,

veemceeod ieCeefMÚodÙeles~ ~~ 2-1-11 ~~

DeLee&led— ieeiÙe& $e+ef<e yeesues—‘Ùen pees heg®<e efoMeeDeeW ceW efmLele nw, ceQ Fmekeâer ‘yeÇÿe™he’ mes Gheemevee keâjlee ntB, ‘yeÇÿe™he’ ceW Fmekeâe OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~’

leye jepee DepeeleMe$eg ves keâne—‘veneR, veneR! ke=âheÙee Fmekeâer ÛeÛee& cele keâjes, keäÙeeWefkeâ Ùen meye ceQ henues mes ner peevelee ntB~ ceQ Fmekeâer efÉleerÙe Deewj ‘Deveheie-™he’ (Deve±heie·heie Ùeeveer hewj-jefnle DeLee&led efmLej, ÂÌ{) mes Gheemevee keâjlee ntB, Fmekeâe OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~’ pees keâesF& Fmekeâer Fme Øekeâej DeLee&led Fme YeeJevee mes Gheemevee keâjlee nw, Jen ‘efÉleerÙeJeeved’ neslee nw Deewj Gmemes ieCe keâe efJeÛÚso veneR neslee nw DeLee&led Gmes meeLeer efceueles jnles nQ Deewj Gmekesâ DevegÙeeÙeer keâYeer Gmemes otj veneR nesles~ ~~ 2-1-11~~

me nesJeeÛe ieeiÙeex Ùe SJeeÙeb ÚeÙeeceÙe: heg®<e SlecesJeneb yeÇÿeesheeme

Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$egcee& cewleefmcevmebJeefo<"e~ ce=lÙegefjefle Jee

Denceslegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles meJe& Bd nwJeeefmce Bd uueeskeâ

DeeÙegjsefle vewJeb hegje keâeueevce=lÙegjeieÛÚefle~ ~~ 2-1-12~~

me nesJeeÛe ieeiÙe&:, Ùe SJeeÙeced ÚeÙeeceÙe: heg®<e Sleced SJeneced yeÇÿeesheeme Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, cee cewleefmcevmebJeefo<"e~ ce=lÙegefjefle Jee Denceslegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemles meJe&ced nwJeeefmcebuueeskeâ DeeÙegjsefle, vewJeb hegje keâeueevce=lÙegjeieÛÚefle~ ~~ 2-1-12~~

DeLee&led— ieeiÙe& $e+ef<e ves keâne—‘Ùen pees ‘ÚeÙeeceÙe’ heg®<e nw, Fmekeâer ceQ ‘yeÇÿe™he’ mes Gheemevee keâjlee ntB DeLee&led Fmes ‘yeÇÿe’ ceevekeâj Fmekeâe OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~

leye jepee DepeeleMe$eg yeesues—‘veneR, veneR! keâheÙee Fmekeâer ÛeÛee& cele keâjes, keäÙeeWefkeâ Ùen meye ceQ henues mes ner peevelee ntB~ Fmekeâer lees ceQ ‘ce=lÙeg™he’ mes Gheemevee keâjlee ntB, ‘ceewle’ ceevekeâj ceQ Fmekeâe OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~’ pees keâesF& Fmekeâer Fme Øekeâej DeLeJee Fme YeeJevee mes Gheemevee keâjlee nw,OÙeeve-ceveve keâjlee nw, Jen Fme mebmeej ceW hetCe& DeeÙeg Øeehle keâjlee nw Deewj Gmekesâ heeme meceÙe mes henues ce=lÙeg veneR Deeleer~ ~~ 2-1-12~~

me nesJeeÛe ieeiÙeex Ùe SJeeÙeceelceefve heg®<e SlecesJeenb yeÇÿeesheeme Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$egcee& cewleefmcevmebJeefo<"e~ DeelcevJeerefle Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemle DeelcevJeer

n yeÇJeefle, DeelceefvJeveer nemÙe Øepee YeJeefle me n let<Ceerceeme ieeiÙe&:~ ~~ 2-1-13~~

me nesJeeÛe ieeiÙe&:, Ùe SJeeÙeceelceefve heg®<e SlecesJeenb yeÇÿeesheeme Fefle~ me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, cee cewleefmcevmebJeefo<"e:~ DeelcevJeerefle Jee Denceslecegheeme Fefle~ me Ùe SlecesJecegheemle DeelcevJeer

n yeÇJeefle, DeelceefvJeveer nemÙe Øepee YeJeefle, me n let<Ceerceeme ieeiÙe&:~ ~~ 2-1-13~~

DeLee&led— ieeiÙe& $e+ef<e ves keâne—‘Ùen pees heg®<e ‘Deelcee’ ceW efmLele nw, Fmekeâer ceQ ‘yeÇÿe™he’ mes Gheemevee keâjlee ntB, Fmekeâe Fmeer YeeJevee mes OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~’

$e+ef<e keâer yeele megvekeâj jepee DepeeleMe$eg yeesues—‘veneR, veneR! ke=âheÙee Fmekeâer ÛeÛee& cele keâjes, keäÙeeWefkeâ Ùen meye ceQ henues mes ner peevelee ntB~ Fmekeâer lees ceQ ‘Deelcee Jeeuee’ DeLee&led ‘Deelce-mechevve’ peevekeâj Gheemevee keâjlee ntB, Fmeer YeeJevee mes Fmekeâe OÙeeve-ceveve keâjlee ntB~’ pees keâesF& Gmekeâer Fme Øekeâej DeLee&led Fme YeeJevee mes Gheemevee keâjlee nw, Jen efveMÛeÙe ner ‘Deelce-mebÙeceer’ nes peelee nw Deewj Gmekeâer Øepee (mevleeve) Yeer ‘Deelce-meefppele’ nes peeleer nw~’ leye $e+ef<e ieeiÙe& Ûeghe nes ieS, GvneWsves ceewve meeOe efueÙee~

~~ 2-1-13~~

me nesJeeÛeepeeleMe$egjsleeJevvet FlÙesleeJeæerefle~ vewleeJelee efJeefoleb

YeJeleerefle~ me nesJeeÛe ieeiÙe&: Ghe lJee Ùeeveerefle~ ~~ 2-1-14~~

me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, SleeJevvet Fefle, ÙesleeJeodOeerefle~ vewleeJelee efJeefoleced YeJeleerefle~ me nesJeeÛe ieeiÙe&: Ghe lJee Ùeeveerefle~ ~~ 2-1-14~~

DeLee&led— $e+ef<e ieeiÙe& kesâ Ûeghe nes peeves hej jepee DepeeleMe$eg ves hetÚe—‘yeme! keäÙee Flevee ner nw?’ $e+ef<e ves keâne—‘neB, Flevee ner nw~’ jepee DepeeleMe$eg—‘Fleves mes lees ‘yeÇÿe’ efJeefole veneR neslee, Fleves mes lees ‘yeÇÿe’ keâe %eeve veneR neslee~’ ieeiÙe& $e+ef<e—‘lees cegPes efMe<Ùe yevekeâj Deheves mece#e GheefmLele nessves keâer Dee%ee oW DeLee&led Deye ceQ Skeâ Úe$e kesâ ™he ceW Deehemes mecheke&â keâjvee Ûeenlee ntB~ ~~ 2-1-14~~

me nesJeeÛeepeeleMe$eg: Øeefleueesceb ÛewleÅeodyeÇeÿeCe:

#eef$eÙeceghesÙeeod yeÇÿe ces Je#Ùeleerefle~ JÙesJe lJee

%eheefÙe<Ùeeceerefle~ leb heeCeeJeeoeÙeesòemLeew~ leew n heg®<e Bd

meghleceepeicelegmleces lewvee&ceefYejecev$eÙeebÛe›esâ ye=nvheeC[jJeeme:

meesce jepeefvveefle~ me veesòemLeew~ leb heeefCeveeÓÓhes<eb yeesOeÙeebÛekeâej~

me nesòemLeew~ ~~ 2-1-15 ~~

me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, Øeefleueesceced ÛewleÅeodyeÇeÿeCe:

#eef$eÙeceghesÙeeled, yeÇÿe ces Je#Ùeleerefle~ JÙesJe lJee

%eheefÙe<Ùeeceerefle~ leb heeCeeJeeoeÙeesòemLeew~ leew n heg®<eced

meghleceepeiceleg:, leces lewvee&ceefYejecev$eÙeebÛe›esâ, ye=nved heeC[jJeeme:

meesce jepeefvveefle~ me veesòemLeew~ leb heeefCeveeÓÓhesced yeesOeÙeebÛekeâej~

me nesòemLeew~ ~~ 2-1-15 ~~

DeLee&led—$e+ef<e ieeiÙe& keâer yeele megvekeâj jepee DepeeleMe$eg yeesues—‘Ùen ØeLee kesâ efJehejerle nw~ yeÇÿeCe efkeâmeer #eef$eÙe keâer MejCe ceW Fme DeeMee mes peeS efkeâ Ùen cegPes ‘yeÇÿe’ keâe GheosMe keâjsiee Ùeeveer ‘yeÇÿe’ keâe %eeve osiee, Ùen lees efJehejerle yeele nw, keäÙeeWefkeâ yeÇeÿeCe ner meoe mes #eef$eÙe keâes %eeve osles DeeS nQ~ hejvleg ceQ legcnW Gme ‘yeÇÿe’ keâe %eeve DeJeMÙe keâjJeeTBiee~ leye jepee DepeeleMe$eg $e+ef<e yeeueeefkeâ ieeiÙe& keâe neLe hekeâÌ[keâj G"s Deewj GvnW Skeâ meesÙes ngS JÙeefkeäle kesâ heeme ues ieS~ jepee DepeeleMe$eg ves Gme meesÙes ngS heg®<e keâes ‘ns yeÇÿe! ns heeC[jJeeme! ns meesce jepeved! Deeefo veeceeW mes hegkeâeje~ hejvleg Jen meesÙee ngDee JÙeefkeäle veneR G"e~ leye jepee ves Gme meesÙes ngS heg®<e keâes neLe mes oyee-oyeekeâj peieeÙee lees Jen G" yew"e~ ~~ 2-1-15~~

me nesJeeÛeepeeleMe$egÙe&$ew<e Sleled meghleesÓYetodÙe S<e efJe%eeveceÙe:

heg®<eb keäJew<e leoeÓYetled kegâle Sleoeieeefoefle~ leog n ve cesves ieeiÙe&:~ ~~ 2-1-16 ~~

me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, Ùe$ew<e Sleled meghleesÓYetodÙe S<e efJe%eeveceÙe:

heg®<eb, keäJew<e leoeYetled, kegâle Sleoeieeefoefle~ leog n ve cesves ieeiÙe&:~ ~~ 2-1-16 ~~

DeLee&led— jepee DepeeleMe$eg ves hetÚe—‘Ùen pees ‘Ûeslevee mes Yeje ngDee heg®<e nw, peye meesÙee ngDee Lee, leye keâneB Lee?’ efkeâvleg $e+ef<e ieeiÙe& keâes Fmekeâe keâesF& %eeve veneR Lee~ Jen jepee kesâ meJeeueeW keâe peJeeye veneR peeveles Les~ ~~ 2-1-16~~

me nesJeeÛeepeeleMe$egÙe&$ew<e Sleled~ meghleesÓYetodÙe S<e efJe%eeveceÙe:

heg®<emleos<eeb ØeeCeeveeb efJe%eevesve efJe%eeveceeoeÙe Ùe S<eesÓleù&oÙe

DeekeâeMemleefmce_Úsles~ leeefve Ùeoe ie=åCeefle DeLe nwlelheg®<e:

mJeefheefle veece~ leodie=nerle SJe ØeeCees YeJeefle ie=nerlee Jeeied ie=nerleb

Ûe#egie=&nerle Bd ßees$eb ie=nerleb ceve:~ ~~ 2-1-17 ~~

me nesJeeÛeepeeleMe$eg:, Ùe$ew<e Sleled~ meghleesÓYetodÙe S<e efJe%eeveceÙe:

heg®<e:, leos<eeb ØeeCeeveeced efJe%eevesve efJe%eeveceeoeÙe Ùe S<eesÓleù&oÙe

DeekeâeMemleefmce_Úsles~ leeefve Ùeoe ie=åCeefle DeLe nwlelheg®<e:

mJeefheefle veece~ leodie=nerle SJe ØeeCees YeJeefle, ie=nerlee Jeeied, ie=nerleced

Ûe#eg:, ie=nerleced ßees$ec, ie=nerleced ceve:~ ~~ 2-1-17 ~~

DeLee&led— jepee DepeeleMe$eg ves keâne—‘Ùen pees Ûeslevee mes heefjhetCe& heg®<e nw, peye Ùen meesÙee ngDee Lee, Gme meceÙe Jen Deheveer Ûeslevee kesâ ceeOÙece mes DebieeW kesâ keâeÙeeX keâes DeJeMeesef<ele keâjlee nw Deewj ùoÙe kesâ Yeerlej pees DeekeâeMe (hejceelcee) nw, GmeceW MeÙeve keâjlee nw, GmeceW mees peelee nw~ peye Ùen meòee GvnW DeJeMeesef<ele keâj uesleer nw lees Gmes ‘mJeefheefle1’ keâne peelee nw~ Gme meceÙe Gmes ‘ØeeCe’ OeejCe efkeâÙee ngDee jnlee nw, ‘JeeCeer’ OeejCe keâer ngF& jnleer nw, ‘ves$e’ OeejCe efkeâÙee ngDee jnlee nw, ßees$e (keâeve) OeejCe efkeâS ngS jnlee nw Deewj ‘ceve’ Yeer OeejCe efkeâÙee ngDee ie=nerle jnlee nw DeLee&led peye Ùen ‘mJeefheefle’ keâer DeJemLee ceW neslee nw leye FmeceW ØeeCe, veekeâ, JeeCeer, DeeBKe Deewj ceve meye ueerve nes peeles nQ~

(MeyoeLe&—1-‘mJeefheefle’·Deheves mJe™he keâes Øeehle neslee nw DeLeJee meeslee nw~) ~~ 2-1-17 ~~

me Ùe$ewlelmJehvÙeÙee Ûejefle les nemÙe ueeskeâemleoglesJe cenejepees

YeJelÙeglesJe ceneyeÇeÿeCe GlesJeesÛÛeeJeÛeb efveieÛÚefle~ me ÙeLee

cenejepees peeveheoevie=nerlJee mJes peveheos ÙeLeekeâeceb heefjJelexlewJecesJew<e

SlelØeeCeevie=nerlJee mJes Mejerjs ÙeLeekeâeceb heefjJele&les~ ~~ 2-1-18 ~~

me Ùe$ewlelmJehvÙeÙee Ûejefle les nemÙe ueeskeâe:, leoglesJe cenejepees

YeJeefle, GlesJe ceneyeÇeÿeCe:, GlesJeesÛÛeeJeÛeced efveieÛÚefle~ me ÙeLee

cenejepees peeveheoeved ie=nerlJee mJes peveheos ÙeLeekeâeceb heefjJelexle, SJecesJew<e SlelØeeCeeved ie=nerlJee mJes Mejerjs ÙeLeekeâeceb heefjJele&les~ ~~ 2-1-18 ~~

DeLee&led— peye Jen Fme Øekeâej mJehve-DeJemLee ceW jnlee nw lees Ùes Gmekeâer GheueefyOeÙeeB nesleer nQ~ leye Jen meceüešd/cenejepee neslee nw DeLeJee ceneyeÇeÿeCe neslee nw Ùeeveer TBÛeer-TBÛeer ieefleÙeeW keâes Øeehle neslee nw~ efpeme Øekeâej keâesF& meceüešd/cenejepe Deheves ØepeepeveeW keâes ueskeâj Deheves osMe DeLeJee jepÙe ceW FÛÚe Devegmeej efJeÛejlee/Ietcelee nw, Gmeer Øekeâej Ùen ØeeCeeW keâes «enCe keâjkesâ Deheves Mejerj ceW ÙeLesÛÚ (Deheveer FÛÚe kesâ Devegmeej) efJeÛeejlee/Ietcelee nw~ ~~ 2-1-18 ~~

DeLe Ùeoe meg<eghlees YeJeefle Ùeoe ve keâmÙeÛeve Jeso efnlee veece vee[Ÿees Éemehleefle: menœeeefCe ùoÙeelhegjerleleceefYeØeefle<"vles~

leeefYe: ØelÙeJeme=hÙe hegjerleefle Mesles~ me ÙeLee kegâceejes Jee

cenejepees Jee ceneyeÇeÿeCees JeeÓefleIveerceevevomÙe ielJee MeÙeerlewJecesJew<e SleÛÚsles~ ~~ 2-1-19 ~~

DeLe Ùeoe meg<eghlees YeJeefle, Ùeoe ve keâmÙeÛeve Jeso, efnlee veece vee[Ÿees Éemehleefle: menœeeefCe ùoÙeelhegjerleleceefYeØeefle<"vles~ leeefYe: ØelÙeJeme=hÙe hegjerleefle Mesles~ me ÙeLee kegâceejes Jee cenejepees Jee ceneyeÇeÿeCees JeeefleIveerceevevomÙe ielJee MeÙeerle, SJecesJew<e SleÛÚsles~ ~~ 2-1-19 ~~

DeLee&led— Fmekesâ heMÛeeled peye Jen ienjer veeRo ceW meeslee nw Deewj efpeme meceÙe Jen efkeâmeer kesâ efJe<eÙe ceW kegâÚ Yeer helee veneR jnlee, Gme meceÙe ‘efnlee’ (Skeâ efJeMes<e Øekeâej keâj jkeäleJeeefnveer veme) veece keâer pees yenòej n]peej veeefÌ[ÙeeB ùoÙe mes mechetCe& Mejerj ceW JÙeehle neskeâj efmLele nQ, Gvekesâ Éeje yegefæ kesâ meeLe peekeâj Jen Mejerj ceW JÙeehle neskeâj MeÙeve keâjlee nw~ efpeme Øekeâej keâesF& yeeuekeâ DeLeJee cenejepe Ùee ceneyeÇeÿeCe Deevevo keâer Ûejce-meercee keâes Øeehle neskeâj meeslee nw, Gmeer Øekeâej Ùen Yeer meeslee nw~

~~ 2-1-19 ~~

me ÙeLeesCe&efYemlevlegveesÛÛejsod ÙeLeeÓives: #egõe efJe<hegâefueÁe

JÙegÛÛejvlÙesJecesJeemceeoelceve: meJex ØeeCee: meJex ueeskeâe: meJex

osJee: meJee&efCe Yetleeefve JÙegÛÛejefvle~

lemÙeesheefve<elmelÙemÙe melÙeefceefle ØeeCee Jew melÙeb les<eeces<e mecÙeced~ ~~ 2-1-20 ~~

me ÙeLeesCe&efYemlevlegveesÛÛejsled, ÙeLeeives: #egõe efJe<hegâefueÁe

JÙegÛÛejefvle, SJecesJeemceeoelceve: meJex ØeeCee:, meJex ueeskeâe:, meJex

osJee:, meJee&efCe Yetleeefve JÙegÛÛejefvle~

lemÙeesheefve<eled—melÙemÙe melÙeefceefle ØeeCee Jew melÙeced, les<eeces<e mecÙeced~ ~~ 2-1-20 ~~

DeLee&led— efpeme Øekeâej Skeâ cekeâÌ[e levlegDeeW hej Thej keâer Deesj peelee nw leLee pewmes Deefive mes Deveskeâ Úesšer-Úesšer efÛeveieeefjÙeeB GÌ[leer nQ, Gmeer Øekeâej Fme ‘Deelcee’ mes mecemle ØeeCe, mecemle ueeskeâ, mecemle osJeieCe Deewj mecemle ØeeCeer efJeefJeOe-™he mes Glhevve nesles nQ~ ‘melÙe keâe melÙe’ Ùen Gme ‘Deelcee’ keâe Gheefve<eod nw~ ‘ØeeCe’ ner melÙe nQ~ GvneR keâe Ùen melÙe nw~ ~~ 20 ~~

~~ Fefle ØeLeceb yeÇeÿeCeced ~

~~ henuee yeÇeÿeCe meceehle ~~

µµµ

~~ßeer nefj~~

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod ~~

DeLe efÉleerÙeesÓOÙeeÙe: -- efÉleerÙeb yeÇeÿeCeced

otmeje DeOÙeeÙe

----------

otmeje yeÇeÿeCe

--------

(efMeMeg yeÇeÿeCe : yeÇÿeeC[ Deewj ceeveJe keâer meceevelee)

------------------------

Fme efJeMeeue me=ef<š keâe Deeflemet#ce ™he

hejceelcee ves Fme ceeveJe Mejerj ceW mLeeefhele

efkeâÙee nw Deewj Jen mJeÙeb Yeer Fme Mejerj

ceW ‘ØeeCe-Meefkeäle’ kesâ ™he ceW

efJejepeceeve nw~

--------

(meejebMe— efÉleerÙe DeOÙeeÙe kesâ efÉleerÙe yeÇeÿeCe ceW efJeješd ‘yeÇÿeeC[’ Deewj ‘ceeveJe’ keâer meceevelee keâe yeesOe keâjeÙee ieÙee nw~ pees yeÇÿeeC[ ceW nw, Jener ceeveJe Mejerj ceW efJeÅeceeve nw~ keâne Yeer ieÙee nw—‘Ùeod efheC[s leòyeÇÿeeC[s’ DeLee&led pees-kegâÚ Yeer mLetue Deewj met#ce-™he mes Fme Mejerj ceW efJeÅeceeve nw, Jener Fme efJeješd yeÇÿeeC[ ceW efmLele nw~

--------------------------

Fme yeÇeÿeCe kesâ ØeejcYe ceW ner keâne ieÙee

nw efkeâ efpemeves DeeOeeve, ØelÙeeOeeve,

mLetCee Deewj oece keâes mecePe efueÙee,

Jen ‘hejce%eeve’ keâes Øeehle keâj ueslee nw~

------------------------

JeemleJe ceW Fme efJeMeeue me=ef<š keâe Deeflemet#ce ™he hejceelcee (F&MJej) ves Fme ceeveJe Mejerj ceW mLeeefhele efkeâÙee nw Deewj Jen mJeÙeb Yeer (hejceelcee Yeer) Fme Mejerj ceW ‘ØeeCe-Meefkeäle’ kesâ ™he ceW efJejepeceeve nw~ Fme yeÇeÿeCe kesâ ØeejcYe ceW ner keâne ieÙee nw efkeâ efpemeves DeeOeeve (DeeOeej), ØelÙeeOeeve (Meer<e&), mLetCee (KetBše DeLee&led Devve Deewj peue mes Øeehle nesvesJeeueer peerJeve-Meefkeäle) Deewj oece (yeeBOeves keâer jmmeer DeLee&led Jen ‘veeue’ efpememes efMeMeg Deheveer ceelee kesâ meeLe pegÌ[e jnlee nw) keâes mecePe efueÙee, Jen ‘hejce%eeve’ keâes Øeehle keâj ueslee nw~ ÙeneB ‘efMeMeg’ kesâ ™hekeâ Éeje ‘ØeeCe’ keâes efMeMeg keâe ™he yeleeÙee ieÙee nw~ Ùen efMeMeg DeLeJee ‘ØeeCe’ ceeveJe-Mejerj keâe DeeOeej nw~ ‘Meer<e&’ DeLee&led heeBÛeeW %eevesefvõÙeeB —DeeBKe, keâeve, veekeâ, efpe£e Deewj ceve —ØelÙeeOeeve nQ~ ‘MJeeme’ keâer mLetCee nw Deewj oece ‘Devve’ nw~ ‘ØeeCeleòJe’ keâe Fme Mejerj mes ienje mecyevOe nw~ Fmekesâ efyevee Mejerj keâer meef›eâÙelee DeLeJee ieefleMeeruelee keâer keâuhevee Yeer veneR keâer pee mekeâleer, FmeefueS Fmes Mejerj keâe DeeOeej ceevee ieÙee nw~ ‘Meer<e&’ ner mecemle %eevesefvõÙeeW keâe efveÙev$eCe keâjlee nw Deewj ‘MJeeme’ ner mLetCee-Meefkeäle nw~

ØeeCe keâe DeeOeej ‘Devve’ nw~ efMeMeg keâe Thejer heuekeâ ‘Åegueeskeâ’ (mJeie&ueeskeâ) Deewj efveÛeueer heuekeâ ‘he=LJeerueeskeâ’ nw~ heuekeâeW keâe Pehekeâvee jele Deewj efove nw~ DeeBKeeW kesâ ueeue [esjs ‘®õ’ DeLeJee ‘DeefiveleòJe’ nQ~ ves$eeW keâe ieerueeheve ‘peueleòJe’ nw, ves$eeW keâe me]hesâo Yeeie ‘DeekeâeMe’ nw, keâeueer hegleueer ‘he=LJeerleòJe’ nw Deewj hegleueer kesâ ceOÙe efmLele ‘leeje’ metÙe& nw leLee DeeBKeeW kesâ efÚõ ‘JeeÙegleòJe’ nQ~ Fme jnmÙe keâes mecePeves Jeeuee meeOekeâ peerJeve ceW keâYeer DeYeeJe«emle veneR neslee~ ùoÙe-™heer DeekeâeMe Ùee ØeeCe-™heer leš hej ‘mehle-$e+ef<e’ efJeÅeceeve nQ~ oes keâeve, oes ves$e, oes veeefmekeâe efÚõ Deewj Skeâ jmevee (peerYe Ùee efpe£e) —Ùes meele $e+ef<e nQ~ Fvekesâ meeLe mebJeeo keâjves Jeeueer Dee"JeeR ‘JeeCeer’ nw~ Ùes oesveeW keâeve— cenef<e& ieewlece Deewj cenef<e& YeejÉepe nQ~ Ùes oesveeW ves$e ner cenef<e& efJeMJeeefce$e Deewj cenef<e& peceoefive nQ~ oesveeW veeefmekeâe efÚõ— cenef<e& JeefMe<" Deewj cenef<e& keâMÙehe nQ leLee ‘Jeekedâ’ ner meeleJeW cenef<e& Deef$e nQ~ pees Ssmee peevelee nw Jen mecemle Devve-YeesieeW keâe mJeeceer neslee nw~

--------------------------------------

Ùees nw Jew efMeMeg Bd meeOeeve Bd meØelÙeeOeeve Bd memLetCe Bd

meoeceb Jeso mehle n efÉ<elees Yeüele=JÙeeveJe®CeæŸeÙeb JeeJe

efMeMegÙeexÓÙeb ceOÙece: ØeeCemlemÙesocesJeeÓÓOeeveefceob ØelÙeeOeeveb

ØeeCe: mLetCeeÓvveb oece~ ~~ 2-2-1 ~~

Ùees nw Jew efMeMegcedd meeOeeveced meØelÙeeOeeveced memLetCeced meoececed Jeso mehle n efÉ<elees Yeüele=JÙeeveJe®Ceefæ~ DeÙeb JeeJe efMeMegÙeexÓÙeced ceOÙece: ØeeCe:, lemÙesocesJeeOeeveced, Fob ØelÙeeOeeveced, ØeeCe: mLetCee, Devveb oece~ ~~ 2-2-1 ~~

DeLee&led— pees keâesF& efMeMeg keâes, Gmekesâ ‘Iej, Keeves, KetBšs Deewj jmmeer’ kesâ Yeso meefnle peevelee nw, Jen Deheves mes (mJeÙeb kesâ) És<e keâjves Jeeues meele Yeüele=JÙeeW (YeleerpeeW)1 keâe DeJejesOe keâjlee nw~ Ùen pees ‘‘ceOÙece ØeeCe’ nw— Jener efMeMeg nw~ Gmekeâe Ùen Mejerj ner ‘Iej’ nw~ Ùen ‘efmej’ ner Keevee nw, Ketbše ØeeCe— Devveheeve peefvele Meefkeäle nw Deewj ‘Devve’ ner jmmeer nw~2

(MeyoeLe&—1- oes DeeBKe, oes keâeve, oes veeefmekeâe-efÚõ Deewj cegKe— efJe<eÙeeW keâes peeveves kesâ meele Éej~ 2-Ùen ‘ØeeCe’ Devve-™heer jmmeer kesâ Éeje Devveheeve-peefvele MeefkeäleÙeeW mes yebOee ngDee Fme osn ceW efJeÅeeceeve nw~)

lecesle: mehleeef#eleÙe Gheefle<"vles leÅee Fcee De#e Bd uueesefnvÙees

jepeÙemleeefYejsve Bd ®õesÓvJeeÙeòeesÓLe Ùee De#evveehemleeefYe: hepe&vÙees

Ùee keâveervekeâe leÙeeÓÓefolÙees Ùelke=â<Ceb, lesveeefiveÙe&ÛÚgkeäueb lesvesvões

ÓOejÙewveb Jele&vÙee he=efLeJÙevJeeÙeòee Åeew®òejÙee~ veemÙeevveb

#eerÙeles Ùe SJeb Jeso~ ~~ 2-2-2 ~~

lecesle: mehleeef#eleÙe Gheefle<"vles, leÅee Fcee De#eved ueesefnvÙees

jepeÙemleeefYejsveced ®õesÓvJeeÙeòe:, DeLe Ùee De#evveehemleeefYe: hepe&vÙe:,

Ùee keâveervekeâe leÙeeefolÙe:, Ùelke=â<Ceced, lesveeefive:, ÙeÛÚgkeäueced, lesvesvõ:, DeOejÙewveb Jele&vÙee he=efLeJÙevJeeÙeòee Åeew®òejÙee~ veemÙeevveced

#eerÙeles Ùe SJeb Jeso~ ~~ 2-2-2 ~~

DeLee&led—Gmekeâe Ùen meele Deef#eefleÙeeB (veeMe ve nesvesJeeueer MeefkeäleÙeeB) mleJeve (mlegefle) keâjleer nQ~ GveceW-mes pees Ùes ves$e keâer ueeue jsKeeSB nQ— GvneR kesâ Éeje ®õ Fme ceOÙe ØeeCe kesâ Devegiele1 nw Deewj ves$eeW ceW pees peue nw, Gmekesâ Éeje cesIe (yeeoue) Devegiele nw~ pees keâveerefvekeâe (DeeBKe keâer hegleueer keâe leeje) Gmekesâ Éeje DeeefolÙe (metÙe&) Devegiele nw Deewj pees ves$e keâer keâeefuecee nw Gmekesâ Éeje Deefive Devegiele nw~ pees Megkeäuelee nw, Gmekesâ Éeje Fvõ Devegiele nw~ veerÛes keâer heuekeâ Éeje he=LJeer Fmekesâ Devegiele nw SJeb Thej keâer heuekeâ Éeje Åegueeskeâ (mJeie&ueeskeâ) Fmekesâ Devegiele nw~ pees Fme Øekeâej peevelee nw, Gmekeâe Devve #eerCe veneR neslee Ùeeveer Yeespeve keâer keâceer veneR heÌ[leer~

Gkeäle yeele keâes Deewj mejue Yee<ee ceW keâne peeS lees #eÙe (veeMe) keâes jeskeâves Jeeues Ùes meele osJelee Fmekeâer hetpee keâjles nQ : DeeBKeeW ceW Fve iegueeyeer jsKeeDeeW kesâ ceeOÙece mes ‘®õ’ Fmekeâer osKeYeeue keâjles nQ, DeeBKe ceW pees heeveer nw Gmekesâ ceeOÙece mes ‘hepe&vÙe’, hegleueer kesâ ceeOÙece mes ‘metÙe&’, DeBOesjs Yeeie kesâ ceeOÙece mes ‘Deeie’, MJesle Yeeie kesâ ceeOÙece mes ‘Fvõ’, efveÛeueer heuekeâ kesâ ceeOÙece mes he=LJeer Gme hej OÙeeve osleer nw Deewj Thejer heuekeâ kesâ ceeOÙece mes mJeie& Gmekeâer osKeYeeue keâjlee nw~ pees meeOekeâ Ssmee peevelee nw Gmes Dev ve DeLee&led Yeespeve keâer keâYeer keâceer veneR nesleer~

(MeyoeLe&—1-Devegiele· heerÚs Ûeueves Jeeuee) ~~2-2-2 ~~

leos<e Mueeskeâes YeJeefle~ DeJee&efiyeueMÛeceme TOJe&yegOvemleefmcevÙeMees

efveefnleb efJeMJe™heced~ lemÙeeÓÓmele $e+<eÙe: mehle leerjs Jeeie<šceer

yeÇÿeCee mebefJeoevesefle~ DeJee&efiyeueMÛeceme TOJe&yegOve Fleerob leef#Új:

S<e ¢eJee&efiyeueMÛeceme TOJe&yegOve:~ leefmceÙeMees efveefnleb

efJeMJe™heefceefle ØeeCee Jew ÙeMees efveefnleb efJeMJe™heb ØeeCeevesleoen~

lemÙeeÓÓmele $e+<eÙe: mehle leerj Fefle ØeeCee Jee $e+<eÙe: ØeeCeeCesleoen~

Jeei<šceer yeÇÿeCee mebefJeoevesefle JeeiIÙe<šceer yeÇÿeCee mebefJeòes~~~ 2-2-3~~

leos<e Mueeskeâes YeJeefle~ DeJee&efiyeueMÛeceme TOJe&yegOve:, leefmcevÙeMees

efveefnleb efJeMJe™heced~ lemÙeemele $e+<eÙe: mehle leerjs, Jeeie<šceer

yeÇÿeCee mebefJeoeve Fefle~ ‘DeJee&efiyeueMÛeceme TOJe&yegOve:’ Fleerob leef#Új:, S<e ¢eJee&efiyeueMÛeceme TOJe&yegOve:~ ‘leefmceÙeMees efveefnleb

efJeMJe™heced’ Fefle ØeeCee Jew ÙeMees efveefnleb efJeMJe™heb ØeeCeevesleoen~

‘lemÙeemele $e+<eÙe: mehle leerjs’ Fefle ØeeCee Jee $e+<eÙe: ØeeCeeCesleoen~

Jeei<šceer yeÇÿeCee mebefJeoevesefle JeeiIÙe<šceer yeÇÿeCee mebefJeòes~ ~~ 2-2-3~~

(µefJeMes<e—Ùen cev$e LeesÌ[s-mes hee"-Yeso kesâ meeLe DeLeJe&Jeso 10/8/9 ceW nw~ µÛeceme·meesce keâe yele&ve, efpemeceW meescejme [eueles nQ~ Ùen uekeâÌ[er keâe yevee Skeâ keâšesje-mee (keâÌ[Úer-meer)) neslee nw~ µefieveleer ceW ‘JeeCeer’ meeleJeeR nw, pewmee Deieues KeC[ ceW ‘meele $e+ef<e’ efieveeS ieS nQ hejvleg ‘JeeCeer’ kesâ oes Oece& nQ— ‘Keevee’ Deewj ‘yeesuevee’~ ‘Keeves’ kesâ Oece& keâes ueskeâj ‘JeeCeer’ meeleJeeR nw Deewj ‘yeesueves’ kesâ Oece& keâes ueskeâj Ùen Dee"JeeR nw~ FmeefueS keâne nw—‘JeeCeer’ GveceW Dee"JeeR nw, peyeefkeâ Jen Jeso kesâ Éeje ÙeLeeLe& DevegYeJe keâjleer nw DeLee&led ‘yeÇÿe’ keâe DevegYeJe keâjleer nw, peye Jen Jeso keâe GÛÛeejCe keâjleer nw~)

-------------------------

Skeâ ÛecceÛe nw~ efpemekeâe cegKe veerÛes

keâer Deesj nw Deewj cetue Ùeeveer leuee

Thej keâer Deesj nw~ GmeceW efJeMJe-

Yej keâe Ùeeveer nj Øekeâej keâe

‘%eeve’ jKee ngDee nw~

------------

DeLee&led— Skeâ ÛecceÛe (ÛeceÛee) nw~ efpemekeâe cegKe (cegBn) veerÛes keâer Deesj nw Deewj cetue Ùeeveer leuee Thej keâer Deesj nw~ GmeceW efJeMJe-Yej keâe Ùeeveer nj Øekeâej keâe ‘%eeve’ jKee ngDee nw~ Gmekesâ efkeâveejs hej meele $e+ef<e yew"les nQ, Deewj Dee"JeeR ‘JeeCeer’ nw peeefkeâ Jeso kesâ Éeje ÙeLeeLe& DevegYeJe keâjleer nw~ Ùen ‘ÛecceÛe’ efpemekeâe cegBn veerÛes keâer Deesj leLee cetue Ùeeveer leuee Thej keâer Deesj nw, Jen Ùen ‘efmej’ nw, keäÙeeWefkeâ Fmekeâe cegKe (pees Jemlegle: cegKe Ùee cegBn nw) veerÛes keâer Deesj nw Deewj cetue (efmej keâe efhebpej) Thej keâer Deesj nw~ ‘GmeceW nj-Skeâ Øekeâej keâe %eeve jKee ngDee nw’— ‘ØeeCe’ ner meye Øekeâej keâe %eeve nw, FmeefueS Fme JeÛeve mes ‘ØeeCe’ keâe ner JeCe&ve efkeâÙee ieÙee nw~ ‘Gmekesâ efkeâveejs hej meele $e+ef<e yew"s ngS nQ’—‘FefvõÙe’ ner efve:mevosn $e+ef<e nQ, FmeefueS Fme JeÛeve mes ‘FefvõÙeeW’ keâe JeCe&ve efkeâÙee nw~ ‘Deewj Dee"JeeR JeeCeer nw, pees Jeso kesâ Éeje ÙeLeeLe& keâe DevegYeJe keâjeleer nw’—‘JeeCeer’ ÛeBtefkeâ (Fve meele mes Deueie) Dee"JeeR nw, pees Jeso kesâ Éeje ‘yeÇÿe’ keâe DevegYeJe keâjeleer nw~ ~~ 2-2-3 ~~

FceecesJe ieesleceYejÉepeeJeÙecesJe ieesleceesÓÙeb YejÉepe FceeJesJe

efJeMJeeefce$epeleoiveer DeÙecesJe efJeMJeeefce$eesÓÙeb peceoefiveefjceeJesJe

Jeefme<"keâMÙeheeJeÙecesJe Jeefme<"esÓÙeb keâMÙehees JeeiesJeeef$eJee&Ûee

¢evveceÅelesÓefòen& Jew veecewleÅeoef$eefjefle~ meJe&mÙeeòee YeJeefle

meJe&cemÙeevveb YeJeefle Ùe SJeb Jeso~ ~~ 2-2-4~~

FceecesJe ieesleceYejÉepeew, DeÙecesJe ieeslece:, DeÙeb YejÉepe:, FceeJesJe

efJeMJeeefce$epeleoiveer, DeÙecesJe efJeMJeeefce$e:, DeÙeb peceoefive:, FceeJesJe

Jeefme<"keâMÙeheew, DeÙecesJe Jeefme<":, DeÙeb keâMÙehe:, JeeiesJeeef$e:, JeeÛe ¢evveceÅeles, Deefòen& Jew veecewleÅeoef$eefjefle~ meJe&mÙeeòee YeJeefle meJe&cemÙeevveb YeJeefle Ùe SJeb Jeso~ ~~ 2-2-4~~

DeLee&led— Ùes oesveeW ‘keâeve’ ner ieewlece $e+ef<e Deewj YeejÉepe $e+ef<e nQ~ Ùen oeefnvee ‘keâeve’ ner ieewlece $e+ef<e nw leLee yeeÙeeB keâeve YeejÉepe $e+ef<e nw~ Ùes oesveeW ves$e ner efJeMJeeefce$e $e+ef<e Deewj peceoefive $e+ef<e nQ~ Ùen oeefnvee ves$e ner $e+ef<e efJeMJeeefce$e nw Deewj yeeÙeeB ves$e $e+ef<e peceoefive nw~ Ùes oesveeW IeÇeCe (veekeâ kesâ oesveeW efÚõ Ùeeveer veemeejvOe) ner $e+ef<e Jeefme<" Deewj $e+ef<e keâMÙehe nQ~ Ùen oeefnvee IeÇeCe ner $e+ef<e Jeefme<" nw Deewj yeeÙeeB IeÇeCe $e+ef<e keâMÙehe nw leLee ‘JeeCeer’ ner $e+ef<e Deef$e nw; keäÙeeWefkeâ JeeCeer mes ner ‘Devve-Ye#eCe’ efkeâÙee peelee nw, efpemes $e+ef<e Deef$e keânles nQ~ Gmekeâe efveMÛeÙe ‘Deefòe’ (‘KeevesJeeues’ kesâ DeLe& ceW ner nw) veece Jeeuee ner nw~ pees Fme Øekeâej DeLee&led Fme jnmÙe keâes peevelee nw, Jen meyekeâe Deòee (Yeeskeälee) neslee nw Deewj nj Jemleg Gmekeâe ‘Devve’ nesleer nw Ùeeveer Jen nj Jemleg keâe GheYeesie keâjves Jeeuee neslee nw~

~~2-2-4~~

~~ Fefle efÉleerÙeb yeÇeÿeCeced ~

~~ otmeje yeÇeÿeCe meceehle ~~

µµµ

~~ßeer nefj~~

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod ~~

DeLe efÉleerÙeesÓOÙeeÙe: -- le=leerÙeb yeÇeÿeCeced

otmeje DeOÙeeÙe

----------

leermeje yeÇeÿeCe

--------

(cetòee&cetòe& yeÇeÿeCe : ‘cetòe&’ Deewj ‘Decetòe&’ keâe JeCe&ve)

--------------------------

pees ‘cetòe&’ Ùee ‘JÙekeäle’ nw—Jen efmLej,

peÌ[ Deewj veeMeJeeved nw Ùeeveer cejCeOecee&

nw; efkeâvleg pees ‘Decetòe&’ Ùee ‘DeJÙekeäle’ nw—

Jen met#ce, DeefJeveeMeer Deewj

melele ieefleMeerue nw~

-----------

(meejebMe—‘ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod’ kesâ otmejs DeOÙeeÙe kesâ leermejs yeÇeÿeCe ceW ‘yeÇÿe’ kesâ oes ™heeW—‘cetòe&’ (meekeâej, efpemekeâe keâesF& ™he Ùee Deekeâej nes) Deewj ‘Decetòe&’ (efvejekeâej, cetefle&-jefnle) DeLee&led ‘JÙekeäle’ Deewj ‘DeJÙekeäle’ mJe™heeW keâe JeCe&ve efkeâÙee ieÙee nw~ pees ‘cetòe&’ Ùee ‘JÙekeäle’ nw—Jen efmLej, peÌ[ Deewj veeMeJeeved nw Ùeeveer cejCeOecee& nw; efkeâvleg pees ‘Decetòe&’ Ùee ‘DeJÙekeäle’ nw— Jen met#ce, DeefJeveeMeer Deewj melele ieefleMeerue nw~ ‘DeeefolÙe-ceC[ue’ (metÙe&-ceC[ue) ceW pees efJeefMe<š lespemed-mJe™he heg®<e nw, Jen DecelÙe& (cejCe-jefnle) Deewj DeJÙekeäle YetleeW keâe meej-™he nw~ ‘JeeÙeg’ Deewj ‘Devleefj#e’ Yeer DeJÙekeäle Deewj DecelÙe& nQ~ Jes efvejvlej ieefleMeerue nQ~ ceeveJe-Mejerj ceW DeekeâeMe Deewj ØeeCeleòJe mes efYevve pees he=LJeer, peue, Deefive keâe DebMe efJeÅeceeve nw, Jen cetòe& Deewj cejCeOecee& nw~ ‘ves$e’ Fme meled keâe meej-™he nw~ ‘yeÇÿe’ kesâ efueS meJeexòece GheosMe ‘vesefle-vesefle’ (‘vesefle-vesefle’ JeekeäÙeebMe F&MJej keâes ‘Devevlee’ yeleeves kesâ efueS ØeÙegkeäle efkeâÙee peelee nw) nw, DeLee&led Gme hejyeÇÿe kesâ ÙeLeeLe&-™he keâes hetCe& ™he mes keâesF& Yeer Deepe lekeâ veneR peeve mekeâe~ Gmes ‘melÙe’ veece mes peevee peelee nw; Ùen ‘ØeeCe’ ner efveMÛeÙe-™he mes ‘melÙe’ nw Deewj Jener ‘yeÇÿe’ keâe met#ce-™he nw, Fmeer ceW mecemle yeÇÿeeC[ meceeÙee ngDee nw~

-----------------------------------

És JeeJe yeÇÿeCees ™hes cetleË ÛewJeecetleË Ûe, celÙeË Ûeece=leb Ûe,

efmLeleb Ûe ÙeÛÛe, lÙeÛÛe~ ~~ 2-3-1 ~~

És JeeJe yeÇÿeCees ™hes cetleË ÛewJeecetleË Ûe, celÙeË Ûeece=leb Ûe,

efmLeleb Ûe ÙeÛÛe, lÙeÛÛe~ ~~ 2-3-1 ~~

DeLee&led— ‘yeÇÿe’ kesâ oes ™he nQ— ‘cetòe&’ Deewj ‘Decetòe&’ DeLee&led ‘celÙe&’ Deewj ‘Dece=le’, ‘efmLej’ Deewj ‘Ûej’ leLee ‘meled’ (JÙekeäle) Deewj ‘Demeled’ (DeJÙekeäle) Ùeeveer ‘heefjYeeef<ele Deewj DeheefjYeeef<ele’, ‘mLetue Deewj met#ce’, ‘veMJej Deewj Decej’, ‘meerefcele Deewj Demeerefcele’ Ùee ~ ~~ 2-3-1~~

leoslevcetleË ÙeovÙeÉeÙeesMÛeevleefj#eeÛÛewlevcelÙe&cesleeflmLeleb

Slelmeled~ lemÙewlemÙe cetle&mÙewlemÙe celÙe&mÙewlemÙe efmLelemÙewlemÙe

mele S<e jmees Ùe S<e leheefle melees ¢es<e jme:~ ~~ 2-3-2 ~~

leoslevcetleË ÙeovÙeÉeÙeesMÛeevleefj#eeÛÛe, SlevcelÙe&ced, SleeflmLeleced, Slelmeled~ lemÙewlemÙe cetle&mÙe, SlemÙe celÙe&mÙe, SlemÙe efmLelemÙe, SlemÙe mele S<e jmees Ùe S<e leheefle, melees ¢es<e jme:~ ~~ 2-3-2 ~~

DeLee&led—‘mLetue’ ™he Jen nw pees JeeÙeg Deewj Devleefj#e (DeekeâjMe) mes efYevve nw~ Ùen veMJej nw, Ùen meerefcele nw Deewj Ùen heefjYeeef<ele nw~ pees Ùen Gmekeâe meejmLetue, veMJej, meerefcele Deewj heefjYeeef<ele nw, Jen ‘metÙe&’ nw, keäÙeeWefkeâ ‘metÙe&’ Ûecekeâlee nw, FmeefueS Fmes heefjYeeef<ele Yeer efkeâÙee pee mekeâlee nw, Dele: Ùen heefjYeeef<ele keâe meej nw~~~ 2-3-2 ~~

DeLeecetleË JeeÙegMÛeevleefj#eb Ûewleoce=lecesleÅeosleòÙeled

lemÙewlemÙeecetle&mÙew lemÙeece=lemÙewlemÙe Ùele SlemÙe lÙemÙew<e jmees

Ùe S<e SleefmcevceC[ues heg®<emlemÙe ¢es<e jme~ FlÙeefOeowJeleced~ ~~ 2-3-3 ~~

DeLeecetle&ced—JeeÙegMÛeevleefj#eced Ûe, leoce=leced, SleodÙeled, SleòÙeled,

lemÙewlemÙeecetle&mÙe, lemÙeece=lemÙe, SlemÙe Ùele:, SlemÙe lÙemÙew<e jmees

Ùe S<e SleefmcevceC[ues heg®<e:, lemÙe ¢es<e jme~ FlÙeefOeowJeleced~ ~~ 2-3 3 ~~

DeLee&led— ‘JeeÙeg’ Deewj ‘Devleefj#e’ (DeekeâeMe) Decetòe& nQ, DeheefjYeeef<ele nQ; Ùen Dece=le nw Ùeeveer Decej nw; Ùen ‘Ûej’ nw Deewj Ùen ner ‘Demeled’ nQ~ Fme Decetòe& keâe, Fme Dece=le keâe, Fme Ûej keâe, Fme Demeled keâe Ùen meej nw peesefkeâ Fme metÙe&-ceC[ue ceW heg®<e nw, Ùener Fme Demeled keâe meej nw~ Ùener DeefOeowJele oMe&ve nw~ ~~2-3-3~~

DeLeeOÙeelceefceocesJe cetleË ÙeovÙelØeeCeeÛÛe ÙeMÛeeÙecevlejelcevveekeâeMe

SlecelÙe&cesleeflmLeleceslelmeled lemÙewlemÙe cetle&mÙew SlemÙe

celÙe&mÙewlemÙe efmLelemÙewlemÙe mele S<e jmees ÙeÛÛe#eg: melees ¢es<ejme:~ ~~ 2-3-4 ~~

DeLeeOÙeelceced—FocesJe cetle&ced ÙeovÙelØeeCeeÛÛe,

ÙeMÛeeÙecevlejelcevveekeâeMe:, SlecelÙe&ced,

SleeflmLeleced, Slelmeled, lemÙewlemÙe cetle&mÙe, SlemÙe

celÙe&mÙe, SlemÙe efmLelemÙe, SlemÙe mele S<e jmees

ÙeÛÛe#eg:, melees ¢es<e jme:~ ~~ 2-3-4 ~~

DeLee&led— Deye Mejerj kesâ meoYe& ceW Ùeeveer DeOÙeelce cetòe& Deewj Decetòe& keâe JeCe&ve efkeâÙee peelee nw~ pees ‘ØeeCe’ leLee ‘Mejerj’ kesâ Devoj efJeÅeceeve ‘DeekeâeMe’ nw, Gmekesâ efYevve pees-kegâÚ Yeer nw Jen cetòe& nw, Jen celÙe& nw Ùeeveer veMJej nw, Jen efmLele nw Deewj Jener meled nw~ Ùen pees ‘ves$e’ (DeeBKe) nw Jener Fme cetòe& keâe, Fme celÙe& keâe, Fme efmLele keâe SJeb Fme meled keâe meej nw, keäÙeeWefkeâ Ùen heefjYeeef<ele keâe meej nw~

~~ 2-3-4 ~~

DeLeecetleË ØeeCeMÛe ÙeMÛeeÙecevlejelcevveekeâeMe Sleoce=lecesleÅeod

SleòÙeb lemÙewlemÙeecetle&mÙewlemÙeece=lemÙewlemÙe Ùele SlemÙe lÙemÙew<e

jmees ÙeesÓÙeb oef#eCesÓ#evheg®<emlÙemÙe ¢es<e jme:~ ~~ 2-3-5~~

DeLeecetleced —ØeeCeMÛe ÙeMÛeeÙecevlejelcevveekeâeMe:, Sleoce=leced, SleÅeod, SleòÙeced lemÙewlemÙeecetle&mÙe, SlemÙeece=lemÙe, SlemÙe Ùele:, SlemÙe lÙemÙew<e, jmees ÙeesÓÙeb oef#eCesÓ#evheg®<eye lÙemÙe ¢es<e jme:~

~~ 2-3-5~~

DeLee&led— Deye ‘Dece=le’, ‘Decej’ Ùeeveer met#ce keâe JeCe&ve keâjles nQ~ Fme Mejerj kesâ Devoj ‘ØeeCe’ Deewj pees DeekeâeMe nw, Jen Decetòe& nw, Demeerefcele nw Deewj Ùen DeheefjYeeef<ele nw~ Ùen ‘Dece=le’ nw, Ùen Ûej nw Deewj Ùener Demeled nw~ Fme Decetòe& keâe, Fme Dece=le keâe, Fme Ûej keâe, Fme Demeled keâe—Ùen jme nw~ pees Ùen oef#eCe ves$e kesâ Devleie&le nw Ùeeveer oeefnveer Deesj nw— Ùen Demeled keâe jme nw, DeheefjYeeef<ele keâe meej nw~ ~~2-3-5~~

lemÙe nwlemÙe heg®<emÙe ™heced~ ÙeLee ceenejpeveb Jeemees ÙeLee heeC[dJeeefJekebâ ÙeLesvõieeshees ÙeLeeÓivÙeefÛe&Ùe&Lee hegC[jerkebâ ÙeLee meke=âefÉodÙegòe Bd~ meke=âefÉodÙegòesJe n Jee DemÙe ßeerYe&Jeefle Ùe SJeb JesoeLeele DeeosMees vesefle-vesefle ve ¢eslemceeefoefle veslÙevÙeled hejcemlÙeLe veeceOesÙe Bd melÙemÙe melÙeefceefle ØeeCee Jew melÙeb les<eeces<e melÙeced~

~~ 2-3-6~~

lemÙe nwlemÙe heg®<emÙe ™heced~ ÙeLee ceenejpeveb Jeeme:, ÙeLee

heeC[dJeeefJekeâced, ÙeLesvõieeshe:, ÙeLeeÓivÙeefÛe&:, ÙeLee hegC[jerkeâced,

ÙeLee meke=âefÉodÙegòeced~ meke=âefÉodÙegòesJe n Jee DemÙe ßeerYe&Jeefle Ùe

SJeb Jeso, DeLeele DeeosMe: vesefle-vesefle, ve ¢eslemceeefoefle

veslÙevÙeled hejceefmle, DeLe veeceOesÙeced melÙemÙe

melÙeefceefle, ØeeCee Jew melÙeced, les<eeces<e melÙeced~ ~~ 2-3-6~~

DeLee&led— Fme ‘heg®<e’ Ùeeveer DeefmlelJe keâe ™he Fme Øekeâej nw— nuoer Ùee kesâmej ceW jBiee ngDee Jem$e Ùeeveer kesâmejer, pewmee me]hesâo Tveer Jem$e, pewmee ‘Fvõieeshee’ pewmee ueeue keâerš, pewmeer Deefive keâer pJeeuee, pewmes MJesle keâceue Deewj pewmeer efyepeueer keâer Ûecekeâ nesleer nw~ pees Ssmee peevelee nw, Gmekeâer ßeer (MeesYee, Úše) efyepeueer keâer Ûecekeâ kesâ meceeve, meJe&$e Skeâ-meeLe hewâuevesJeeueer nesleer nw~ Deye Fmekesâ heMÛeeled ‘vesefle-vesefle’ — Ùen ‘yeÇÿe’ keâe DeeosMe nw~ ‘vesefle-vesefle’ — Fmemes yeÌ{keâj keâesF& Glke=â<š DeeosMe veneR nw~ melÙe keâe melÙe Ùen Gmekeâe veece nw~ ‘ØeeCe’ ner melÙe nw—Gmekeâe Ùen melÙe nw~ ~~ 2-3-6~~

~~ Fefle le=leerÙeb yeÇeÿeCeced ~

~~ leermeje yeÇeÿeCe meceehle ~~

µµµ

~~ßeer nefj~~

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod ~~

DeLe efÉleerÙeesÓOÙeeÙe: -- ÛelegLeË yeÇeÿeCeced

otmeje DeOÙeeÙe

----------

ÛeewLee yeÇeÿeCe

--------

(cew$esÙeer yeÇeÿeCe : ‘DeelceleòJe’ hej mebJeeo)

---------------------

Gheefve<eoeW ceW keâneefveÙeeW kesâ efueS

yengle-ner keâce mLeeve nw, JeneB hej

‘%eeve’ keâes DelÙeefOekeâ

cenòJe efoÙee ieÙee nw~

----------

(meejebMe— ‘ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod’ kesâ otmejs DeOÙeeÙe kesâ ÛeewLes yeÇeÿeCe ceW cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe leLee Gvekeâer helveer cew$esÙeer kesâ yeerÛe ‘DeelceleòJe’ keâes ueskeâj mebJeeo nw~ FmeceW cenef<e& osJejele kesâ heg$e cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe keâer oes heeflveÙeeW keâer keâneveer efceueleer nw~ ÙeneB nce Skeâ yeele mhe<š keâjles ÛeueW efkeâ ‘Gheefve<eod’ ceW keâneveer keâe DeeMeÙe keâneveer keânvee veneR neslee nw~ ÙeneB DeLee&led Gheefve<eoeW ceW keâneefveÙeeW kesâ efueS yengle-ner keâce mLeeve nw, ÙeneB ‘%eeve’ keâes DelÙeefOekeâ cenòJe efoÙee ieÙee nw~ cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe kesâ peerJeve keâer Fme keâneveer kesâ ceeOÙece mes Gheefve<eod ceW ‘Deelcee’ keâer ÛeÛee& keâer ieF& nw~ Fme keâneveer ceW osJeef<e& Ùee%eJeukeäÙe ves Deheveer helveer cew$esÙeer kesâ meeLe ‘Deelcee’ Jeeues ØeMve hej Skeâ efJemle=le Deewj ienve ÛeÛee& keâer nw, efpemekeâe meej-™he ÙeneB Øemlegle nw~ keâneveer kesâ Devegmeej cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe keâer oes heeflveÙeeB LeeR—(1)-cew$esÙeer, (2)-keâelÙeeÙeveer~ keâelÙeeÙeveer ie=nmLe-Deeßece ceW jce Ûegkeâer LeeR~ Gvekeâe ceve Deheves ie=nmLe ceW ner ueielee Lee~ Gvekeâer ®efÛe Deheves heefle keâes Øemevve jKeves ceW Deewj Deheves ie=nmLe keâes megÛee™-™he mes Ûeueeves ceW Leer, peyeefkeâ cew$esÙeer keâer ®efÛe ‘yeÇÿe%eeve’ ceW DeefOekeâ Leer~ Gvekeâe ceve ncesMee Ssmes ØeMveeW ceW ueiee DeLeJee GuePee jnlee Lee efpememes Deelcee keâe jnmÙe Gpeeiej nes~ FmeerefueS, Jes ie=nmLeer ceW keâce OÙeeve osleer LeeR Deewj Deheves heefle Éeje Deheves efMe<ÙeeW keâes efMe#ee efoS peeles meceÙe Gvekesâ heeme yew"keâj Gvekesâ %eeve keâes megveves ceW DeefOekeâ OÙeeve osleer LeeR~

-----------------------------

keâelÙeeÙeveer keâer ®efÛe Deheves heefle keâes Øemevve

jKeves ceW Deewj Deheves ie=nmLe keâes megÛee™-

™he mes Ûeueeves ceW Leer, peyeefkeâ cew$esÙeer keâer

®efÛe ‘yeÇÿe%eeve’ ceW DeefOekeâ Leer

--------------------

Fmeer Øekeâej cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe keâe peerJeve JÙeleerle nes jne Lee~ GvneWves megKe-hetJe&keâ Deheves peerJeve kesâ Deveskeâ Je<e& efyeleeS~ peye Jes Deheveer DeeÙeg kesâ ÛeewLesheve ceW hengBÛes lees GvneWves meesÛee efkeâ Deye cegPes ‘ie=nmLe-Deeßece’ keâe lÙeeie keâjkesâ ‘mebvÙeeme-Deeßece’ ceW ØeJesMe keâjvee ÛeeefnS~ mebvÙeeme keâe efJeÛeej ceve ceW Deeves Deewj Gmehej efÛevleve-ceveve keâjves kesâ Ghejevle cenef<e& ves Deheveer helveer cew$esÙeer keâes Deheves heeme yegueeÙee Deewj keâne—‘ns cew$esÙeer! ceQ Ûeenlee ntB efkeâ ie=nmLe-Deeßece keâes ÚesÌ[keâj ceQ mebvÙeemeer yeve peeTB Deewj FmeefueS Ùeefo legce Ûeenes lees ceQ Deheveer mecheefòe keâe yeBšJeeje legce oesveeW (cew$esÙeer Deewj keâelÙeeÙeveer) kesâ yeerÛe yejeyej-yejeyej keâj mekeâlee nBt~ ÙeneB hej cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe ves Deheveer helveer cew$esÙeer keâes ner efme]he&â FmeefueS yegueeÙee keäÙeeWefkeâ keâelÙeeÙeveer lees ie=nmLeer ceW DeefOekeâ ®efÛe jKeleer LeeR~ Jes Deheves heefle keâes Øemevve jKeves ceW ner Dehevee meewYeeiÙe ceeveleer LeeR~ Jes cenef<e& mes efkeâmeer Yeer Øekeâej keâe ØeMve keâjves keâer #ecelee veneR jKeleer LeeR, peyeefkeâ Gheefve<eoeW ceW Ùen mhe<š nw efkeâ efpelevee Gòej ossvesJeeuee cenòJehetCe& nw Glevee ner ØeMve keâjvesJeeuee Yeer cenòJehetCe& nw~ Ùeefo keâesF& GefÛele ØeMve ner ve hetÚs lees efheâj Gòej ossvesJeeuee Deheves Gòej mes efkeâme jnmÙe keâe Kegueemee keâjsiee? FmeefueS cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe ves yegefæceleer Deewj ‘Deelcee’ kesâ Øeefle Glmegkeâ peevekeâj cew$esÙeer keâes ner Deheves heeme yegueeÙee Deewj Gmeer mes yeBšJeejs keâer yeele keâner~ Deheves heefle kesâ cegKe mes yeBšJeejs keâer yeele keâes megvekeâj cew$esÙeer ves Fme Øekeâej keâne—‘ns YeieJeved! Yeues ner hetjs ueeskeâ keâe Oeve cesje nes peeS lees keäÙee Ùen cegPes ‘Dece=leleòJe’ Ùee ‘Decejlee’ efouee mekesâiee?’ Fme hej cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe ves Gòej efoÙee—‘veneR~ Oeve mes lees legcneje peerJeve Skeâ Oeveer JÙeefkeäle keâer lejn nesiee, Oeve mes legce meebmeeefjkeâ megKe lees Yeesie mekeâesieer uesefkeâve Oeve mes meebmeeefjkeâ-yevOeveeW ves cegefkeäle veneR efceue mekeâleer~ Oeve mes Ssmeer DeeMee keâjveer Yeer veneR ÛeeefnS~ ÙeneB ‘Dece=leleòJe’ ‘cegefkeäle’ Ùeeveer pevce Deewj ce=lÙeg kesâ Ûe›eâ mes DeLee&led mebmeej ceW DeeJeeieJeve kesâ Ûe›eâ mes cegefkeäle keâe Øeleerkeâ nw~ ÙeneB Ùen efveefnle nw efkeâ efpemekeâe ue#Ùe ‘keâecegkeâ Deevevo’ nes, Gmes Oeve kesâ meeLe kesâJeue meebmeeefjkeâ megKe Øeehle neWies, cegefkeäle veneR~ ‘Oeve’ Deewj ‘cegefkeäle’ kesâ yeerÛe keâesF& mecyevOe veneR nw leLee Oeve kesâ meeLe efkeâS ieS DeefOe«enCe Deewj mebmkeâej kesâ ceeOÙece mes ‘Decejlee’ Ùeeveer ‘DecejlJe’ keâer keâesF& Gcceero veneR nw~’

--------------------------

efpemekeâe ue#Ùe ‘keâecegkeâ Deevevo’ nes Gmes

Oeve kesâ meeLe kesâJeue meebmeeefjkeâ megKe

Øeehle neWies, cegefkeäle veneR~

---------------

Ùen megvekeâj cew$esÙeer ves keâne—‘ns YeieJeved~ efheâj Fve meyemes keäÙee ]heâeÙeoe nw? Deiej Skeâ efove ceewle Éeje cegPes efveieue ner peevee nw, cegPes efceš ner peevee nw lees Fme Oeve mes cegPes keäÙee ueeYe nes mekeâlee nw? ceQ Gme Ûeer]pe keâe keäÙee keâ™B pees cegPes ncesMee kesâ efueS ]KegMe, Decej Deewj mevleg<š veneR keâj mekeâleer? FmeefueS ns YeieJeved! Fme mevoYe& ceW Deehe pees-kegâÚ Yeer peeveles nQ, Jen cegPes yeleeSB Deewj cesjs ceve ceW Ghepeer Mebkeâe Deewj mevosn keâer yeerceejer mes cegPes cegkeäle keâjeSB leeefkeâ cegPes helee Ûeue mekesâ DeLee&led Ùen %eeve nes mekesâ efkeâ cegPes keäÙee keâjvee nw? Ùeefo cegPes efvelÙe megKeer nesvee nw, efpememes cegPes efkeâmeer Yeer œeesle mes keâesF& YeÙe ve nes lees Fmekeâer keäÙee mecYeeJevee nw? Ùeefo Ùen mecYeeJevee nw lees Fme hejced mevlees<e keâer Øeeefhle kesâ efueS cegPes keâewve-meer efJeefOe Deheveeveer nesieer?’

cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe Deheveer helveer kesâ Fme ØeMve mes DelÙeefOekeâ Øemevve ngS~ Gvnesves keâne efkeâ ‘ceQves Ùen keâYeer veneR meesÛee Lee efkeâ legce cegPemes Ssmee ietÌ{ meJeeue keâjesieer, Jen Yeer leye peye ceQ legcnejs efueS Deheej mecheefòe ÚesÌ[ jne ntB, legcnW {sj-meejer oewuele os jne ntB~ ns cew$esÙeer! Deye ceQ legcnW meYeer mecemÙeeDeeW keâe nue yeleeTBiee, pees legceves cesjs meeceves jKeer nQ, legce cegPes OÙeeve mes megvees!’

Fmekesâ yeeo cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe ves cew$esÙeer keâes ‘yeÇÿe-efJeÅee’ ceW oeref#ele efkeâÙee~ yeÇÿe-efJeÅee hetCe& ‘mJe’ keâe %eeve nw, efpemes ‘hejceelcee’, ‘Deelcee’, ‘Megæ-yegefæ’ Deewj ‘Ûeslevee’ kesâ ™he ceW Yeer peevee peelee nw~ yeme, Ùener %eeve ‘cegefkeäle’ keâe Skeâcee$e jemlee DeLeJee ceeie& nw~ Flevee keânkeâj cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe Fme ceneved melÙe keâer JÙeeKÙee keâjles nQ efkeâ ‘Deelcee’ Deewj ‘hejced-leòJe’ keäÙee nw~

----------------------------

hejceelcee kesâ Øeefle Øesce nessves kesâ keâejCe nce

efkeâmeer Yeer peerJe Ùee efvepeeaJe keâes Øesce

keâjW, Ùener melÙe-ceeie& nw

--------------

cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe keânles nQ efkeâ —‘ns cew$eÙeer! Skeâ heefle Deheveer helveer keâes efme]he&â FmeefueS veneR hÙeej keâjs efkeâ Jen helveer Gmekesâ efueS efØeÙe nw DeLeJee keâesF& helveer Deheves heefle keâes efme]he&â FmeefueS hÙeej ve keâjs efkeâ Jen heefle Gmekesâ efueS efØeÙe nw, yeefukeâ heefle DeLeJee helveer keâes Ùee efkeâmeer Yeer JÙeefkeäle keâes otmejs peerJe mes Øesce keâjles Je]keäle yeme Ùen OÙeeve jKevee ÛeeefnS efkeâ Fme otmejs peerJe kesâ ùoÙe ceW hejceelcee keâe Jeeme nw, Jen hejceelcee ØelÙeskeâ mepeerJe Deewj efvepeeaJe ceW Jeeme keâjlee nw, FmeefueS Gme hejceelcee kesâ Øeefle Øesce nessves kesâ keâejCe nce efkeâmeer Yeer peerJe Ùee efvepeeaJe keâes Øesce keâjW; Øesce keâjves keâe yeme Ùener Skeâ keâejCe nw, Øesce keâjves keâe yeme Ùener Skeâ keâejCe nesvee Yeer ÛeeefnS~ DevÙeLee keâesF& Yeer Deewj keâejCe efpememes efkeâ nce Yeeweflekeâ JemlegDeeW mes Øesce keâjW Ùee Gvemes ueieeJe jKeW, Jen nceejs efueS GheÙeg&keäle veneR nw; keäÙeeWefkeâ Jen nceW keâneR veneR ues pee mekeâleeR~ peyeefkeâ F&MJej keâes ceevekeâj Yeeweflekeâ-JemlegDeeW mes Øesce keâjvee nceW F&MJej kesâ heeme hengBÛee mekeâlee nw~ ÙeneB hej cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe Ùen Yeer mhe<š keâjles nQ efkeâ ‘efkeâmeer mes Øesce keâjvee Gmemes ceesn keâjvee veneR nw yeefukeâ hejceelcee keâes peevekeâj Gme JÙeefkeäle Ùee Gme Jemleg kesâ Øeefle Deeoj Øekeâš keâjvee ner Gmekesâ efueS Øesce nw, peyeefkeâ JeemleJe ceW Ùeefo ceesn ueieevee nes lees Jen F&MJej mes ner ueieevee ÛeeefnS, keäÙeeWefkeâ Jen ceesn nceW ‘cees#e’ Øeoeve keâj mekeâlee nw, yee]keâer keâesF& Yeer ceesn nceW heehe keâer Deesj ner ues peeSiee~’

cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe yeleeles nQ efkeâ ‘Deelceve’ (efvepelJe, DehevelJe) Ùee ‘efvejhes#e’ Skeâ MeefkeäleMeeueer yeue nw, peyeefkeâ ‘Ie=Cee’ Skeâ Deemegjer (je#emeer) yeue nw~ Ùeefo nce efkeâmeer Yeer Ûeer]pe mes, efkeâmeer Yeer JÙeefkeäle mes, efkeâmeer Yeer Jemleg mes Ùen peevekeâj Øesce keâjW efkeâ FmeceW hejceelcee keâe Jeeme nw lees Fmemes nceeje peerJeve Deewj Fme he=LJeer keâe mechetCe& peerJeve megKeceÙe nesiee, peyeefkeâ Ùeefo nceejs ceve ceW Ie=Cee keâe YeeJe nes lees Jen Deemegjer (je#emeer) Meefkeäle keâes yegueelee nw Deewj mebmeej ceW Deemegjer MeefkeäleÙeeW keâes yeue Øeoeve keâjlee nw~’

-----------------------------

Fme yeÇÿeeC[ keâes Deueie-Deueie ve mecePekeâj

Skeâ mecePevee, hejceelcee kesâ Devoj

Ieguee ngDee mecePevee ÛeeefnS

-----------------

cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe keânles nQ efkeâ —‘pees Yeer JÙeefkeäle meYeer peien hejceelcee keâes osKelee nw, Jener meg%eeveer Ùee hejced yegefæceeve keâne peelee nw leLee pees JemlegDeeW keâes Deueie-Deueie osKelee nw, cesjs Deewj hejeÙes ceW Yeso jKelee nw—Jen De%eeveer keâne peelee nw~’

Fmekesâ yeeo cew$esÙeer hetÚleer nQ—‘ns YeieJeved! kewâmes Skeâ Jemleg mes otmejer Jemleg keâe %eeve neslee nw Ùeeveer kewâmes Ùen Øeke=âefle Skeâefve<" nw Deewj Gme Skeâ ‘hejceleòJe’ keâe %eeve kewâmes meYeer JemlegDeeW keâe %eeve Øeoeve keâj mekeâlee nw?’ Fme ØeMve kesâ ceeOÙece mes cew$esÙeer cegKÙele: ‘DeÉwle’ keâe cetue DeLe& peevevee Ûeenleer LeeR~ Fme ØeMve kesâ Gòej ceW cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe yeleeles nQ efkeâ pewmes [ce™ yepeeÙee peelee nw Ùee MebKe yepeeÙee peelee nw Ùee JeerCee yepeeF& peeleer nw lees Gvekesâ Deueie-Deueie mJejeW keâe keâesF& DeLe& veneR neslee uesefkeâve peye Jes Skeâerke=âle nesles nQ lees Gvemes ‘megj’ efvekeâueles nQ~ Fmeer lejn mes Fme hetjs yeÇÿeeC[ keâe Deueie-Deueie keâesF& DeLe& veneR nw yeefukeâ Fme yeÇÿeeC[ keâes Deueie-Deueie ve mecePekeâj Skeâ mecePevee, hejceelcee kesâ Devoj Ieguee ngDee mecePevee Ùee hejceelcee kesâ ™he ceW ner Fme yeÇÿeeC[ keâes osKevee Deewj mecePevee ner mechetCe& ™he mes nceW Fme yeÇÿeeC[ keâer meÛÛeeF& keâes yeleuee mekeâlee nw~ efpeme Øekeâej Deueie-Deueie OJeefveÙeeW keâes Deueie-Deueie megveves Ùee mecePeves mes mebieerle keâe yeesOe veneR neslee nw, Gmeer Øekeâej Fme yeÇÿeeC[ ceW SkeâerkeâjCe ve jnves mes Ùee yeÇÿeeC[ kesâ leòJeeW keâes Deueie-Deueie leòJe mecePeves mes nce yeÇÿeeC[ kesâ meÛÛes mJe™he keâe oMe&ve veneR keâj heeSBies~ Ùeefo nceejs Devoj Ùen yegefæ efJekeâefmele nes ieF& efkeâ nce mechetCe& yeÇÿeeC[ keâes hejceelcee mes efveme=le (efvekeâuee) ngDee ceeveW, Gmes hejceelcee kesâ DeJeÙeJe kesâ ™he ceW osKeW Deewj hejceelcee kesâ DebMe kesâ ™he ceW Fme yeÇÿeeC[ keâes Skeâerke=âle nesles ngS osKeW lees efheâj nce Fmekeâe jnmÙe mecePeWies Deewj nce peeve peeSBies efkeâ Yeeweflekeâlee ceW keâesF& Yeer megKe veneR nw~ ceveg<Ùe keâe Skeâ ner megKe nw, Skeâ ner ue#Ùe nw, Jen nw—‘hejceelcee keâer Øeeefhle~’

------------------------

‘Deelcee’ mJeÙeb ceW Skeâ Deueie FkeâeF&

veneR nw yeefukeâ Jen hejceelcee keâe

ner Skeâ DebMe nw

----------

cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe Deeies GoenjCe osles nQ—‘efkeâ efpeme Øekeâej nceejs Mejerj ceW Deueie-Deueie FefvõÙeeB nesleer nQ uesefkeâve Gve meYeer FefvõÙeeW keâe DeeßeÙe Skeâ ner ‘osn’ nesleer nw, Gmeer lejn Ùen yeÇÿeeC[ Deueie-Deueie nesles ngS Skeâ ner DeeßeÙe Ùeeveer Skeâ ner F&MJej mes efvekeâuee ngDee nw~ FmeefueS, nceW efme]he&â GvneR F&MJej kesâ yeejs ceW meesÛevee ÛeeefnS~’

cenef<e& Deeies keânles nQ efkeâ ‘Ûesleve keâer ienve DeJemLee ceW peerJe heeBÛe leòJeeW mes Thej G" peelee nw Deewj Éwle kesâ efyevee Ûeslevee keâer efvejvlej Skeâlee keâe DevegYeJe keâjlee nw leLee DeÉwle keâes mecePe peelee nw~’

cew$esÙeer ves hegve: Deheves ØeMve keâes mhe<š keâjles ngS hetÚe—YeieJeved! Deelcee keäÙee nw?’

Fme hej cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe yeesues—‘pewmes heeveer ceW [euee ieÙee vecekeâ keâe efheC[ Ùee šgkeâÌ[e heeveer ceW Iegue peelee nw Deewj neLe mes G"eÙes veneR G"lee uesefkeâve vecekeâ kesâ mebÙeesie mes heeveer keâe mJeeo Yeer vecekeâ keâer lejn ner vecekeâerve nes peelee nw, Gmeer Øekeâej Ùen ceneved Devevle Deewj Devlenerve ‘Deelcee’ mJeÙeb ceW Skeâ Deueie FkeâeF& veneR nw yeefukeâ Jen hejceelcee keâe ner Skeâ DebMe nw~

Ùener Deelcee peye hejceelcee mes Deueie nesleer nw lees Jen ‘peerJe’ keânueeleer nw Deewj peye hejceelcee ceW efJeueerve nes peeleer nw lees Jen mJeÙeb ‘hejceelcee’ keâner peeleer nw~ Fme Øekeâej Deelcee keâes Øeehle keâjves kesâ yeeo Gme yegefæ keâer keâesF& meb%ee Ùeeveer keâesF& Ûeslevee veneR jn peeleer nw~’

cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe yeleeles nQ—pewmes ner Skeâ JÙeefkeäle Deelcee kesâ jnmÙe keâes hetCe&le: peeve ueslee nw lees Gmekeâer yegefæ kesâ efueS Deewj kegâÚ Yeer peeveves keâer DeeJeMÙekeâlee veneR nw~’

------------------------

Megæ-yegefæ De«ee¢e (ve «enCe keâjves

ÙeesiÙe) veneR nes mekeâleer nw~ Ùen

Demeerce Deewj De#eÙe nw

-------------

Fme Gòej keâes megveves kesâ yeeo cew$esÙeer keânleer nQ—‘ns YeieJeved! Deeheves Ùen keânkeâj cegPes Yeüce ceW [eue efoÙee nw efkeâ ‘Deelcee’ Megæ-yegefæ nw, Deewj mJeÙeb keâes Øeehle nesves kesâ yeeo FmeceW keâesF& Deewj Ûeslevee veneR jn peeleer~ yeme, Ùener Skeâ Ssmee efJejesOeeYeeme nw, pees cesjs Éeje mecePee veneR ieÙee nw~ ’

Fme hej cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe ves keâne—‘ns cew$esÙeer! ceQ Yeüefcele keâjves keâe efveoxMe veneR os jne ntB~ Megæ-yegefæ keâe DeefmlelJe Deewj Ûeslevee keâer DevegheefmLeefle keâes Skeâ ner FkeâeF& kesâ efueS ef]peccesoej veneR "njeÙee pee mekeâlee~ Deehe Ùen peeve ueW efkeâ mJeÙeb Ùen Megæ-yegefæ DeefJeveeMeer Deewj DeefJeYeepÙe nw~ peneB keâneR Yeer Éwle nw, JeneB JÙeefkeäle FefvõÙeeW Deewj peerJeeW kesâ yeejs ceW ‘efyeieÌ[s ngS efveCe&Ùe keâe’ DeLee&led Demhe<š Ùee Yeüefcele efveCe&Ùe keâe DevegYeJe keâjsiee uesefkeâve pees ‘mJeÙeb’ keâe DevegYeJe keâjlee nw, ‘mJeÙeb’ Ùeeveer ‘ceQ’ keâe DevegYeJe keâjlee nw, peerJeve kesâ meYeer ™heeW ceW meJe&JÙeeheer Skeâerke=âle meeJe&Yeewefcekeâ Ûeslevee keâes ‘osKelee’ Ùee ‘DevegYeJe keâjlee’ nw— Jen Fme Øekeâej kesâ efkeâmeer Yeer ÉbÉ keâes efceše oslee nw DeLee&led Gmekesâ ceve ceW keâesF& Mebkeâe veneR jnleer~’

cew$esÙeer Deeies hetÚleer nQ—‘efpeme %eelee mes Ùen yeÇÿeeC[ peevee peelee nw, Gmes efkeâme Ùev$e mes peevevee ÛeeefnS Deewj Gmes efkeâme Øekeâej peevevee ÛeeefnS?’

Fme hej cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe keânles nQ efkeâ Megæ-yegefæ De«ee¢e (ve «enCe keâjves ÙeesiÙe) veneR nes mekeâleer nw~ Ùen Demeerce Deewj De#eÙe nw~ mebIe Ùee meebmeeefjkeâ ceeceueeW mes Ùen DeÚtlee nw~ Fmes yeeBOee veneR pee mekeâlee~ Ùen og:Ke mes cegkeäle nw, Deefnbmekeâ nw~

Ùen ‘Deelcee’ nw, efpemes peevee pee mekeâlee nw Deewj Fme Øekeâej Ùen ‘Deelcee’ nw, pees mJeÙeb keâes ‘ue#Ùe’ kesâ ™he ceW peeveves keâe meeOeve nw~ Fme Deelcee keâer meeOevee, Fme Deelcee keâe %eeve ner ‘Dece=le-leòJe’ ner meeOevee nw~

-----------------------------------

cew$esÙeerefle nesJeeÛe Ùee%eJeukeäÙe GÅeemÙevJee DejsÓncemceelmLeeveeoefmce

nvle lesÓveÙee keâelÙeeÙevÙeeÓvleb keâjJeeCeerefle~ ~~ 2-4-1~~

cew$esÙeerefle nesJeeÛe Ùee%eJeukeäÙe:, GÅeemÙevJee

DejsÓncemceelmLeeveeoefmce nvle lesÓveÙee keâelÙeeÙevÙeeÓvleced keâjJeeCeerefle~ ~~ 2-4-1~

cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe ves keâne—‘ns cew$esÙeer! ceQ Fme mLeeve (ie=nmLe Deeßece) mes Thej mebvÙeeme-Deeßece ceW peevee Ûeenlee ntB~ Dele: Fme keâelÙeeÙeveer (cenef<e& keâer otmejer helveer) Deewj legcnejs yeerÛe ceQ Deheves Oeve-mecheefòe keâe yeBšJeeje keâj otB~ ~~ 2-4-1~~

mee nesJeeÛe cew$esÙeer Ùevveg ce FÙeb Yeiees: meJee& he=efLeJeer efJeòesve

hetCee& mÙeeled keâLeb lesveece=lee mÙeeefceefle~ vesefle nesJeeÛe Ùee%eJeukeäÙees

ÙeLewJeeshekeâjCeJeleeb peerefJeleb leLewJe les peerefJele Bd mÙeeoce=lelJemÙe

leg veeÓÓMeeÓefmle efJeòesvesefle~ ~~ 2-4-2~~

mee nesJeeÛe cew$esÙeer, Ùevveg ce FÙeb Yeiees: meJee& he=efLeJeer efJeòesve

hetCee& mÙeeled keâLeb lesveece=lee mÙeeefceefle~ vesefle nesJeeÛe Ùee%eJeukeäÙe:,

ÙeLewJeeshekeâjCeJeleeb peerefJeleb leLewJe les peerefJeleb mÙeeled, Dece=lelJemÙe

leg veeMeeefmle efJeòesvesefle~ ~~ 2-4-2~~

cew$esÙeer ves keâne—‘YeieJeved! Ùeefo Fme Oeve mes mechevve meejer he=LJeer cesjer nes peeS DeLee&led Ùen meejer Oeve-mecheefòe cesjer nes peeS lees keäÙee ceQ Gmemes efkeâmeer Øekeâej ‘DecejlJe’ Øeehle keâj mekeâleer nBt Ùeeveer ‘Decej’ nes mekeâleer nBt?’

cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe ves keâne—‘veneR! Yeesie-meeceef«eÙeeW mes mechevve ceveg<ÙeeW keâe pewmee peerJeve neslee nw, Jewmee ner lesje Yeer peerJeve nes peeSiee~ Oeve mes DecejlJe keâer lees DeeMee keâer ner veneR pee mekeâleer DeLee&led Oeve mes DecejlJe Øeehle veneR neslee Ùeeveer ceveg<Ùe Deheves Oeve kesâ keâejCe Decej veneR neslee~ ~~ 2-4-2~~

mee nesJeeÛe cew$esÙeer Ùesveenb veece=lee mÙeeb efkeâcenb lesve kegâÙee&ced~ ÙeosJe

YeieJeevJeso leosJe ces yeÇtnerefle ~~ 2-4-3~~

mee nesJeeÛe cew$esÙeer, Ùesveenced veece=lee mÙeeb efkeâcenb lesve kegâÙee&ced? ÙeosJe

YeieJeevJeso leosJe ces yeÇtnerefle ~~ 2-4-3~~

cew$esÙeer ves keâne—‘efpevemes ceQ Decej veneR nes mekeâleer, Gve YeesieeW keâes ueskeâj ceQ keäÙee keâ™Bieer? ßeerceeved! Deehe pees-kegâÚ ‘DecejlJe-Decejlee’ Øeehle keâjves keâe meeOeve peeveles nes, Jener cegPes yeleeSB, ceQ Gmeer keâes Øeehle keâjvee Ûeenleer ntB~ ~~ 2-4-3~~

me nesJeeÛe Ùee%eJeukeäÙe: efØeÙee yeleejs ve: meleer efØeÙeb Yee<emes

S¢eemmJe JÙeeKÙeemÙeeefce les~ JÙeeÛe#eeCemÙe leg ces

efveefoOÙeememJesefle~ ~~ 2-4-4~~

me nesJeeÛe Ùee%eJeukeäÙe:, efØeÙee yeleejs ve: meleer efØeÙeb Yee<emes,

Sefn, DeemmJe JÙeeKÙeemÙeeefce les~ JÙeeÛe#eeCemÙe leg ces

efveefoOÙeememJesefle~ ~~ 2-4-4~~

cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe ves keâne—‘ns cew$esÙeer! legce OevÙe nes~ legce henues Yeer cesjer efØeÙee jner nes Deewj Fme meceÙe Yeer cegPes efØeÙe ueieves Jeeueer ner DeLee&led cesjs ceve kesâ Devegketâue yeele ner keân jner nes~ DeÛÚe, DeeDees! yew" peeDees~ ceQ legcnejs mece#e Gmekeâer (DecejlJe keâer) efJemleej mes JÙeeKÙee keâ™Biee~ legce JÙeeKÙeeve efkeâÙes ngS cesjs JeekeäÙeeW kesâ DeLe& keâe efÛevleve keâjvee DeLee&led Gme hej OÙeeve osvee~

~~ 2-4-4~~

me nesJeeÛe ve Jee Dejs helÙeg: keâeceeÙe heefle: efØeÙees YeJelÙeelcevemleg keâeceeÙe heefle: efØeÙees YeJeefle~ ve Jee Dejs peeÙeeÙew keâeceeÙe peeÙee efØeÙee YeJelÙeelcevemleg keâeceeÙe peeÙee efØeÙee YeJeefle~ ve Jee Dejs heg$eeCeeb keâeceeÙe heg$ee: efØeÙee YeJevlÙeelcevemleg keâeceeÙe heg$ee: efØeÙe YeJeefvle~ ve Jee Dejs efJeòemÙekeâeceeÙe efJeòeb efØeÙeb YeJelÙeelcemleg keâeceeÙe efJeòeb efØeÙeb YeJeefle~ ve Jee Dejs yeÇÿeCe: keâeceeÙe yeÇÿe efØeÙeb YeJeefle, Deelcevemleg keâeceeÙe yeÇÿe efØeÙeb YeJeefle~ ve Jee Dejs #e$emÙe keâeceeÙe #e$eb efØeÙeb YeJelÙeelcevemleg keâeceeÙe #e$eb efØeÙeb YeJeefle~ ve Jee Dejs ueeskeâeveeb keâeceeÙe ueeskeâe: efØeÙee YeJevlÙeelcevemleg keâeceeÙe ueeskeâe: efØeÙee YeJeefvle~ ve Jee Dejs osJeeveeb keâeceeÙe osJee: efØeÙee YeJevlÙeelcevemleg keâeceeÙe osJee: efØeÙee YeJeefvle~ ve Jee Dejs Yetleeveeb keâeceeÙe Yetleeefve efØeÙeeefCe YeJevlÙeelcevemleg keâeceeÙe Yetleeefve efØeÙeeefCe YeJeefvle~ ve Jee Dejs meJe&mÙe keâeceeÙe meJeË efØeÙeb YeJelÙeelcevemleg keâeceeÙe meJeË efØeÙeb YeJelÙeelcee Jee Dejs õ<šJÙe: ßeesleJÙees cevleJÙees efveefoOÙeeefmeleJÙees~ cew$esÙÙeelcevees Jee Dejs oMe&vesve ßeJeCesve celÙee

efJe%eevesveso Bd meJeË efJeefoleced~ ~~ 2-4-5~~

me nesJeeÛe: ve Jee Dejs helÙeg: keâeceeÙe heefle: efØeÙees YeJeefle~ Deelcevemleg keâeceeÙe heefle: efØeÙees YeJeefle~ ve Jee Dejs peeÙeeÙew keâeceeÙe peeÙee efØeÙe YeJeefle, Deelcevemleg keâeceeÙe peeÙee efØeÙee YeJeefle~ ve Jee Dejs heg$eeCece keâeceeÙe heg$ee: efØeÙee YeJeefvle~ Deelcevemleg keâeceeÙe heg$ee: efØeÙe YeJeefvle~ ve Jee Dejs efJeòemÙe keâeceeÙe efJeòeb efØeÙeb YeJeefle, Deelcemleg keâeceeÙe efJeòeb efØeÙeb YeJeefle~ Jee Dejs yeÇÿeCe: keâeceeÙe yeÇÿe efØeÙeb YeJeefle, Deelcemleg keâeceeÙe yeÇÿe efØeÙeb YeJeefle~ ve Jee Dejs #e$emÙe keâeceeÙe #e$eb efØeÙe YeJeefle, Deelcevemleg keâeceeÙe #e$eb efØeÙeb YeJeefle~ ve Jee Dejs ueeskeâeveeb keâeceeÙe ueeskeâe: efØeÙee YeJeefvle, Deelcevemleg keâeceeÙe ueeskeâe: efØeÙee YeJeefvle~ ve Jee Dejs osJeeveeb keâeceeÙe osJee: efØeÙee YeJeefvle, Deelcevemleg keâeceeÙe osJee: efØeÙee YeJeefvle~ ve Jee Dejs Yetleeveeb keâeceeÙe Yetleeefve efØeÙeeefCe YeJeefvle, Deelcevemleg keâeceeÙe Yetleeefve efØeÙeeefCe YeJeefvle~ ve Jee Dejs meJe&mÙe keâeceeÙe meJeË efØeÙeb YeJeefle, Deelcevemleg keâeceeÙe meJeË efØeÙeb YeJeefle~ Deelcee Jee Dejs õ<šJÙe: ßeesleJÙees cevleJÙees efveefoOÙeeefmeleJÙees~ cew$esefÙe, Deelcevees Jee Dejs oMe&vesve ßeJeCesve celÙee efJe%eevesvesoced meJeË efJeefoleced~ ~~ 2-4-5~~

leye cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe ves keâne—‘ns cew$esÙeer! Ùen efveMÛeÙe nw efkeâ ‘heefle’ kesâ ØeÙeespeve kesâ efueS DeLee&led heefle keâer ]Keeeflej ‘heefle’ efØeÙe veneR neslee, helveer kesâ Deheves ner ØeÙeespeve kesâ efueS ‘heefle’ efØeÙe neslee nw~ ‘helveer’ kesâ ØeÙeespeve mes ‘helveer’ efØeÙe veneR nesleer nw, heg®<e kesâ Deheves ner ØeÙeespeve kesâ efueS ‘helveer’ efØeÙe nesleer nw~ heg$eeW kesâ ØeÙeespeve kesâ efueS ‘heg$e’ efØeÙe veneR nesles, Deefheleg ceelee-efhelee kesâ Deheves ØeÙeespeve kesâ efueS ‘heg$e’ efØeÙe nesles nQ~ ‘Oeve’ kesâ ØeÙeespeve kesâ efueS ‘Oeve’ efØeÙe veneR neslee Deefheleg nceejs Deheves ØeÙeespeve kesâ efueS ‘Oeve’ efØeÙe neslee nw~ ‘yeÇeÿeCe’ kesâ ØeÙeespeve kesâ efueS ‘yeÇeÿeCe’ efØeÙe veneR neslee, Deefheleg nceW Deheves ner ØeÙeespeve kesâ efueS ‘yeÇeÿeCe’ efØeÙe neslee nw~ ‘#eef$eÙe’ kesâ ØeÙeespeve kesâ efueS ‘#eef$eÙe’ efØeÙe veneR neslee, Deefheleg nceW Deheves ner ØeÙeespeve kesâ efueS ‘#eef$eÙe’ efØeÙe neslee nw~ ‘ueeskeâeW’ kesâ ØeÙeespeve kesâ efueS ‘ueeskeâ’ efØeÙe veneR nesles, nceejs Deheves ØeÙeespeve kesâ efueS nceW ‘ueeskeâ’ efØeÙe nesles nQ~ ‘osJeleeDeeW’ kesâ ØeÙeespeve kesâ efueS ‘osJelee’ efØeÙe veneR nesles Deefheleg nceejs Deheves ØeÙeespeve kesâ efueS nceW ‘osJelee’ efØeÙe nesles nQ~ ‘ØeeefCeÙeeW’ kesâ ØeÙeespeve kesâ efueS ‘ØeeCeer’ efØeÙe veneR nesles Deefheleg nceejs Deheves ner ØeÙeespeve kesâ nceW ‘ØeeCeer’ efØeÙe nesles nQ~’

‘ns cew$esÙeer! meyekesâ ØeÙeespeve kesâ efueS meye efØeÙe veneR nesles nQ~’ ‘ns cew$esÙeer! Ùen ‘Deelcee’ ner oMe&veerÙe, ßeJeCeerÙe Deewj OÙeeve efkeâÙes peeves kesâ ÙeesiÙe nw~ Fme ‘Deelcee’ kesâ ner oMe&ve, ßeJeCe, ceveve Deewj peeveves mes meye-kegâÚ peevee pee mekeâlee nw DeLee&led Fme Deelcee keâer DevegYetefle mes meye %eele nes peelee nw~

~~ 2-4-5~~

yeÇÿe leb hejeoeÅeesÓvÙe$eeÓÓlcevees yeÇÿe Jeso #e$eb leb

hejeoeÅeesÓvÙe$eeÓÓlceve: #e$eb Jeso ueeskeâemleb hejeogÙeexÓvÙe$eelcevees

ueeskeâevJeso osJeemleb hejeogÙeexÓvÙe$eelcevees osJeevJeso Yetleeefve leb

hejeogÙeexÓvÙe$eelcevees Yetleeefve Jeso meJeË leb hejeoeod ÙeesÓvÙe$eelceve:

meJeË Jesosob yeÇÿesob #e$eefceces ueeskeâe Fces osJee Fceeefve Yetleeveero Bd

meJeË ÙeoÙeceelcee~ ~~ 2-4-6~~

yeÇÿe leb hejeoeÅeesÓvÙe$eelcevees yeÇÿe Jeso, #e$eb leb

hejeoeÅeesÓvÙe$eeÓÓlceve: #e$eb Jeso, ueeskeâemleb hejeogÙeexÓvÙe$eelcevees

ueeskeâevJeso, osJeemleb hejeogÙeexÓvÙe$eelcevees osJeevJeso, Yetleeefve leb

hejeogÙeexÓvÙe$eelcevees Yetleeefve Jeso, meJeË leb hejeoeod ÙeesÓvÙe$eelceve:

meJeË Jeso, Fob yeÇÿe, Fob #e$eced, Fces ueeskeâe:, Fces osJee,

Fceeefve Yetleeefve, Fob meJeË ÙeoÙeceelcee~ ~~ 2-4-6~~

cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe Deeies yeleeles nQ efkeâ yeÇeÿeCe-peeefle Gmes hejemle keâj osleer nw DeLeJee vekeâej osleer nw DeLeJee yeenj efvekeâeue osleer nw, pees ‘yeÇÿe’ keâes Deelcee mes efYevve DeLeJee Deueie peevelee Deewj ceevelee nw~ #eef$eÙe-peeefle Gmes hejemle keâj osleer nw DeLeJee vekeâej osleer nw DeLeJee yeenj efvekeâeue osleer nw, pees ‘#eef$eÙe-peeefle’ keâes ‘Deelcee’ mes efYevve osKelee nw~ ‘ueeskeâ’ Gmes hejemle keâj osles nQ DeLeJee vekeâej osles nQ DeLeJee yeenj efvekeâeue osles nQ, pees ‘ueeskeâeW’ keâes ‘Deelcee’ mes efYevve osKelee nw~ osJeieCe Gmes hejemle keâj osles nQ DeLeJee vekeâej osles nQ DeLeJee yeenj efvekeâeue osles nQ, pees osJeleeDeeW keâes ‘Deelcee’ mes efYevve osKelee nw~ YetleieCe Ùeeveer ØeeCeerieCe Gmes hejemle keâj osles nQ DeLeJee vekeâej osles nQ DeLeJee yeenj efvekeâeue osles nQ, pees YetleeW (ØeeefCeÙeeW) keâes ‘Deelcee’ mes efYevve Ùee Deueie osKelee Ùeeveer ceevelee nw~ meYeer ØeeCeOeejer Gmes hejemle keâj osles nQ, pees meYeer ØeeCe-OeeefjÙeeW keâes ‘Deelcee’ mes efYevve osKelee Ùee ceevelee nw~ Ùen yeÇÿe, Ùen #e$e, Ùen ueeskeâ, Ùen osJeieCe, Ùen YetleieCe Deewj Ùen-meye pees kegâÚ Yeer nw, meye ‘Deelcee’ ner nw~

~~ 2-4-6~~

me Ùeoe ogvogYesn&vÙeceevemÙe ve yee¢ee_Úyoe_ÚkeävegÙeeod «enCeeÙe

ogvogYesmleg «enCesve ogvogYÙeeIeelemÙe Jee Meyoes ie=nerle:~ ~~ 2-4-7~~

me Ùeoe ogvogYesn&vÙeceevemÙe ve yee¢ee_Úyoe_ÚkeävegÙeeod «enCeeÙe,

ogvogYesmleg «enCesve —ogvogYÙeeIeelemÙe Jee Meyoes ie=nerle:~ ~~ 2-4-7~~

DeLee&led— Ùen Fme lejn nw efkeâ efpeme Øekeâej yepeleer ngF& ogvogYeer kesâ yee¢e MeyoeW keâes keâesF& Deueie-Deueie hekeâÌ[ veneR mekeâlee, efkeâvleg ogvogYeer kesâ DeeIeele keâes hekeâÌ[ uesves mes DeLeJee mecePe uesvesss mes Gmekeâe Meyo Yeer hekeâÌ[ efueÙee peelee nw, Gmekeâer Oegve Ùee ueÙe Yeer mecePe ceW Deeves ueieleer nw~ ~~7~~

me ÙeLee Me*dKemÙe OceeÙeceevemÙe ve yee¢ee_Úyoe_ÚkeävegÙeeod «enCeeÙe Me*dKemÙe leg «enCesve Me*dKeOcemÙe

Jee Meyoes ie=nerle:~ ~~ 2-4-8~~

me ÙeLee Me*dKemÙe OceeÙeceevemÙe ve yee¢ee_Úyoe_ÚkeävegÙeeod «enCeeÙe Me*dKemÙe leg «enCesve Me*dKeOcemÙe

Jee Meyoes ie=nerle:~ ~~ 2-4-8~~

DeLee&led— Ùen Ssmee nw, pewmes keâesF& yepeeÙes peeles ngS MebKe kesâ yee¢e MeyoeW keâes «enCe keâjves ceW meceLe& veneR neslee Ùeeveer Gmekesâ efJeefYevve efJeefMe<š mJejeW keâes veneR henÛeeve mekeâlee, efkeâvleg MebKe keâes yepeeves mes Glhevve nesves Jeeueer OJeefve keâes hekeâÌ[ uessves Ùeeveer mecePe uesves mes meye-kegâÚ mecePee pee mekeâlee nw~

~~ 2-4-8~~

me ÙeLee JeerCeeÙew JeeÅeceeveeÙew ve yee¢ee_Úyoe_ÚkeävegÙeeod «enCeeÙe JeerCeeÙew leg «enCesve JeerCeeJeeomÙe

Jee Meyoes ie=nerle:~ ~~ 2-4-9~~

me ÙeLee JeerCeeÙew JeeÅeceeveeÙew ve yee¢ee_Úyoe_ÚkeävegÙeeod «enCeeÙe JeerCeeÙew leg «enCesve JeerCeeJeeomÙe

Jee Meyoes ie=nerle:~ ~~ 2-4-9~~

DeLee&led— Ùen Ssmee nw, pewmes keâesF& yepeeF& peeleer ngF& JeerCee kesâ yee¢e MeyoeW keâes «enCe keâjves ceW meceLe& veneR DeLee&led yepeleer ngF& JeerCee kesâ efJeefYevve efJeefMe<š mJejeW keâe Deueie veneR keâj mekeâlee efkeâvleg JeerCee DeLeJee JeerCee-Jeeokeâ keâes hekeâÌ[ uessves hej Gmekesâ Meyo keâes Yeer hekeâÌ[ efueÙee peelee nw~ ~~ 2-4-9~~

me ÙeLeeÓÓõzOeeivesjYÙeeefnleelhe=LeiOetcee efJeefveMÛejvlÙesJeb

Jee DejsÓmÙe cenlees YetlemÙe efve:MJeeefmelecesleod ÙeÂiJesoes ÙepegJexo:

meeceJesoesÓLeJee&efÁjme Fefleneme: hegjeCeb efJeÅee Gheefve<eo: Mueeskeâe:

met$eeCÙevegJÙeeKÙeeveeefve JÙeeKÙeeveevÙmeeceJesomeLeJee&efÁjmeefmeeflenememhegjeCeb

efJeÅeemegheefve<eomMueeskeâemmet$eeefCe DevegJÙeeKÙeeveeefve JÙeeKÙeeveefve

DemÙewJewleeefve efve:MJeefmeleeefve~ ~~ 2-4-10~~

me ÙeLeenõsOeeivesjYÙeeefnleelhe=LeiOetcee efJeefveMÛejefvle, SJeb

Jee DejsÓmÙe cenle YetlemÙe efve:MJeeefmelecesleod ÙeÂiJesoes ÙepegJexo:

meeceJesoesÓLeJee&efÁjme Fefleneme: hegjeCeb efJeÅee Gheefve<eo: Mueeskeâe: met$eeCÙevegJÙeeKÙeeveeefve

JÙeeKÙeeveevÙmeeceJesomeLeJee&efÁjmeefmeeflenememhegjeCeb efJeÅeemegheefve<eomMueeskeâemmet$eeefCe DevegJÙeeKÙeeveeefve JÙeeKÙeeveefve DemÙewJewleeefve efve:MJeefmeleeefve~ ~~ 2-4-10~~

cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe ves mecePeeles ngS keâne— ‘Jen Ssmee nw, efpeme Øekeâej ieerues FËOeve (ieerues heâieesš) mes ØepJeefuele Deefive mes lejn-lejn kesâ OegSB kesâ yeeoue efvekeâueles nQ~ ns cew$esÙeer! Fmeer Øekeâej Ùes pees $e+iJeso, ÙepegJexo, meeceJeso Deewj DeLeJe&Jeso, Fefleneme, hegjeCe, efJeÅee, Gheefve<eod, Mueeskeâ, met$e, cev$eefJelejCe Deewj DeLe&Jeeo nQ—Ùes meye Gme ‘hejceelcee’ kesâ ner efve:MJeeme nQ, meebme nQ~ ~~ 2-4-10~~

me ÙeLee meJee&meecehee Bd mecegõ SkeâeÙevecesJe Bd meJex<ee Bd

mheMee&veeb lJeieskeâeÙevecesJe Bd meJex<eeb ievOeeveeb veeefmekewâkeâeÙeveb

SJe Bd meJes<ee Bd jmeeveeb efpe£wkeâeÙevecesJe Bd meJex<ee Bd

™heeCeeb Ûe#egjskeâeÙevecesJe Bd meJex<ee Bd Meyoevee Bd

ßeesleceskeâeÙevecesJe Bd meJex<ee Bd me¿uheeveeb ceve SkeâeÙeveb

SJe Bd meJee&meeb efJeÅeevee Bd ùoÙeceskeâeÙevecesJe Bd meJex<eeb

keâce&Cee Bd nmleeJeskeâeÙevecesJe Bd meJex<eeceevevoeveeceghemLe SkeâeÙeveb

SJe Bd meJex<eeb efJemeiee&Ceeb heeÙegjskeâeÙevecesJe Bd meJex<eeceOJeveeb

heeoeJeskeâeÙevecesJe Bd meJex<eeb Jeoeveeb JeeieskeâeÙeveced~ ~~ 2-4-11~~

me ÙeLee meJee&meeceheeced mecegõ SkeâeÙeveced, SJeced meJex<eeced mheMee&veeced lJeieskeâeÙeveced, SJeced meJex<eeced ievOeeveeced veeefmekesâ SkeâeÙeveced, SJeced meJes<eeced jmeeveeced efpe£wkeâeÙeveced, SJeb meJex<eeced ™heeCeeb Ûe#egjskeâeÙeveced, SJebBd meJex<eeb Meyoeveeced ßeesleceskeâeÙeveced, SJeb meJex<eeb me¿uheeveeced ceve SkeâeÙeveced, SJeb meJex<eeb efJeÅeeveeced ùoÙeceskeâeÙeveced, SJeb meJex<eeb keâce&Ceeced nmleeJeskeâeÙeveced, SJeb meJex<eeced DeevevoeveeceghemLe SkeâeÙeveb, SJeb meJex<eeb efJemeiee&Ceeb heeÙegjskeâeÙeveced, SJeb meJex<eeced DeOJeJeveeced heeoeJeskeâeÙeveced, SJeb meJex<eeb Jeoeveeb JeeieskeâeÙeveced~ ~~ 2-4-11~~

DeLee&led— Ùen Ssmee nw, pewmes mecemle peueeW keâe ‘mecegõ’ Skeâ DeÙeve (DeeßeÙe-mLeue) nw, Fmeer Øekeâej mecemle mheMeeX keâe ‘lJeÛee’ Skeâ DeÙeve DeLee&led DeeßeÙe-mLeue nw~ Fmeer Øekeâej mecemle ievOeeW keâer DeÙeve Ùeeveer DeeßeÙe-mLeue oesveeW veeefmekeâeSB nQ~ Fmeer Øekeâej mecemle jmeeW keâe DeÙeve Ùeeveer DeeßeÙe-mLeue Skeâ ‘efpe£e’ nw~ Fmeer Øekeâej mecemle ™heeW keâe DeÙeve Ùeeveer DeeßeÙe-mLeue ‘Ûe#eg’ nw~ Fmeer Øekeâej mecemle MeyoeW keâe Skeâ DeÙeve DeLee&led DeeßeÙe-mLeue ßeesle (megveves keâer Fvõer, keâeve) nw~ Fmeer Øekeâej mecemle mebkeâuheeW keâe DeÙeve Ùeeveer DeeßeÙe-mLeue ‘ceve’ nw~ Fmeer Øekeâej mecemle efJeÅeeDeeW keâe DeÙeve Ùeeveer DeeßeÙe-mLeue ‘ùoÙe’ nw~ Fmeer Øekeâej mecemle keâceeX keâe DeÙeve Ùeeveer DeeßeÙe-mLeue ‘nmle’ DeLee&led ‘neLe’ nw~ Fmeer Øekeâej mecemle DeevevoeW keâe DeÙeve ‘GhemLe’ nw Deewj Fmeer Øekeâej mecemle JesoeW keâe DeÙeve Ùeeveer DeeßeÙe-mLeue ‘JeeCeer’ nw~ ~~ 2-4-11~~

me ÙeLee mewvOeJeefKeuÙe Gokesâ Øeemle GokeâcesJeevegefJeueerÙesle ve

nemÙeesod«enCeeÙesJe mÙeeod Ùelees ÙelemlJeeooerle

ueJeCecesJewJeb Jee Dej Fob cenod Yetlecevevleceheejb efJe%eeveIeve

SJewlesYÙees YetlesYÙe: meceglLeeÙe SlesYÙemYetlesYÙemmeceglLeeÙe

leevÙesJeevegefJeveMÙeefle ve ØeslÙe me_%eeÓmleerlÙesjs yeÇJeerceerefle nesJeeÛe

Ùee%eJeukeäÙe:~ ~~ 2-4-12~~

me ÙeLee mewvOeJeefKeuÙe Gokesâ Øeemle GokeâcesJeevegefJeueerÙesle, ve

nemÙeesod«enCeeÙesJe mÙeeod Ùelees ÙelemlJeeooerle

ueJeCecesJe, SJeb Jee Dej Fob cenod Yetlecevevleceheejb efJe%eeveIeve

SJe~ SlesYÙees YetlesYÙe: meceglLeeÙe SlesYÙemYetlesYÙemmeceglLeeÙe

leevÙesJeeveg efJeveMÙeefle ve ØeslÙe me_%eemleerlÙesjs yeÇJeerceerefle nesJeeÛe

Ùee%eJeukeäÙe:~ ~~ 2-4-12~~

cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe ves Deheveer helveer cew$esÙeer keâes mecePeeles ngS keâne— ‘ns cew$esÙeer! Ùen meye Ssmee nw, pewmes heeveer ceW [euee ngDee vecekeâ keâe šgkeâÌ[e Ùee [uee heeveer ceW ner Iegue-efceue peelee nw, Gmes efkeâmeer Yeer Øekeâej heeveer mes he=Lekedâ veneR efvekeâeuee pee mekeâlee~ Ûeens peneB mes Yeer peue efueÙee peeS Jen vecekeâerve ner peeve heÌ[lee nw; Gmeer Øekeâej ns cew$esÙeer! Ùen ‘hejceelce-leòJe’ Devevle; Deheej Deewj efJe%eeveIeve ner nw~ Ùen Fve YetleeW mes Øekeâš neskeâj, FvneR kesâ meeLe veeMe keâes Øeehle nes peelee nw~ FefvõÙe-YeeJe mes cegkeäle nesves hej ‘osn’ keâer keâesF& efJeMes<e meb%ee veneR jnleer~

mee nesJeeÛe cew$esÙÙe$ewJe cee YeieJeevecetcegnod ve ØeslÙe me_%eeÓmleerefle~

me nesJeeÛe ve Jee DejsÓnb ceesnb yeÇJeercÙeueb Jee Dejs Fob efJe%eeveeÙe~ ~~ 2-4-13~~

mee nesJeeÛe cew$esÙeer, De$ewJe cee YeieJeevecetcegnod, ve ØeslÙe me_%eeÓmleerefle~ me nesJeeÛe ve Jee DejsÓnb ceesnb yeÇJeerefce, Deueb Jee Dejs Fob efJe%eeveeÙe~ ~~ 2-4-13~~

cew$esÙeer ves cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe mes keâne— ‘ns YeieJeved! ce=lÙeg kesâ yeeo ‘osn’ keâer keâesF& meb%ee-efJeMes<e veneR jnleer— Ssmee keânkeâj ner Deeheves cegPes Yeüce ceW [eue efoÙee nw~’ leye cenef<e& Ùee%eJeukeäÙe ves keâne—‘ns cew$esÙeer! ceQ Yeüce ceW heÌ[ves kesâ efueS GheosMe veneR os jne ntB, Ùen lees Gme ‘hejceelcee’ keâe efJe%eeve DeLee&led %eeve keâjeves kesâ efueS heÙee&hle nw~ ~~ 2-4-13~~

Ùe$e efn ÉwleeefceJe YeJeefle leefolej Flejb efpeIeÇefle leefolej Flejb

heMÙeefle leefolej Flej Bd Me=Ceesefle leefolej FlejceefYeJeoefle leefolej

Flejb cevegles leefolej Flejb efJepeeveeefle~ Ùe$e Jee DemÙe meJe&ceelcewJeeYetled

lelkesâve kebâ efpeIeÇsled lelkesâve kebâ heMÙesled lelkesâve keâ Bd Me=CegÙeeled lelkesâve

keâceefYeJeosled lelkesâve kebâ cevJeerle lelkesâve kebâ efJepeeveerÙeeled~ Ùesveso Bd

meJeË efJepeeveeefle leb kesâve efJepeeveerÙeeod efJe%eeleejcejs kesâve

efJepeeveerÙeeefoefle~ ~~ 2-4-14~~

Ùe$e efn ÉwleeefceJe YeJeefle leefolej Flejb efpeIeÇefle, leefolej Flejb

heMÙeefle, leefolej Flejb Me=Ceesefle, leefolej FlejceefYeJeoefle, leefolej

Flejb cevegles, leefolej Flejb efJepeeveeefle~ Ùe$e Jee DemÙe meJe&ceelcewJeeYetled

lelkesâve kebâ efpeIeÇsled, lelkesâve kebâ heMÙesled, lelkesâve keâb Me=CegÙeeled, lelkesâve

keâceefYeJeosled, lelkesâve kebâ cevJeerle, lelkesâve kebâ efJepeeveerÙeeled? Ùesvesoced

meJeË efJepeeveeefle, leb kesâve efJepeeveerÙeeod? efJe%eeleejced Dejs kesâve

efJepeeveerÙeeefoefle~ ~~ 2-4-14~~

DeLee&led— peneB DeefJeÅeeJemLee (De%eeve keâer DeJemLee) ceW ‘Éwle-mee’ (‘oes’ keâe YeeJe Ùeeveer Deheves-hejeÙes keâe YeeJe; Jen oeMe&efvekeâ efmeæevle efpemeceW ‘Deelcee’ Deewj ‘hejceelcee’ Ùeeveer ‘peerJe’ Deewj ‘F&MJej’ keâes Deueie-Deueie heoeLe& ceevekeâj efJeÛeej efkeâÙee peelee nw~) neslee nw, JeneR ‘DevÙe’ DevÙe keâes meBtIelee nw, JeneR ‘DevÙe’ DevÙe keâes osKelee nw, ‘DevÙe’ DevÙe keâes megvelee nw, ‘DevÙe’ DevÙe keâe DeefYeJeeove keâjlee nw, ‘DevÙe’ DevÙe keâe ceveve keâjlee nw leLee ‘DevÙe’ DevÙe keâes peevelee nw~

efkeâvleg peneB Fmekesâ efueS meye ‘Deelcee’ ner nes ieÙee nw, JeneB efkeâmekesâ Éeje efkeâmes metBIes, efkeâmekesâ Éeje efkeâmes osKes, efkeâmekesâ Éeje efkeâmes megves, efkeâmekesâ Éeje efkeâmekeâe DeefYeJeeove keâjs, efkeâmekesâ Éeje efkeâmekeâe ceveve keâjs Deewj efkeâmekesâ Éeje efkeâmes peeves? efpemekesâ Éeje Fme meyekeâes peevelee nw, Gmes efkeâmekesâ Éeje peeves?’ ns cew$esÙeer! peeveves Jeeues keâes efkeâmekesâ Éeje peeves? ~~ 2-4-14~~

~~ Fefle ÛelegLeË yeÇeÿeCeced ~

~~ ÛeewLee yeÇeÿeCe meceehle ~~

µµµ

~~ßeer nefj~~

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod ~~

DeLe efÉleerÙeesÓOÙeeÙe: -- he_Ûece yeÇeÿeCeced

otmeje DeOÙeeÙe

----------

heeBÛeJeeB yeÇeÿeCe

--------

(ceOeg yeÇeÿeCe : ‘Deelce-efJeÅee’ keâe JeCe&ve)

------------------------

Fme ‘ceOegefJeÅee’ keâe GheosMe cenef<e&

DeeLeJe&Ce oOÙebie ves meJe&ØeLece

DeefMJeveerkegâceejeW keâes efoÙee Lee~

-------------------

(meejebMe—‘ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod’ kesâ heeBÛeJeW yeÇeÿeCe ceW ‘ceOegefJeÅee’ DeLee&led ‘DeelceefJeÅee’ keâe JeCe& nw~ Fme ‘ceOegefJeÅee’ keâe GheosMe cenef<e& DeeLeJe&Ce oOÙebie ves meJe&ØeLece DeefMJeveerkegâceejeW keâes efoÙee Lee~ cev$eõ<š (Jesocev$eeW kesâ jÛeveekeâej) cenef<e& DeeLeJe&Ce oOÙebie ves Deheves GheosMe ceW keâne efkeâ hejyeÇÿe ves meyemes henues oes hewj Jeeues Deewj Ûeej hewj Jeeues MejerjeW keâe efvecee&Ce efkeâÙee Lee~ Gmekesâ heMÛeeled Jen efJeješd heg®<e Gve MejerjeW ceW ØeefJe<š nes ieÙee~ cenef<e& ves Deheves GheosMe ceW Ùen Yeer yeleeÙee efkeâ MejerjOeejer keâes Gmekesâ ÙeLeeLe& ™he ceW Øekeâš keâjves kesâ efueS Jen efJeješd heg®<e MejerjOeejer kesâ Øeefle™he peue, JeeÙeg, DeekeâeMe Deeefo keâer YeeBefle nes peelee nw~ Jen ‘hejceelcee’ Skeâ nesles ngS Yeer ceeÙee kesâ keâejCe Deveskeâ-™heeW Jeeuee ØeefleYeeefmele neslee nw~ Jemlegle: mecemle efJe<eÙeeW keâe DevegYeJe keâjves Jeeuee ‘Deelcee’ ner ‘yeÇÿe™he’ nw~ Ùen mecemle he=LJeer, mecemle ØeeCeer, mecemle peue, mecemle Deefive, mecemle JeeÙeg, DeeefolÙe (metÙe&), efoMeeSB, Ûevõcee, efJeÅegle, cesIe, DeekeâeMe, Oece&, melÙe Deewj ceveg<Ùe—‘ceOeg™he’ nQ DeLee&led ‘Deelce™he’ nQ~ meYeer ceW Jen DeveMJej Ùeeveer efJeveeMe-jefnle, lespemJeer ‘Deelcee’ efJeÅeceeve nw~ Jener meJe&JÙeeheer hejceelcee keâe met#ce DebMe nw~ Ùen ‘Deelcee’ mecemle peerJeeW keâe ‘ceOeg’ Ùeeveer ‘Dece=le’ nw Deewj peerJe Fme Deelcee kesâ ‘ceOeg’ nQ~ Fmeer ceW Jen lespemJeer Deewj DeefJeveeMeer heg®<e ‘hejyeÇÿe’ kesâ ™he ceW efmLele nw~ Jen ‘yeÇÿe’ keâejCe-efJenerve, keâeÙe&-efJenerve, Devoj Deewj yeenj mes efJenerve—‘Decetòe&™he’ nw~ Fme yeÇÿe-mJe™he ‘Deelcee’ keâes peeveves DeLeJee Fmekesâ meeLe mee#eelkeâej keâjves keâjves keâe GheosMe meYeer Jesoevle osles nQ~ Dele: Gme ‘Deelcee’ keâe efÛevleve keâjkesâ ner hejceelcee lekeâ hengBÛevee ÛeeefnS~)

----------------------------------

FÙeb he=efLeJeer meJex<eeb Yetleeveeb ceOJemÙew he=efLeJÙew meJee&efCe

Yetleeefve ceOeg ÙeMÛeeÙecemÙeeb he=efLeJÙeeb lespeesceÙeesÓce=leceÙe:

heg®<ees ÙeMÛeeÙecemÙeeb Bd MeejerjmlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:

DeÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcesocece=leefceob yeÇÿeso Bd

meJe&ced~ ~~ 2-5-1~~

FÙeced he=efLeJeer meJex<eeced Yetleeveeced ceOeg, DemÙew he=efLeJÙew meJee&efCe

Yetleeefve ceOeg~ ÙeMÛeeÙecemÙeeb he=efLeJÙeeb lespeesceÙeesÓce=leceÙe:

heg®<ees, ÙeMÛeeÙecemÙeeb MeejerjmlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:,

DeÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcee, Foced ce=leced, Fob yeÇÿe, Fob

meJe&ced~ ~~ 2-5-1~~

DeLee&led— Ùen he=LJeer mecemle peerJeeW Deewj YetleeW keâe ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le nw meye peerJe SJeb Yetle Fme he=LJeer kesâ ceOeg Ùeeveer Dece=le nQ~ Fme he=LJeer ceW pees Ùen lespeesceÙe Deewj Dece=leceÙe heg®<e nw Deewj pees Ùen DeOÙeelce ceW Mejerj lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw— Ùener efve:mevosn Jen ‘Deelcee’ nw; Ùen Dece=le nw, Ùen yeÇÿe nw, Ùen meJe& nw~ ~~ 2-5-1~~

Fcee Deehe: meJex<eeb Yetleeveeb ceOJemeecehee Bd meJee&efCe Yetleeefve ceOeg

ÙeMÛeeÙeceemJehmeg lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e: ÙeMÛeeÙeceOÙeelce Bd

jwlememlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<eesÓÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcesocece=leb

Fob yeÇÿeso Bd meJe&ced~ ~~2-5-2~~

Fcee Deehe: meJex<eeb Yetleeveeb ceOeg, Deemeeceheeb meJee&efCe Yetleeefve ceOeg,

ÙeMÛeeÙeceemJehmeg lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:, ÙeMÛeeÙeceOÙeelce Bd

jwlememlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<eesÓÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcee, Focece=leced

Foced yeÇÿe, Foced meJe&ced~ ~~2-5-2~~

DeLee&led— Ùen ‘peue’ mecemle peerJeeW-YetleeW DeLee&led meye ØeeefCeÙeeW kesâ efueS ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le nw Deewj mecemle peerJe SJeb Yetle Fme ‘peue’ kesâ ceOeg (Dece=le) nQ~ Fme peue ceW pees Ùen lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw Deewj pees Ùen DeOÙeelce jwleme (JeerÙe&) ceW lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw—Ùener Jen ‘Deelcee’ nw~ Ùen Dece=le nw, Ùen yeÇÿe nw, Ùen meJe& nw~ ~~ 2-5-2~~

DeÙeceefive: meJes<eeb Yetleeveeb ceOJemÙeeives: meJee&efCe Yetleeefve ceOeg

ÙeMÛeeÙeceefmcevveiveew lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<ees ÙeMÛeeÙeceOÙeelceb

Jee*dceÙemlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<eesÓÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcesocece=leb

Fob yeÇÿeso Bd meJe&ced~ ~~ 2-5-3~~

DeÙeceefive: meJes<eeced Yetleeveeced ceOeg, DemÙeeives: meJee&efCe Yetleeefve ceOeg,

ÙeMÛeeÙeceefmcevveiveew lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:, ÙeMÛeeÙeceOÙeelceb

Jee*dceÙemlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:, DeÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcee,

Focece=leced Fob yeÇÿe Foced meJe&ced~ ~~ 2-5-3~~

DeLee&led— Ùen ‘Deefive’ mecemle peerJeeW keâe ‘ceOeg’ Ùeeveer ‘Dece=le’ nw Deewj mecemle peerJe Fme Deefive kesâ ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le nQ~ Fme ‘Deefive’ ceW pees Ùen lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw Deewj pees Ùen DeOÙeelce ceW Jee*dceÙe (JeeCeer keâe DeefOe<"elee) lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw— Ùener Jen ‘Deelcee’, Ùen Dece=le nw, Ùen yeÇÿe nw, Ùen meJe& nw~~~ 2-5-3~~

DeÙeb JeeÙeg: meJex<eeb Yetleeveeb ceOJemÙe JeeÙees: meJee&efCe Yetleeefve ceOeg

ÙeMÛeeÙeceefmcevJeeÙeew lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<ees ÙeMÛeeÙeceOÙeelceb

ØeeCemlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<eesÓÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcesocece=leced~

Fob yeÇÿeso Bd meJe&ced~ ~~ 2-5-4~~

DeÙeb JeeÙeg: meJex<eeb Yetleeveeb ceOeg, DemÙe JeeÙees: meJee&efCe Yetleeefve ceOeg,

ÙeMÛeeÙeceefmcevJeeÙeew lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:, ÙeMÛeeÙeceOÙeelceb

ØeeCemlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:, DeÙebcesJe me ÙeesÓÙeceelcee, Foced Dece=leced~

Foced yeÇÿe, Foced meJe&ced~ ~~ 2-5-4~~

DeLee&led— Ùen ‘JeeÙeg’ mecemle peerJeeW/meye ØeeefCeÙeeW kesâ efueS ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le nw Deewj mecemle peerJe Fme ‘JeeÙeg’ kesâ ceOeg nQ~ Fme ‘JeeÙeg’ ceW pees Ùen lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw Deewj pees Ùen DeOÙeelce ØeeCe™he (ØeeCe keâe DeefOe<"elee) lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw— Ùener Jen ‘Deelcee’ nw, Ùen Dece=le nw, Ùen yeÇÿe nw, Ùen meJe& nw~ ~~ 2-5-4~~

DeÙeceeefolÙe: meJex<eeb Yetleeveeb ceOJemÙeeÓÓefolÙemÙe meJee&efCe

Yetleeefve ceOeg ÙeMÛeeÙeceefmcevveeefolÙes lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<ees

ÙeMÛeeÙeceOÙeelceb Ûee#eg<emlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<eesÓÙecesJe

me ÙeesÓÙeceelcesocece=leefceob yeÇÿeso Bd meJe&ced~ ~~ 2-5-5~~

DeÙeceeefolÙe: meJex<eeced Yetleeveeb ceOeg, DemÙeeefolÙemÙe meJee&efCe

Yetleeefve ceOeg, ÙeMÛeeÙeceefmcevveeefolÙes lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:,

ÙeMÛeeÙeceOÙeelceb Ûee#eg<emlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:, DeÙecesJe

me ÙeesÓÙeceelcee, Foced Dece=leced, Foced yeÇÿe, Foced meJe&ced~ ~~ 2-5-5~~

DeLee&led—Ùen ‘DeeefolÙe’ (metÙe&) mecemle peerJeeW/ØeeefCeÙeeW kesâ efueS ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le nw Deewj mecemle peerJe Fme DeeefolÙe kesâ ceOeg nQ~ Ùen pees Fme DeeefolÙe (metÙe&) ceW lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw Deewj pees Ùen DeOÙeelce Ûee#egme (vess$eeW keâe DeefOe<"elee) lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw— Ùener Jen ‘Deelcee’ nw, Ùen Dece=le nw, Ùen yeÇÿe nw, Ùen meJe& nw~ ~~ 2-5-5~~

Fcee efome: meJex<eeb Yetleeveeb ceOJeemeeb efoMee Bd meJee&efCe Yetleeefve ceOeg

ÙeMÛeeÙeceemeg efo#eg lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e: ÙeMÛeeÙeceOÙeelce Bd

ßeew$e: ØeeefleßeglkeâmlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<eesÓÙecesJe me

ÙeesÓÙeceelcesocece=leefceob yeÇÿeso Bdd meJe&ced~ ~~ 2-5-6~~

Fcee efome: meJex<eeb Yetleeveeb ceOeg, Deemeeb efoMeeb meJee&efCe Yetleeefve ceOeg,

ÙeMÛeeÙeceemeg efo#eg lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e: ÙeMÛeeÙeceOÙeelce Bd

ßeew$e: ØeeefleßeglkeâmlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e: DeÙecesJe me

ÙeesÓÙeceelcee, Foced Dece=leced Foced yeÇÿe, Foced meJe&ced~ ~~ 2-5-6~~

DeLee&led— Ùes ‘efoMeeSB’ mecemle peerJeeW/ØeeefCeÙeeW kesâ efueS ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le nQ leLee mecemle peerJe Fve efoMeeDeeW kesâ ceOeg nQ~ Ùen pees Fve efoMeeDeeW ceW lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw Deewj pees Ùen DeOÙeelce ßeewle (keâeve) mecyevOeer lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e (ßeewle keâe DeefOe<"elee) nw — Ùener ‘Deelcee’ nw, Ùen Dece=le nw, Ùen yeÇÿe nw, Ùen meJe& nw~ ~~ 2-5-6~~

DeÙeb Ûevõ: meJex<eeced Yetleeveeced ceOeg, DemÙe ÛevõmÙe meJee&efCe

Yetleeefve ceOeg, ÙeMÛeeÙeceefmcebMÛevõs lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<ees

ÙeMÛeeÙeceOÙeelceb cevememlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<eesÓÙecesJe me

ÙeesÓÙeceelcesocece=leefceob yeÇÿeso Bd meJe&ced~ ~~ 2-5-7~~

DeÙeb Ûevõ: meJex<eeb Yetleeveeb ceOeg, DemÙe ÛevõmÙe meJee&efCe

Yetleeefve ceOeg, ÙeMÛeeÙeceefmcebMÛevõs lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:,

ÙeMÛeeÙeceOÙeelceb cevememlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:, DeÙecesJe me

ÙeesÓÙeceelcee, Foced Dece=leced, Foced yeÇÿe, Foced meJe&ced~ ~~ 2-5-7~~

DeLee&led—Ùen ‘Ûevõcee’ mecemle peerJeeW/ØeeefCeÙeeW kesâ efueS ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le nw leLee mecemle peerJe Fme ‘Ûevõcee’ kesâ ceOeg nQ~ Ùen pees Fme Ûevõcee ceW lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw Deewj pees Ùen DeOÙeelce ‘ceve’ mecyevOeer (ceve keâe DeefOe<"elee) lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw—Ùener ‘Deelcee’ nw, Ùen Dece=le nw, Ùen yeÇÿe nw, Ùen meJe& nw~ ~~ 2-5-7~~

FÙeb efJeÅeglmeJex<eeb Yetleeveeb ceOJemÙew efJeÅegle: meJee&efCe Yetleeefve ceOeg

ÙeMÛeeÙecemÙeeb efJeÅegefle lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<ees ÙeMÛeeÙeceOÙeelceb

lewpememlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<eesÓÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcesocece=leb

Fob yeÇÿeso Bd meJe&ced~ ~~ 2-5-8 ~~

FÙeb efJeÅegled meJex<eeb Yetleeveeced ceOeg, DemÙew efJeÅegle: meJee&efCe Yetleeefve ceOeg, ÙeMÛeeÙecemÙeeb efJeÅegefle lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e: ÙeMÛeeÙeceOÙeelce lewpememlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:, DeÙecesJe me ÙeesÓÙeced Deelcee, Foced Dece=leced, Foced yeÇÿe, Foced meJe&ced~ ~~ 2-5-8 ~~

DeLee&led— Ùen ‘efJeÅegle’ (efyepeueer DeLee&led pÙeesefle) mecemle peerJeeW/ØeeefCeÙeeW kesâ efueS ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le nw Deewj mecemle peerJe Fme efJeÅegle kesâ ceOeg nQ~ Ùen pees Fme efJeÅegle (pÙeesefle) ceW lepeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw Deewj pees Ùen DeOÙeelce lewpeme (lespe keâe DeefOe<"elee) Dece=leceÙe heg®<e nw— Ùener ‘Deelcee’ nw, Ùen Dece=le nw, Ùen yeÇÿe nw, Ùen meJe& nw~ ~~ 2-5-8~~

DeÙe Bd mleveefÙelveg: meJex<eeb Yetleeveeb ceOJemÙe mleveefÙelvees: mJee&efCe

Yetleeefve ceOeg ÙeMÛeeÙeceefmcevmleveefÙelveew lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<ees

ÙeMÛeeÙeceOÙeelce Bd Meeyo: meewJejmlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<ees

ÓÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcesocece=leefceob yeÇÿeso Bd meJe&ced~ ~~ 2-5-9~~

DeÙeb mleveefÙelveg: meJex<eeced Yetleeveeb ceOeg, DemÙe mleveefÙelvees: mJee&efCe

Yetleeefve ceOeg, ÙeMÛeeÙeceefmcevmleveefÙelveew lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<ees

ÙeMÛeeÙeceOÙeelceb Meeyo: meewJejmlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:,

DeÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcee, Foced Dece=leced, Foced yeÇÿe, Foced meJe&ced~ ~~ 2-5-9~~

DeLee&led— Ùen ‘cesIe’ (yeeoue) mecemle peerJeeW/ØeeefCeÙeeW kesâ efueS ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le nw leLee mecemle peerJe Fme cesOe kesâ ‘ceOeg’ nQ~ Ùen pees Fme ‘cesOe’ ceW lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw Deewj pees Ùen DeOÙeelce Meyo SJeb mJej-mecyevOeer (‘Meyo’ Deewj ‘Dece=le’ keâe DeefOe<"elee) lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw— Ùener Jen ‘Deelcee’ nw, Ùen Dece=le nw, Ùen yeÇÿe nw, Ùen meJe& nw~ ~~ 2-5-9~~

DeÙeceekeâeMe: meJex<eeb Yetleeveeb ceOJemÙeeÓÓkeâeMemÙe meJee&efCe

Yetleeefve ceOeg ÙeMÛeeÙeceefmcevveekeâeMes lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<ees

ÙeMÛeeÙeceOÙeelce Bd ùÅeekeâeMemlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:

ÓÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcesocece=leefceob yeÇÿeso Bd meJe&ced~ ~~ 2-5-10~~

DeÙeced DeekeâeMe: meJex<eeced Yetleeveeced ceOeg, DemÙeekeâeMemÙe meJee&efCe

Yetleeefve ceOeg, ÙeMÛeeÙeceefmcevveekeâeMes lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:,

ÙeMÛeeÙeceOÙeelceced ùÅeekeâeMemlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:,

DeecesJe me ÙeesÓÙeceelcee, Foced Dece=leced, Foced yeÇÿe, Foced meJe&ced~ ~~ 2-5-10~~

DeLee&led— Ùen ‘DeekeâeMe’ Ùeeveer Devleefj#e mecemle peerJeeW/ØeeefCeÙeeW kesâ efueS ceOeg Ùeeveer Dece=le nw leLee mecemle peerJe Fme ‘DeekeâeMe’ (Devleefj#e) kesâ ceOeg nQ~ Ùen pees Fme DeekeâeMe ceW lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw Deewj pees Ùen DeOÙeelce ‘ùoÙeekeâeMe-™he’ (ùoÙe DeLeJee ceve ceW ‘DeekeâeMe’ keâe DeefOe<"elee) lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw — Ùener Jen ‘Deelcee’ nw, Ùen Dece=le nw, Ùen yeÇÿe nw, Ùen meJe& nw~

~~ 2-5-10~~

DeÙeb Oece&: meJex<eeb Yetleeveeb ceOJemÙe Oece&mÙe meJee&efCe Yetleeefve ceOeg

ÙeMÛeeÙeceefmcevOecex lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<ees ÙeMÛeeÙeceOÙeelceb

Oeece&mlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<eesÓÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcesocece=leb

Fob yeÇÿeso Bd meJe&ced~ ~~ 2-5-11~~

DeÙeced Oece&: meJex<eeced Yetleeveeced ceOeg, DemÙe Oece&mÙe meJee&efCe Yetleeefve ceOeg, ÙeMÛeeÙeceefmcevOecex, lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:, ÙeMÛeeÙeceOÙeelceb Oeece&mlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:, DeÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcee, Foced Dece=leced, Foced yeÇÿe, Foced meJe&ced~ ~~ 2-5-11~~

DeLee&led— Ùen ‘Oece&’ mecemle peerJeeW/ØeeefCeÙeeW kesâ efueS ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le nw leLee mecemle peerJe Fme ‘Oece&’ kesâ ceOeg nQ~ Fme ‘Oece&’ ceW pees lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw Deewj pees Ùen DeOÙeelce Oece&-mecyevOeer (‘Oece&’ keâe DeefOe<"elee) lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw— Ùener Jen ‘Deelcee’ nw, Ùen Dece=le nw, Ùen yeÇÿe nw, Ùen meJe& nw~ ~~ 2-5-11~~

Fo Bd melÙe Bd meJes<eeb Yetleeveeb ceOJemÙe melÙemÙe meJee&efCe

Yetleeefve ceOeg ÙeMÛeeÙeceefmcevmelÙes lespeesceÙeesÓce=leceÙe:

ÙeMÛeeÙeceOÙeelce Bd meelÙemlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<eesÓÙecesJe me

ÙeesÓÙeceelcesocece=leefceob yeÇÿeso Bd meJe&ced~ ~~ 2-5-12~~

Foced melÙeced meJes<ced Yetleeveeced ceOeg, DemÙe melÙemÙe meJee&efCe

Yetleeefve ceOeg, ÙeMÛeeÙeceefmcevmelÙes lespeesceÙeesÓce=leceÙe:

heg®<e:, ÙeMÛeeÙeceOÙeelceced meelÙemlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:,

DeÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcee, Foced Dece=leced, Foced yeÇÿe, Foced meJe&ced~ ~~ 2-5-12~~

DeLee&led— Ùen ‘melÙe’ mecemle peerJeeW/ØeeefCeÙeeW kesâ efueS ‘ceOeg’ nw Deewj mecemle peerJe Fme ‘melÙe’ kesâ ceOeg nQ~ Ùen pees Fme ‘melÙe’ ceW lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw Deewj pees Ùen DeOÙeelce ‘melÙe-mecyevOeer’ (DeOÙeelce ceW ‘melÙe’ keâe DeefOe<"elee) lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw— Ùener Jen ‘Deelcee’ nw, Ùen Dece=le nw, Ùen yeÇÿe nw, Ùen meJe& nw~ ~~ 2-5-12~~

Fob ceeveg<e Bd meJex<eeb Yetleeveeb ceOJemÙe ceeveg<emÙe meJee&efCe

Yetleeefve ceOeg ÙeMÛeeÙeceefmcevceeveg<es lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<ees

ÙeMÛeeÙeceOÙeelceb ceeveg<emlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<eesÓÙecesJe me

ÙeesÓÙeceelcesocece=leefceob yeÇÿeso Bd meJe&ced~ ~~ 2-5-13~~

Foced ceeveg<eced meJex<eeced Yetleeveeced ceOeg, DemÙe ceeveg<emÙe meJee&efCe

Yetleeefve ceOeg, ÙeMÛeeÙeceefmcevceeveg<es lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:,

ÙeMÛeeÙeceOÙeelceb ceeveg<emlespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:, DeÙecesJe me

ÙeesÓÙeceelcee, Foced Dece=leced, Foced yeÇÿe, Foced meJe&ced~ ~~ 2-5-13~~

DeLee&led— Ùen ‘ceveg<Ùe-peeefle’ mecemle peerJeeW/ØeeefCeÙeeW kesâ efueS ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le nw Deewj mecemle peerJe Fme ‘ceveg<Ùe-peeefle’ kesâ ‘ceOeg’ nQ~ Ùen pees ceveg<Ùe-peeefle ceW lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw Deewj pees Ùen DeOÙeelce ceeveg<e (efJeješd osn) lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw— Ùener Jen ‘Deelcee’ nw, Ùen Dece=le nw, Ùen yeÇÿe nw, Ùen meJe& nw~ ~~ 2-5-13~~

DeÙeceelcee meJex<eeb Yetleeveeb ceOJemÙeeÓÓlceve: meJee&efCe Yetleeefve ceOeg

ÙeMÛeeÙeceefmcevveelceefve lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<ees ÙeMÛeeceelcee

lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<eesÓÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcesocece=leefceob

yeÇÿeso Bd meJe&ced~ ~~ 2-5-14~~

DeÙeceelcee meJex<eeb Yetleeveeb ceOeg, DemÙeelceve: meJee&efCe Yetleeefve ceOeg, ÙeMÛeeÙeceefmcevveelceefve lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:, ÙeMÛeeceelcee lespeesceÙeesÓce=leceÙe: heg®<e:, DeÙecesJe me ÙeesÓÙeceelcee, Foced Dece=leced, Foced yeÇÿe, Foced meJe&ced~ ~~ 2-5-14~~

DeLee&led— Ùen ‘Deelcee’ mecemle peerJeeW/ØeeefCeÙeeW kesâ efueS ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le nw Deewj mecemle peerJe Fme ‘Deelcee’ kesâ ceOeg nQ~ Ùen pees Fme ‘Deelcee’ ceW lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw Deewj pees Ùen ‘Deelcee’ lespeesceÙe Dece=leceÙe heg®<e nw— Ùener Jen ‘Deelcee’ nw, Ùen Dece=le nw, Ùen yeÇÿe nw, Ùen meJe& nw~

~~ 2-5-14~~

me Jee DeÙeceelcee meJex<eeb YetleeveeceefOeheefle: meJex<eeb Yetleevee Bd

jepee~ leÅeLee jLeveeYeew Ûe jLevesceew Ûeeje: meJex meceefhe&lee

SJecesJeeefmcevveelceefve meJee&efCe Yetleeefve meJex osJee: meJex ueeskeâe: meJex ØeeCee:

meJe& Sle Deelceeve: meceefhe&lee:~ ~~ 2-5-15~~

me Jee DeÙeceelcee meJex<eeced YetleeveeceefOeheefle:, meJex<eeced Yetleeveeced jepee~ leodÙeLee jLeveeYeew Ûe jLevesceew Ûeeje: meJex meceefhe&lee:, SJecesJeeefmcevveelceefve meJee&efCe Yetleeefve, meJex osJee:, meJex ueeskeâe:, meJex ØeeCee:, meJe& Sle Deelceeve: meceefhe&lee:~ ~~ 2-5-15~~

DeLee&led— Ùen ‘Deelcee’ mecemle peerJeeW/ØeeefCeÙeeW keâe DeefOeheefle SJeb mecemle peerJeeW keâe jepee nw~ efpeme Øekeâej jLe keâer veeefYe (heefnS keâe ceOÙe-Yeeie) Deewj jLe keâer vesefce (heefnS keâe Iesje Ùee Ûe›eâ) ceW meejs ‘Dejs’ (uekeâÌ[er keâer ÛeewÌ[er hešjer pees heefnÙes keâer ieÌ[ejer leLee hegšd"er kesâ ceOÙe peÌ[er jnleer nw) meceefhe&le jnles nQ, Gmeer Øekeâej Fme ‘Deelcee’ ceW mecemle peerJe, mecemle ueeskeâ, mecemle ØeeCe Deewj Ùes meYeer Deelcee meceefhe&le nQb~ ~~ 2-5-15~~

Fob Jew levceOeg oOÙe*d*eLeJe&CeesÓefMJeYÙeecegJeeÛe~

leosleÂef<e: heMÙevveJeesÛeled~ leÉeb veje meveÙes o Bdme G«eb

DeeefJe<ke=âCeesefce levÙelegve& Je=ef<šced~ oOÙe*d n ÙevceOJeeLeJe&Cees Jeeb

DeMJemÙe Meer<Cee& Øe ÙeoercegJeeÛesefle~ ~~ 2-5-16~~

Foced Jew levceOeg oOÙe*d*eLeJe&CeesÓefMJeYÙeecegJeeÛe~

leosleod $e+ef<e: heMÙevveJeesÛeled~ leodJeeced veje meveÙes obme G«eb

DeeefJe<ke=âCeesefce levÙelegve& Je=ef<šced~ oOÙe*d n ÙevceOJeeLeJe&Cees Jeeb

DeMJemÙe Meer<Cee& Øe ÙeoercegJeeÛe Fefle~ ~~ 2-5-16~~

DeLee&led— Fme ceOeg Ùeeveer Dece=le keâes cenef<e& DeLeJee& kesâ heg$e oOÙe*d*eLeJe&Ce $e+ef<e ves DeefMJeveerkegâceejeW mes keâne Lee~ Fme ceOeg keâes osKeles ngS $e+ef<e cev$e ves keâne—‘cesIe’ efpeme Øekeâej Je=ef<š Ùeeveer Je<ee& keâjlee nw, Gmeer Øekeâej ns vejekeâej DeefMJeveerkegâceejes! ceQ ueeYe kesâ efueS efkeâÙes ngS legce oesveeW keâe Jen G«e lespemJeer keâce& Øekeâš efkeâS oslee ntB, efpeme ‘ceOeg’ keâe oOÙe*d*eLeJe&Ce $e+ef<e ves legcnejs Øeefle DeMJe kesâ (IeesÌ[s kesâ) efmej mes JeCe&ve efkeâÙee Lee~ ~~ 2-5-16~~

Fob Jew levceOeg oOÙe*d*eLeJe&CeesÓefMJeYÙeecegJeeÛe~ leosleÂef<e:

heMÙevveJeesÛeled~ DeeLeJe&CeeÙeeefMJeveew oOeerÛesÓMJÙe Bd efMej:

ØelÙewjÙeleced~ me Jee ceOeg ØeJeesÛeÂleeÙeved lJee<š^b Ùeod oœeeJeefhe

keâ#Ùeb Jeeefceefle~ ~~ 2-5-17~~

Foced Jew levceOeg oOÙe*d*eLeJe&CeesÓefMJeYÙeecegJeeÛe~ leosleod $e+ef<e:

heMÙevveJeesÛeled~ DeeLeJe&CeeÙeeefMJeveew oOeerÛesÓMJÙeb efMej:

ØelÙewjÙeleced~ me Jee ceOeg ØeJeesÛeÂleeÙeved lJee<š^b Ùeod oœeeJeefhe

keâ#Ùeb Jeeced Fefle~ ~~ 2-5-17~~

DeLee&led— Fme ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le keâe oOÙe*d*eLeJe&Ce $e+ef<e ves DeefMJeveerkegâceejeW keâes GheosMe efkeâÙee~ Fmes osKeles ngS $e+ef<e (cev$eõ<še) ves keâne—‘ns DeefMJeveerkegâceejes! legce oesveeW DeeLeJe&Ce oOÙe kesâ efueS IeesÌ[s keâe efmej ueeÙes~ Gmeves melÙeheeueve keâjles ngS legcnW metÙe&-mecyevOeer ceOeg keâe GheosMe efkeâÙee leLee ns oœe (Me$egefnbmekeâ)! pees Deelce%eeve-mecyevOeer ieghle ‘ceOeg’ Lee Jen Yeer legcemes keâne~ ~~ 2-5-17~~

Fob Jew levceOeg oOÙe*d*eLeJe&CeesÓefMJeYÙeecegJeeÛe~ leosleÂef<e:

heMÙevveJeesÛeled hegjMÛe›esâ efÉheo: hegjMÛe›esâ Ûeleg<heo:~ hegj:

me he#eer YetlJee hegj: heg®<e DeeefJeMeefoefle~ me Jee DeÙeb heg®<e: meJee&meg

het<et& hegefjMeÙees vewvesve efkebâÛeveeveeJe=leb vewvesve efkebâÛeveemebJe=leced~ ~~ 2-5-18~~

Foced Jew levceOeg oOÙe*d*eLeJe&CeesÓefMJeYÙeecegJeeÛe~ leosleod $e+ef<e:

heMÙevveJeesÛeled~ hegjMÛe›esâ efÉheo:, hegjMÛe›esâ Ûeleg<heo:~ hegj:

me he#eer YetlJee hegj: heg®<e DeeefJeMeled Fefle~ me Jee DeÙeb heg®<e: meJee&meg

het<et& hegefjMeÙe:, vewvesve efkebâÛeveeveeJe=leced vewvesve efkebâÛeveemebJe=leced~ ~~ 2-5-18~~

DeLee&led— Fme ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le keâe oOÙe*d*eLeJe&Ce $e+ef<e ves DeefMJeveerkegâceejeW keâes GheosMe efkeâÙee~ Fmes osKeles ngS $e+ef<e ves keâne—‘hejceelcee ves oes hewjeW Jeeues Deewj Ûeej hewjeW Jeeues Mejerj yeveeÙes~ henues Jen ‘heg®<e’ (efJeješd heg®<e) he#eer neskeâj MejerjeW ceW ØeefJe<š nes ieÙee~ Ùen heg®<e mecemle hegjeW (MejerjeW) ceW hegefjMeÙe nw DeLee&led meYeer MejerjeW ceW efJeÅeceeve nw, FmeefueS ‘heg®<e’ nw~ Ssmee kegâÚ Yeer veneR nw, pees ‘heg®<e’ mes {Bkeâe ve nes leLee Ssmee Yeer kegâÚ veneR nw efpemeceW ‘heg®<e’ keâe ØeJesMe ve ngDee nes DeLee&led pees ‘heg®<e’ mes JÙeehle ve nes~ ~~ 2-5-18~~

Fob Jew levceOeg oOÙe*d*eLeJe&CeesÓefMJeYÙeecegJeeÛe~ leosleÂef<e:

heMÙevveJeesÛeled~ ™he Bd ™heb Øeefle™hees yeYetJe leomÙe ™heb

ØeefleÛe#eCeeÙe~ Fvões ceeÙeeefYe: heg®™he F&Ùeles Ùegkeälee ¢emÙe njÙe:

Melee oMesefleÙeÙeb Jew njÙeesÓÙeb Jew oMe Ûe menœeeefCe yentefve

Ûeevevleeefve Ûe~ leosleodyeüÿeehetJe&cevehejcevevlejceyee¢eceÙeceelcee

yeÇÿe meJee&vegYetefjlÙevegMeemeveced~ ~~ 2-5-19~~

Foced Jew levceOeg oOÙe*d*eLeJe&CeesÓefMJeYÙeecegJeeÛe~ leosleod $e+ef<e:

heMÙevveJeesÛeled~ ™heced ™heced Øeefle™hees yeYetJe leomÙe ™heced

ØeefleÛe#eCeeÙe~ Fvões ceeÙeeefYe: heg®™he F&Ùeles, Ùegkeälee ¢emÙe njÙe:

Melee oMe Fefle~ DeÙeb Jew njÙe:, DeÙeb Jew oMe Ûe menœeeefCe,

yentefve Ûeevevleeefve Ûe~ leosleodyeüÿeehetJe&cevehejcevevlejceyee¢eced,

DeÙeceelce yeÇÿe meJee&vegYet: FlÙevegMeemeveced~ ~~ 2-5-19~~

DeLee&led— Fme ‘ceOeg’ Ùeeveer Dece=le keâe oOÙe*d*eLeJe&Ce $e+ef<e ves DeefMJeveerkegâceejeW keâes GheosMe efkeâÙee~ Ùen osKeles ngS $e+ef<e ves keâne—‘nj Skeâ ™he keâe ‘Jen’ Ùeeveer efJeješd-heg®<e Øeefle™he nes ieÙee~ Fmekeâe Ùen ™he nceejs osKeves kesâ efueS nw~ F&MJej ‘ceeÙee’ mes Deveskeâ ™he Øeleerle neslee nw; Mejerj-™heer jLe ceW peesÌ[s ngS Fmekesâ FefvõÙe-™heer IeesÌ[s Mele Deewj oMe nQ~ Ùen hejcesMJej ner nefj (FefvõÙe-™heer DeMJe Ùee IeesÌ[e) nw~ Ùener oMe, menœe, Deveskeâ Deewj Devevle nw~ Ùen ‘yeÇÿe’ keâejCe-jefnle, keâeÙe&-jefnle, efJepeeleerÙe õJÙe mes jefnle Deewj Deyee¢e nw~ Ùen ‘Deelcee’ ner meyekeâe DevegYeJe keâjves Jeeuee ‘yeÇÿe’ nw~ Ùener mecemle JesoevleeW keâe GheosMe nw~ ~~ 2-5-19~~

~~ Fefle he_Ûeceb yeÇeÿeCeced ~~

~~ heeBÛeJeeB yeÇeÿeCe meceehle ~~

µµµ

~~ßeer nefj~~

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod ~~

DeLe efÉleerÙeesÓOÙeeÙe: -- <e<"b yeÇeÿeCeced

otmeje DeOÙeeÙe

----------

Ú"e yeÇeÿeCe

--------

(JebMe yeÇeÿeCe : ieg®-efMe<Ùe hejcheje keâe JeCe&ve)

------------------------------

‘meJe&Meefkeäleceeved’ hejceelcee keâer efpeme-efpeme

ves DevegYetefle keâer, Gme %eeve keâes Gmeves

Gmeer Øekeâej Deheves efMe<Ùe keâes os efoÙee~

------------------------

(meejebMe—‘ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod’ kesâ otmejs DeOÙeeÙe kesâ Ú"s yeÇeÿeCe ceW ‘ceOegkeâeC[’ keâer ‘ieg®-efMe<Ùe’ hejcheje keâe JeCe&ve efkeâÙee ieÙee nw~ ÙeneB kesâJeue %eeve Øeehle keâjves Jeeues $e+ef<eÙeeW keâer hejcheje keâe GuuesKe efkeâÙee ieÙee nw~ Gme ‘meJe&Meefkeäleceeved’ hejceelcee keâer efpeme-efpeme ves DevegYetefle keâer, Gme %eeve keâes Gmeves Gmeer Øekeâej Deheves efMe<Ùe keâes os efoÙee~ efkeâmeer ves Yeer Gme hej ‘SkeâeefOekeâej’ keâjves keâe ØeÙelve veneR efkeâÙee~ ‘ieg®-efMe<Ùe’ keâer Fme hejcheje ceW keâefleheÙe Øeefmeæ $e+ef<e ieewheJeve, keâewefMekeâ, ieewlece, MeeefC[uÙe, hejeMej, YeejÉepe, Deebefiejme, DeeLeJe&Ce, DeefMJeerveerkegâceej Deeefo keâe GuuesKe nw~)

--------------------------

$e+ef<e-cegefveÙeeW Éeje %eeve yeeBšves keâer Ùen

hejcheje ØeeÛeervekeâeue mes Ûeueer Dee jner

nw~ Deepe Yeer efJeÉeveeW Deewj $e+ef<e-

cegefveÙeeW Éeje Deheves ÙeesiÙe efMe<ÙeeW/

Úe$eeW mes Deheves %eeve kesâ

DevegYeJe meePee efkeâS peeles nQ

----------------------------------

DeLe Je Bd Me: heeweflecee<Ùees ieewheJeveeod ieewheJeve: heeweflecee<Ùeeled heeweflecee<Ùees ieewheJeveeod ieewheJeve: keâewefMekeâeled keâewefMekeâ: keâewefC[vÙeeled keâewefC[vÙe: MeeefC[uÙeeÛÚeefC[uÙe: keâewefMekeâeÛÛe ieewleceeÛÛe ieewlece:~

~~ 2-6-1~~

DeLe JebMe:, heeweflecee<Ùees ieewheJeveeod, ieewheJeve: heeweflecee<Ùeeled,

heeweflecee<Ùees ieewheJeveeod, ieewheJeve: keâewefMekeâeled, keâewefMekeâ:

keâewefC[vÙeeled, keâewefC[vÙe: MeeefC[uÙeeled,MeeefC[uÙe: keâewefMekeâeÛÛe ieewleceeÛÛe ieewlece:~ ~~ 2-6-1~~

DeLee&led— Deye ‘ceOeg-keâeC[’ keâe JebMe yeleeÙee peelee nw~ cenef<e& heeweflecee<Ùe ves ieewheJeve mes, cenef<e& ieewheJeve ves keâewefMekeâ mes, cenef<e& keâewefMekeâ ves keâewefC[vÙe mes, cenef<e& keâewefC[vÙe ves MeeefC[uÙe mes leLee cenef<e& MeeefC[uÙe ves cenef<e& ieewlece mes %eeve Øeehle efkeâÙee~ ~~ 2-6-1~~

DeefiveJesMÙeeoefiveJesMÙe: MeeefC[uÙeeÛÛeeveefYecueeleeÛÛeeefYecueele

DeeveefYecueeleeoefYecueele DeeveefYecueeleeoveefYecueelees ieewleceeod ieewlece:

mewleJeØeeÛeerveÙeesiÙeeYÙee Bd mewleJeØeeÛeerveÙeesiÙeew heejeMeÙee&led

heejeMeÙeex YeejÉepeeod YeejÉepees YeejÉepeeÛÛe ieewleceeÛÛe

ieewlecees YeejÉepeeod YeejÉepe: heejeMeÙee&led heejeMeÙeex JewpeJeeheeÙeveeod

JewpeJeeheeÙeve: keâewefMekeâeÙeves: keâewefMekeâeÙeefve:~ ~~ 2-6-2~~

DeefiveJesMÙeeled, DeefiveJesMÙe: MeeefC[uÙeeÛÛeeveefYecueeleeÛÛed,

DeveeefYecueeled DeveeefYecueeleeled, DeeveefYecueeled DeveeefYecueeleeled, DeeveefYecueelees ieewleceeod, ieewlece:

mewleJeØeeÛeerveÙeesiÙeeYÙeeced, mewleJeØeeÛeerveÙeesiÙeew heejeMeÙee&led,

heejeMeÙeex YeejÉepeeod YeejÉepees, YeejÉepeeÛÛe ieewleceeÛÛe

ieewlecees YeejÉepeeod YeejÉepe: heejeMeÙee&led heejeMeÙeex JewpeJeeheeÙeveeod

JewpeJeeheeÙeve: keâewefMekeâeÙeves: keâewefMekeâeÙeefve:~ ~~ 2-6-2~~

DeLee&led—cenef<e& ieewlece ves DeefiveJesMÙe mes, DeefiveJesMÙe ves cenef<e& MeeefC[uÙe mes Deewj DeeveefYecueele mes, cenef<e& DeeveefYecueele ves ieewlece mes, cenef<e& ieewlece ves mewleJe Deewj ØeeÛeerveÙeesiÙe mes, cenef<e& mewleJe Deewj ØeeÛeerveÙeesiÙe ves heejeMeÙe& mes, cenef<e& heejeMeÙe& ves YeejÉepe mes, cenef<e& YeejÉepe ves heejeMeÙe& mes, cenef<e& heejeMeÙe& ves JewpeJeeheeÙeve mes %eeve (efMe#ee) Øeehle efkeâÙee~ ~~2-6-2~~

Ie=lekeâewefMekeâeod Ie=lekeâewefMekeâ: heejeMeÙee&ÙeCeeled heejeMeÙee&ÙeCe:

heejeMeÙee&led heejeMeÙeex peeletkeâCÙee&ped peeletkeâCÙe& DeemegjeÙeCeÛÛe

ÙeemkeâeÛÛedmegjeÙeCem$ewJeCesm$ewJeefCejewhepevOevesjewhepevOeefvejemegjemegefj

Yee&jÉepeeod YeejÉepe Dee$esÙeeo$esÙees ceeCšscee&efCšieezleceeod ieewlecees

ieewleceeod ieewlecees JeelmÙeeod JeelmÙe: MeeefC[uÙeeÛÚeefC[uÙe:

kewâMeesÙee&lkeâehÙeeled kewâMeesÙe&: keâehÙe: kegâceejneefjleeled kegâceejneefjlees

ieeueJeeod ieeueJees efJeoYeeakeâewefC[vÙeeod efJeoYeeakeâewefC[vÙees

Jelmeveheelees yeeYeüJeeod JelmeveheeodyeeYeüJe: heLe: meewYejeled hevLee:

meewYejesÓÙeemÙeeoeefÁjmeeoÙeemÙe DeeefÁjme

DeeYetlesmlJee<š^eoeYeteflemlJee<š^es efJeMJe™heeòJee<š^eod

efJeMJe™hemlJee<š^esÓefMJeYÙeeceefMJeveew oOeerÛe DeeLeJe&Ceeod

oOÙe*d*eLeJe&CeesÓLeJe&Cees owJeeoLeJee& owJees ce=lÙees:

ØeeOJe Bd meveeved ce=lÙeg: ØeeOJe Bd meve: ØeOJe Bd meveeled

ØeOJe Bd meve Skeâ<exs: Skeâef<e&efJe&ØeefÛeòesefJe&ØeefÛeefòeJÙe&<šsJÙe&ef<š:

meveejes: mevee®: meveeleveeled meveeleve: meveieeled meveie: hejcesef<"ve:

hejcesef<" yeÇÿeCees yeÇÿe mJeÙecYeg yeÇÿeCes vece:~ ~~ 2-6-3~~

Ie=lekeâewefMekeâeod, Ie=lekeâewefMekeâ: heejeMeÙee&ÙeCeeled, heejeMeÙee&ÙeCe:

heejeMeÙee&led, heejeMeÙeex peeletkeâCÙee&ped peeletkeâCÙe& DeemegjeÙeCeÛÛe

ÙeemkeâeÛÛedmegjeÙeCem$ewJeCesm$ewJeefCejewhepevOevesjewhepevOeefvejemegjemegefj

Yee&jÉepeeod YeejÉepe Dee$esÙeeo$esÙees ceeCšscee&efCšieezleceeod ieewlecees

ieewleceeod ieewlecees JeelmÙeeod JeelmÙe: MeeefC[uÙeeÛÚeefC[uÙe:

kewâMeesÙee&lkeâehÙeeled kewâMeesÙe&: keâehÙe: kegâceejneefjleeled kegâceejneefjlees

ieeueJeeod ieeueJees efJeoYeeakeâewefC[vÙeeod efJeoYeeakeâewefC[vÙees

Jelmeveheelees yeeYeüJeeod JelmeveheeodyeeYeüJe: heLe: meewYejeled hevLee:

meewYejesÓÙeemÙeeoeefÁjmeeoÙeemÙe DeeefÁjme

DeeYetlesmlJee<š^eoeYeteflemlJee<š^es efJeMJe™heeòJee<š^eod

efJeMJe™hemlJee<š^esÓefMJeYÙeeceefMJeveew oOeerÛe DeeLeJe&Ceeod

oOÙe*d*eLeJe&CeesÓLeJe&Cees owJeeoLeJee& owJees ce=lÙees:

ØeeOJe Bd meveeved ce=lÙeg: ØeeOJe Bd meve: ØeOJe Bd meveeled

ØeOJe Bd meve Skeâ<exs: Skeâef<e&efJe&ØeefÛeòesefJe&ØeefÛeefòeJÙe&<šsJÙe&ef<š:

meveejes: mevee®: meveeleveeled meveeleve: meveieeled meveie: hejcesef<"ve:

hejcesef<" yeÇÿeCees yeÇÿe mJeÙecYeg yeÇÿeCes vece:~ ~~ 2-6-3~~

DeLee&led—cenef<e& keâewefMekeâeÙeefve ves Ie=lekeâewefMekeâ mes, Ie=lekeâewefMekeâ ves heejeMeÙee&ÙeCe mes, heejeMeÙee&ÙeCe ves heejeMeÙe& mes, heejeMeÙe& ves peeletkeâCÙe& mes, peeletkeâCÙe& ves DeemegjeÙeCe mes Deewj Ùeemkeâ mes, DeemegjeÙeCe ves $ewJeefCe mes, $ewJeefCe ves DeewhepevOeefve mes, DeewhepevOeefve ves Deemegefj mes, Deemegefj ves YeejÉepe mes, YeejÉepe ves Dee$esÙe mes, Dee$esÙe ves ceeCšer mes, ceeCšer ves ieewlece mes, ieewlece ves JeelmÙe mes, JeelmÙe ves MeeefC[uÙe mes, MeeefC[uÙe ves kewâMeesÙe& keâehÙe mes, kewâMeesÙe& keâehÙe ves kegâceej nefjle mes, kegâceej nefjle ves ieeueJe mes, ieeueJe ves efJeoYeeakeâewefC[vÙe mes, efJeoYeeakeâewefC[vÙe ves Jelmeveheeled yeeYeüJe mes, Jelmeveheeled yeeYeüJe ves hevLee meewYej mes, hevLee meewYej ves DeÙeemÙe DeeefÁjme mes, DeÙeemÙe DeeefÁjme ves DeeYetefle lJee<š^ mes, DeeYetefle lJee<š^ ves efJeMJe™he lJee<š^ mes, efJeMJe™he lJee<š^ ves DeefMJeveerkegâceejeW mes, DeefMJeveerkegâceejeW ves oOÙe*d*eLeJe&Ce mes, oOÙe*d*eLeJe&Ce ves DeLeJee& owJe mes, DeLeJee& owJe ves ce=lÙeg-ØeeOJebmeve mes, ce=lÙeg-ØeeOJebmeve ves ØeOJebmeve mes, ØeOJebmeve ves Skeâef<e& mes, Skeâef<e& ves efJeØeefÛeefòe mes, efJeØeefÛeefòe ves JÙeef<š mes, JÙeef<š ves mevee® mes, mevee® ves meveeleve mes, meveeleve ves meveie mes, meveie ves hejces<"er mes, hejces<"er ves yeÇÿeepeer mes Ùen %eeve Øeehle efkeâÙee~ yeÇÿeepeer mJeÙecYeg nQ, yeÇÿeepeer keâes vecemkeâej nw~

~~ Fefle <e<"b yeÇeÿeCeced ~

~~ Ú"e yeÇeÿeCe meceehle ~~

~~ Fefle ye=noejCÙekeâesheefve<eefo efÉleerÙeesÓOÙeeÙe:~~

~~ ye=noejCÙekeâ Gheefve<eod keâe otmeje DeOÙeeÙe meceehle~~

µµµ

(efJeMes<e—Fmemes Deeies heÌ{W ‘ye=noejCÙekeâ Gheefve<eo-Yee<Ùe’-Yeeie oes)